1. Các yếu tố cần cho sự sống và phát triển của thực vật
Hoạt động thực hành 1:
Các cây được đặt trong điều kiện:
- Cây 1: Trồng trong đất tưới nước thường xuyên, che kín bằng túi giấy đen ngăn cản ánh sáng
- Cây 2: Trồng trong đất tưới nước thường xuyên, bôi một lớp keo mỏng, trong suốt lên hai mặt lá nhằm ngăn cản trao đổi không khí với môi trường
- Cây 3: Trồng trong đất, không tưới nước
- Cây 4: Trồng trong đất tưới nước thường xuyên
- Cây 5: Trồng trong cát sỏi, tưới nước thường xuyên
HS tham khảo dự đoán sau:
- Cây 1: Cây bị vống lên, lá vàng, thân gầy do không có ánh sáng mặt trời.
- Cây 2: Cây kém phát triển, lá bị héo.
- Cây 3: Cây bị chết do không được tưới nước.
- Cây 4: Cây sinh trưởng phát triển tốt.
- Cây 5: Cây sinh trưởng phát triển kém, còi cọc do trồng trong đá sỏi nên không đủ chất dinh dưỡng.
Hoạt động thực hành 2:
Sự thay đổi của các cây:
- Cây 1: Cây bị vống lên, lá vàng, thân gầy do không có ánh sáng mặt trời.
- Cây 2: Cây kém phát triển, lá bị héo.
- Cây 3: Cây bị chết do không được tưới nước.
- Cây 4: Cây sinh trưởng phát triển tốt.
- Cây 5: Cây sinh trưởng phát triển kém, còi cọc do trồng trong đá sỏi nên không đủ chất dinh dưỡng.
Thực vật cần đủ nước, chất khoáng, không khí, ánh sáng và nhiệt độ thích hợp để sống và phát triển.
Hoạt động thực hành 3:
Khi đưa các cây thường trồng ở vùng nhiệt độ cao sang trồng ở vùng băng tuyết có nhiệt độ quá thấp hay đưa các cây thường trồng ở vùng nhiệt độ thấp sang trồng ở vùng sa mạc nắng nóng có nhiệt độ quá cao đều sẽ làm cây sinh trưởng và phát triển kém đi, thậm chí là chết.
Câu hỏi vận dụng:
Câu 1.
Nhiệt độ có ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật. Mỗi loại thực vật có nhu cầu về nhiệt độ thích hợp. Nếu phải sống trong điều kiện nhiệt độ không thích hợp mà cơ thể không tự điều chỉnh được hoặc không có những biện pháp nhân tạo để khắc phục thực vật sẽ chết.
Câu 2.
Thực vật cần đủ nước, chất khoáng, không khí, ánh sáng và nhiệt độ thích hợp để sống và phát triển.
2. Sự kì diệu của lá cây
Hoạt động thực hành:
Một số yếu tố tham gia vào quá trình tự tổng dinh dưỡng ở thực vật: nước, ánh sáng, khí ô-xi, khí các-bô-nic.
Chất dinh dưỡng được thực vật tổng hợp thông qua quá trình quang hợp.
Trong quá trình sống, thực vật hấp thụ khí các-bô-níc, chất khoáng và hơi nước. Đồng thời thải ra khí ô-xi và các chất khoáng khác. Quá trình đó được gọi là quá trình tự tổng hợp chất dinh dưỡng ở thực vật.
3. Thực vật trao đổi khí với môi trường
Hoạt động thực hành 1:
Trong quá trình quang hợp, nhờ ánh sáng mặt trời, thực vật hấp thụ khí các-bô-níc đồng thời thải ra khí ô-xi.
Trong quá hô hấp, thực vật hấp thụ khí ô-xi và thải ra khí các-bô-níc.
Hoạt động thực hành 2:
Câu hỏi vận dụng:
Vào ban đêm cây xanh ngừng quang hợp lại, nhưng vẫn duy trì quá trình hô hấp. Nếu trong phòng ngủ, đóng kín cửa mà để nhiều cây xanh thì rất dễ bị ngạt thở, bởi vì trong quá trình hô hấp cây đã lấy rất nhiều khí ô-xi của không khí trong phòng, đồng thời lại thải ra rất nhiều khí các-bô-níc.
4. Thực vật trao đổi nước và chất khoáng với môi trường
Hoạt động thực hành 1:
Sự trao đổi nước, chất khoáng của thực vật với môi trường gồm 3 giai đoạn:
- GĐ1: Rễ hút nước và các chất khoáng.
- GĐ2: Thân vận chuyển nước, chất khoáng lên lá và các bộ phận khác.
- GĐ3: Lá thoát hơi nước.
Hoạt động thực hành 2:
Câu hỏi vận dụng:
Câu 1.
Vào những ngày trời nắng, đứng dưới bóng cây to lại thấy mát hơn khi đứng dưới mái che vì tán lá che bớt ánh sáng mặt trời và ở cây có quá trình thoát hơi nước làm hạ nhiệt độ của môi trường.
Câu 2.
Vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng là vì nhiệt độ cao khiến cây phải thoát nước nhiều. Nhờ thoát hơi nước mà cây không bị đốt nóng dưới ánh sán mặt trời, do đó, vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng.
Mùa hè trời rất nóng, nhất là vào buổi trưa. Lúc này, nếu tưới nước thì đất đang nóng sẽ hạ nhiệt đột ngột, trong khi nhiệt độ không khí bên ngoài tương đối cao. Sự thay đổi này khiến cây non yếu sẽ chịu không nổi và chết do bị sốc nhiệt. Vào lúc râm mát (sáng sớm, chiều muộn) nhiệt độ không khí tương đối thấp, nên sau khi tưới, nhiệt độ giữa đất và không khí chênh lệch ít, không gây nguy hiểm cho cây.