Giải chi tiết Khoa học 5 Cánh diều bài 5 Năng lượng và năng lượng chất đốt

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Một căn phòng đang tối, nêu cách để làm căn phòng sáng lên.

Bài làm chi tiết:

Cách để làm căn phòng sáng lên: Bật đèn, đốt nến, đốt đèn cầy,...

1. NĂNG LƯỢNG

Quan sát: Kể tên hoạt động của con người, máy móc, phương tiện trong mỗi hình dưới đây. Nêu nguồn cung cấp năng lượng cho mỗi hoạt động đó.

Bài làm chi tiết:

Câu hỏi: Trình bày một số nguồn năng lượng thông dụng ở địa phương em và việc sử dụng chúng trong cuộc sống hằng ngày.

Bài làm chi tiết:

Một số nguồn năng lượng thông dụng

1. Năng lượng mặt trời:

- Sử dụng pin năng lượng mặt trời để cung cấp điện cho các thiết bị như đèn, quạt, hoặc sạc điện thoại di động.

- Sử dụng bộ thu năng lượng mặt trời để nấu nước nóng hoặc làm sưởi ấm trong gia đình.

2. Năng lượng gió:

- Sử dụng điện từ các tuabin gió để tạo ra điện năng cho hệ thống điện gia đình.

- Sử dụng máy bơm nước hoạt động bằng năng lượng gió để cung cấp nước cho các hoạt động nông nghiệp hoặc sử dụng hàng ngày.

3. Năng lượng nước:

- Sử dụng thủy điện để tạo ra điện năng từ nước chảy.

- Sử dụng máy bơm nước hoạt động bằng năng lượng nước để cung cấp nước cho hệ thống cung cấp nước địa phương.

4. Năng lượng than:

- Sử dụng nhiệt từ than đá để sưởi ấm trong gia đình hoặc tạo ra điện năng trong các nhà máy điện.

- Sử dụng than củi để nấu nướng trong các nhà hàng hoặc gia đình.

2. NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT

Quan sát: Nêu một số chất đốt được sử dụng trong các hình dưới đây và vai trò của chúng.

Bài làm chi tiết:

- Hình 7: Than được sử dụng chủ yếu để tạo năng lượng nhiệt bằng cách đốt cháy trong các nhà máy điện.

- Hình 8: Gas (khí đốt) được sử dụng làm nguồn năng lượng nhiệt để nấu nướng, sưởi ấm và sản xuất nhiệt trong các hệ thống điện.

- Hình 9: Củi được sử dụng làm nguồn năng lượng nhiệt trong việc nấu nướng và sưởi ấm trong gia đình.

- Hình 10: Xăng, dầu là một loại nhiên liệu cấp độ cao được sử dụng chủ yếu trong động cơ đốt trong động cơ đốt trong các phương tiện như ô tô, xe máy và máy phát điện.

Câu hỏi

1. Than đá được sử dụng vào những việc gì? Ngoài than đá, kể tên một số loại than khác mà em biết.

Bài làm chi tiết:

Than đá được sử dụng làm nhiên liệu để sản xuất điện, thép, sưởi ấm và sản xuất hóa chất. Ngoài than đá, còn có than cốc, than anthracite và than bitum.

2. Xăng, dầu được sử dụng vào việc gì?

Bài làm chi tiết:

Xăng và dầu được sử dụng chủ yếu làm nhiên liệu cho các máy móc hoạt động và các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy và máy bay.

3. Nêu lợi ích của việc sử dụng khí sinh học.

Bài làm chi tiết:

Lợi ích của việc sử dụng khí sinh học bao gồm giảm thiểu ô nhiễm môi trường; tạo ra được nguồn năng lượng tái tạo và bền vững từ các nguồn tài nguyên sinh học như chất thải hữu cơ và sinh vật nhằm thay thế các chất đốt truyền thống; góp phần giảm thải hiệu ứng nhà kính gây nên biến đổi khí hậu.

Luyện tập, vận dụng:  Gia đình và địa phương em thường sử dụng chất đốt vào những việc gì?

Bài làm chi tiết:

Gia đình và địa phương em thường sử dụng chất đốt vào việc nấu nướng, sưởi ấm, thắp sáng, chạy máy,...

Thí nghiệm: Tìm hiểu vai trò của chất đốt

+ Bước 1: Tìm hiểu thông tin về một trong những vai trò của chất đốt qua sách, báo, internet.....

+ Bước 2: Trao đổi thông tin trong nhóm và lựa chọn hình thức báo cáo.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả.

Bài làm chi tiết:

Vai trò của chất đốt là nguồn cung cấp năng lượng nhiệt khi cháy để sử dụng trong nấu nướng, sưởi ấm, thắp sáng, chạy máy, sản xuất điện và các quá trình công nghiệp khác. 

3. SỬ DỤNG CHẤT ĐỐT AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM

Quan sát: Nói về những nguy cơ có thể xảy ra ở hình 11 và 12.

Bài làm chi tiết:

Hình 11: Có thể bị cháy, nổ trạm xăng

Hình 12: Có thể bị cháy sách

Câu hỏi: Nêu một số tình huống khác có thể dẫn tới nguy cơ gây cháy, nổ khi sử dụng chất đốt.

Bài làm chi tiết:

Một số tình huống có thể dẫn tới nguy cơ gây cháy, nổ khi sử dụng chất đốt bao gồm:

-  Sự rò rỉ khí gas từ bình gas.

- Sử dụng lửa trong môi trường không thông thoáng.

- Sử dụng các thiết bị điện gần chất đốt mà không có biện pháp an toàn.

- Làm việc gần nguồn nhiệt lớn khi sử dụng chất đốt dễ cháy.

Quan sát: Nêu biện pháp phòng chống cháy, nổ khi sử dụng chất đốt trong các hình dưới đây.

Bài làm chi tiết:

Biện pháp phòng chống cháy, nổ khi sử dụng chất đốt:  Khóa van gas khi không sử dụng, không để chất dễ cháy như gas, xăng, dầu,... gần lửa, trang bị bình chữa cháy.

Câu hỏi: Kể thêm một số biện pháp phòng cháy, nổ khi sử dụng chất đốt.

Bài làm chi tiết:

Một số biện pháp phòng cháy, nổ khi sử dụng chất đốt bao gồm:

1. Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ các thiết bị chứa chất đốt như bình gas.

2. Đảm bảo sự thông thoáng cho không gian sử dụng chất đốt để tránh tích tụ khí gas.

3. Sử dụng thiết bị an toàn như bộ cảm biến gas để phát hiện rò rỉ khí gas.

4. Tránh đặt các vật dụng dễ cháy gần nguồn nhiệt hoặc chất đốt.

Quan sát: Dựa vào các hình dưới đây, cho biết:

1. Vì sao khi sử dụng chất đốt có thể gây ô nhiễm môi trường?

2. Một số biện pháp hạn chế gây ô nhiễm khi sử dụng chất đốt.

Bài làm chi tiết:

1. Vì có thể thải ra khí thải trong quá trình đốt chất đốt và nguyên liệu ra ngoài môi trường.

2. Sử dụng thiết bị làm sạch khí thải, kiểm tra, bảo dưỡng bộ phận lọc khí thải, hạn chế sử dụng chất đốt thay vào đó sử dụng các thiết bị điện.

Câu hỏi: Nêu ví dụ về việc sử dụng chất đốt có thể gây ô nhiễm môi trường.

Bài làm chi tiết:

Việc sử dụng than, dầu, hoặc gas trong các quá trình sản xuất và năng lượng có thể gây ra ô nhiễm môi trường bằng cách thải ra khí CO2, SO2,...và các hợp chất hữu cơ độc hại vào không khí, và làm tăng bụi bẩn trong không khí.

Thí nghiệm: Thực hiện tiết kiệm chất đốt

+ Bước 1: Tìm hiểu những việc làm tiết kiệm chất đốt qua sách, báo, internet.

+ Bước 2: Trao đổi thông tin trong nhóm và lựa chọn hình thức báo cáo. 

+ Bước 3: Báo cáo kết quả

Bài làm chi tiết:

- Tắt khi không sử dụng

- Điều chỉnh ngọn lửa khi đun nấu

- Bảo trì các thiết bị sử dụng chất đốt thường xuyên tránh rò rỉ

Luyện tập, vận dụng

1. Ở gia đình và địa phương em sử dụng những biện pháp nào để giảm ô nhiễm môi trường khi sử dụng chất đốt? 

Bài làm chi tiết:

- Sử dụng các thiết bị điện, tắt khi không sử dụng, ưu tiên sử dụng các thiết bị sử dụng năng lượng tái tạo thay vì chất đột, bảo trì thường xuyên,...

2. Đánh giá việc thực hiện sử dụng chất đốt an toàn và tiết kiệm ở gia đình em.

Bài làm chi tiết:

Sử dụng chất đốt an toàn và tiết kiệm ở gia đình em rất hiệu quả

3. Em và gia đình cần làm gì để sử dụng chất đốt an toàn và tránh lãng phí?

Giải chi tiết:

1. Kiểm tra và bảo dưỡng thiết bị: Đảm bảo rằng các thiết bị như lò nấu ăn, bếp gas hoặc lò sưởi được bảo dưỡng định kỳ để tránh sự cố gây cháy, nổ hoặc rò rỉ chất đốt.

2. Sử dụng thiết bị hiệu quả: Chọn lựa và sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng, hiệu quả như lò điện có chức năng tự động tắt, bếp gas có lò có điều chỉnh nhiệt độ hoặc lò sưởi có hệ thống điều khiển.

3. Kiểm soát lửa: Luôn giữ lửa dưới sự kiểm soát, không để lửa cháy không kiểm soát hoặc lửa đốt quá mạnh, gây lãng phí chất đốt.

4. Tắt thiết bị khi không sử dụng: Đảm bảo rằng các thiết bị sử dụng chất đốt được tắt hoàn toàn khi không sử dụng để tránh lãng phí chất đốt.

5. Tăng cường an toàn: Đảm bảo rằng gia đình có kiến thức về cách sử dụng chất đốt an toàn và biết cách ứng phó trong trường hợp khẩn cấp như rò rỉ khí gas.

6. Sử dụng chất đốt tái tạo: Ưu tiên sử dụng chất đốt từ nguồn tái tạo như sinh khối hoặc năng lượng mặt trời để giảm lượng khí thải và tác động đến môi trường.