Giải chi tiết chuyên đề Ngữ văn 12 Cánh diều CĐ 1: Văn học hiện đại, hậu văn học hiện đại trên thế giới và Việt Nam

CHUYÊN ĐỀ 1: TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC HIỆN ĐẠI VÀ HẬU HIỆN ĐẠI

1. Văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam

Câu 1: Mối quan hệ giữa văn học thế giới và văn học dân tộc trong thời kì văn học hiện đại là gì?

Bài làm chi tiết: 

Mối quan hệ giữa văn học thế giới và văn học dân tộc trong thời kì văn học hiện đại có thể được hiểu là:

• Tính dân tộc và tính hiện đại: Trong văn học nghệ thuật thời kì đổi mới, tính dân tộc và tính hiện đại đã, đang và sẽ tác động sâu sắc đến nền văn học nghệ thuật Việt Nam. Tính dân tộc và tính hiện đại là hai thuộc tính căn bản của nền văn hóa dân tộc, xử lí đúng đắn mối quan hệ của chúng có ý nghĩa hệ trọng đối với sự nghiệp xây dựng nền văn hóa mới.
• Văn học dân tộc và văn học thế giới: Văn học dân tộc hình thành và phát triển theo lịch sử. Sự hình thành các dân tôc ở phương Tây đưa tới sự hình thành các nền văn hóa dân tộc ở Châu Âu là một quá trình kéo dài nhiều thế kỉ. Văn học hiện đại được chia thành 3 giai đoạn, trong đó văn học Việt Nam có sự thừa kế tinh hoa của văn học truyền thống, bên cạnh đó là sự tiếp thu, du nhập tinh hoa của văn học các nước khác

à Như vậy, văn học dân tộc và văn học thế giới có mối quan hệ mật thiết lẫn nhau và tác động qua lại lẫn nhau. Văn học dân tộc không chỉ giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống mà còn học hỏi, tiếp thu những giá trị văn hóa, văn học của thế giới, từ đó tạo nên sự đa dạng, phong phú cho văn hóa, văn học của mỗi quốc gia.

Câu 2: Văn học hiện đại của Việt Nam có mấy giai đoạn? Nêu đặc điểm nổi bật của từng giai đoạn? 

Bài làm chi tiết:

Văn học hiện đại của Việt Nam có thể chia làm 2 giai đoạn chính:

1. Từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945: Đây là giai đoạn văn học Việt Nam, qua bước đầu giao lưu với văn hóa, văn học phương Tây, từng bước biến đổi từ phạm trù văn học trung đại sang hiện đại.

• Văn học giai đoạn này được thông qua việc học tạp các kinh nghiệm sáng tác từ phương Tây: chủ nghĩa lãng mạn, chủ nghĩa tượng trưng, chủ nghĩa siêu thực, chủ nghĩa hiện thực, chủ nghĩa hiện đại…
• Văn học hướng tới đả phá luân lí Nho giáo, đề cao quyền sống cá nhân, hướng tới tái hiện chân thực đời sống của những số phận dưới đáy xã hội.

1. Từ sau Cách mạng tháng Tám 1945 đến nay: 

• Từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến năm 1975: 
• Nền văn học đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, phục vụ các nhiệm vụ chính trị, cổ vũ chiến đấu
• Đi theo con đường này, những vấn đề về cách tân, hiện đại hóa văn học của giai đoạn trước năm 1945 tạm thời gác lại, nhường chỗ cho xu hướng đại chúng hóa.
• Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn dần trở thành khuynh hướng sáng tác chủ đạo của văn học giai đoạn 1945 – 1975.
• Từ năm 1975 đến nay: 
• Nền văn học vận động theo hướng dân chủ hóa, lấy tư tưởng nhân bản và sự thức tình ý thức cá nhân là nền tảng cho tư tưởng và cảm hứng nhân đạo
• Có sự phong phú, đa dạng hơn về đề tài, chủ đề, thủ pháp nghệ thuật, đề cao cá tính sáng tạo của người nghệ sĩ và đổi mới cách nhìn, cách tiếp cận về hiện thực, con người, đề cao tính đối thoại trong văn chương.