Giải chi tiết Chuyên đề sinh học 11 Cánh diều mới bài 2: Nông nghiệp sạch

Mở đầu

Cần sử dụng phân bón như thế nào để tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng? Trồng cây thủy canh có tạo ra sản phẩm sạch không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

- Bón phân cân đối được hiểu là cung cấp cho cây trồng đúng các chất dinh dưỡng thiết yếu, đủ liều lượng, tỷ lệ thích hợp, thời gian bón hợp lý cho từng đối tượng cây trồng, đất, mùa vụ cụ thể, đảm bảo năng suất

- Thủy canh mang đến năng suất cây trồng rất cao, có thể trồng được nhiều mùa vụ khác nhau, liên tục trong một năm, kể cả trái vụ với chi phí sản xuất hợp lý. Bên cạnh đó, phương pháp trồng rau công nghệ cao này còn tạo ra các nguồn thực phẩm sạch tuyệt đối, mẫu mã đẹp, tươi ngon, giàu chất dinh dưỡng.

Hình thành kiến thức, kĩ năng

I. NÔNG NGHIỆP SẠCH

Câu hỏi 1: Thế nào là sản phẩm nông nghiệp không an toàn? Làm thế nào để khắc phục việc sản xuất ra sản phẩm nông nghiệp không an toàn?

Hướng dẫn trả lời:

- Thực phẩm nông nghiệp không an toàn là thực phẩm chứa hóa chất, kháng sinh, kim loại nặng hoặc các tác nhân sinh học (virus, vi khuẩn gây bệnh,...) vượt quá mức cho phép theo các tiêu chuẩn an toàn

- Để khắc phục: sử dụng các kĩ thuật sản xuất nhằm thu được năng suất cao và chất lượng tốt nhưng không gây hại như: sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học hợp lí trong trồng trọt, chăn nuôi, sử dụng chế phẩm probiotic thay thế cho kháng sinh trong chăn nuôi hay nuôi trồng thủy sản

Luyện tập 1: Các bộ tiêu chuẩn được áp dụng trong các mô hình nông nghiệp sạch ở địa phương là gì?

Hướng dẫn trả lời:

II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP KĨ THUẬT SỬ DỤNG DINH DƯỠNG KHOÁNG NHẰM TẠO NỀN NÔNG NGHIỆP SẠCH

Luyện tập 2: Lấy ví dụ kĩ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng cho một số loại cây trồng

Hướng dẫn trả lời:

- Đúng loại: Sử dụng đúng phân NPK của nhà sản xuất được cấp phép, phù hợp với từng đối tượng như cây lúa, cây rau,...

- Đúng liều lượng: Với giống lúa có năng suất dự kiến 7 tấn/ha cần bón 112kg N, 42kg P2O5 và 126kg K2O/ha

- Đúng lúc: Ví dụ với cây ăn quả cần bón phân ở các giai đoạn hồi phục sau thu hoạch (sử dụng phân NPK)

- Đúng thời gian cách li: Ví dụ thời gian cách li 7-14 ngày tùy theo loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật

III. MÔ HÌNH THỦY CANH THEO PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP SẠCH

1. Thủy canh và nông nghiệp sạch

Câu hỏi 2: Quan sát Hình 2.1, cho biết:

a, Thủy canh là gì?

b, Hệ thống thủy canh gồm những thành phần nào?

c, Dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng bằng cách nào

Hướng dẫn trả lời:

a, Thủy canh là một kỹ thuật trồng cây trong môi trường dung dịch dinh dưỡng, đơn giản bạn có thể hiểu là việc trồng cây trong nước. Nguyên lý của phương pháp này chính là dùng nước làm môi trường cung cấp đầy đủ cho cây các nguyên tố, dinh dưỡng cần thiết đúng lúc để cây phát triển. Vẫn đảm bảo đầy đủ ánh sáng cho quá trình quang hợp, hô hấp của cây để cây có thể phát triển mạnh với năng suất cao.

b, Hệ thống gồm: bơm dinh dưỡng, bộ tạo khí, bơm không khí, đồng hồ hẹn giờ, bể chứa dinh dưỡng, máng trồng cây, giá thể đất nung và khay trồng đất

c, Dinh dưỡng được chuyển hóa dưới dạng lỏng ( dạng dễ hấp thụ nhất cho cây) để cây dễ dàng hấp thụ trong quá trình phát triển

Câu hỏi 3: Tại sao thủy canh là mô hình canh tác theo hướng phát triển nông nghiệp sạch?

Hướng dẫn trả lời:

Vì thủy canh hạn chế được tối đa sự tiếp xúc với thuốc bảo vệ thực vật, an toàn với sức khỏe của con người

2. Một số mô hình hệ thống thủy canh

Luyện tập 3: Trình bày đặc điểm của các hệ thống thủy canh theo gợi ý ở bảng 2.1

Hướng dẫn trả lời:

Vận dụng

Câu hỏi: Giải thích tại sao trong thực tiễn, hệ thống thủy canh nước sâu thường được sử dụng khi sản xuất với quy mô nhỏ, hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng, khí canh thường được sử dụng khi sản xuất với quy mô lớn.

Hướng dẫn trả lời:

- Hệ thống nhỏ giọt áp dụng cho quy mô nhỏ vì:

+ Cần đầu tư hệ thống tưới tiêu nên khá tốn kém.
+ Cần kiểm tra hệ thống tưới tiêu thường xuyên, vì hệ thống dễ bị tắt nghẽn.
+ Hơn nữa hệ thống tưới lên rễ, không thể làm mát toàn bộ cây nhất là trong thời tiết nóng nực.

- Hệ thống kĩ thuật màng mỏng dinh dưỡng và khí canh áp dụng cho quy mô lớn vì:

+ Màng dinh dưỡng được phát triển nhiều năm gần đây bởi tính đa năng và hiểu quả khổng lồ mà chúng mang lại.
+ Cây chạm nhẹ một lớn dinh dưỡng tối thiểu và lượng nước tiêu thị ít, tiết kiệm đến 80% so với canh tác thông thường
+ Máng trồng bằng vật liệu nhựa, rẻ tiền mà hiệu quả cực cao, 
+ Năng suất cao, gối vụ nhanh, quản lý tốt, ít dịch bệnh, tiêu thụ ít nước.
+ Khí canh là hệ thống cải tiến của thủy canh, cây trồng được giữ đứng sau đó hệ thống giữ ẩm cho rễ ở độ ấm 100% hoặc tương đương, cây sẽ hấp thụ dinh dưỡng thông qua nước được phụn áp lực bằng béc tưới
+ Mô hình khí canh còn dễ dàng cải tiến theo không gian nên ứng dụng trong đô thị được