Giải chi tiết Chuyên đề sinh học 11 Chân trời mới bài 7: Nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người
Giải bài 7: Nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người sách Chuyên đề Sinh học 11 chân trời sáng tạo. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
MỞ ĐẦU:
Trong lịch sử nhân loại, nhiều bệnh truyền nhiễm sau khi xuất hiện đã nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới, lấy đi sự sống của rất nhiều người và gây tổn thất lớn cho nền kinh tế toàn cầu. Nguyên nhân nào đã khiến các bệnh này lan truyền với tốc độ nhanh chóng? Các em hãy cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay nhé!
I. SỰ LÂY NHIỄM, GÂY DỊCH BỆNH Ở NGƯỜI
1. Nguyên nhân lây nhiễm, gây dịch bệnh
Câu hỏi 1: Bệnh truyền nhiễm có thể lây lan, phát sinh thành dịch do những nguyên nhân nào? Cho ví dụ để làm rõ các nguyên nhân đó bằng cách hoàn thành Bảng 7.1
Nguyên nhân | Ví dụ |
Do điều kiện môi trường tự nhiên | |
Mưa nhiều, khí hậu ẩm ướt, nhiều cây cối rậm rạp | ? |
Ô nhiễm môi trường | ? |
Do con người | |
Nơi ở, nơi làm việc không sạch sẽ | ? |
Thói quen sinh hoạt hằng ngày chưa đúng | ? |
Không đảm bảo vệ sinh ăn uống | ? |
Vệ sinh giao tiếp với người bệnh không đúng cách | ? |
Vệ sinh cơ thể không đúng cách | ? |
Không tiêm ngừa đầy đủ | ? |
Hướng dẫn trả lời:
Nguyên nhân | Ví dụ |
Do điều kiện môi trường tự nhiên | |
Mưa nhiều, khí hậu ẩm ướt, nhiều cây cối rậm rạp | Sốt xuất huyết |
Ô nhiễm môi trường | kháng insulin, suy yếu đường thở, nhiễm trùng phổi và viêm |
Do con người | |
Nơi ở, nơi làm việc không sạch sẽ | Tiêu chảy, nhiễm trùng da |
Thói quen sinh hoạt hằng ngày chưa đúng | Các bệnh kí sinh trùng |
Không đảm bảo vệ sinh ăn uống | ngộ độc cấp tính, suy gan, suy thận |
Vệ sinh giao tiếp với người bệnh không đúng cách | Lây các bệnh truyền nhiễm từ người bệnh |
Vệ sinh cơ thể không đúng cách | Bệnh về phụ khoa, da,… |
Không tiêm ngừa đầy đủ | ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm não Nhật Bản |
2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự bùng phát dịch bệnh
Câu hỏi 2: Có phải khi tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể thì chúng ta chắc chắn sẽ mắc bệnh không? Giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
Khi tác nhân gây bệnh xâm nhập, cơ thể mắc bệnh hay không còn phụ thuộc nhiều yếu tố:
- Sức đề kháng của cơ thể
- Khả năng lây nhiễm của mầm bệnh
- Điều kiện môi trường
- Sự phát triển của nền y học
Luyện tập: Tại sao bùng nổ dân số là một trong những nguyên nhân làm cho dịch bệnh lây lan một cách nhanh chóng?
Hướng dẫn trả lời:
Bùng nổ dân số khiến lượng người tăng nhanh trong một khoảng thời gian ngắn, khiến dịch bệnh dễ bị lây lan và phát tán. Số lượng nhiều sẽ khiến việc kiểm soát dịch khó khăn hơn.
III. CÁC CON ĐƯỜNG LÂY NHIỄM BỆNH DỊCH
1. Lây nhiễm qua đường hô hấp
Câu hỏi 3: Tại sao bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp thường dễ lan ở những nơi tập trung đông người (nơi công cộng, trường học, bệnh viện,...)
Hướng dẫn trả lời:
Vì những nơi công cộng, trường học,... tập trung đông người, tăng tỉ lệ tiếp xúc giữa người với người. Ngoài ra những nơi công cộng có nhiều khói bụi ô nhiễm tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển
2. Lây nhiễm qua đường tiêu hóa
Câu hỏi 4: Cho một số ví dụ về việc bảo quản không đúng cách dẫn đến ô nhiễm, hư hỏng thực phẩm
Hướng dẫn trả lời:
- Đặt thực phẩm sai vị trí trong tủ lạnh. ...
- Cách bảo quản thực phẩm sai lầm: Không đậy nắp hộp lưu trữ ...
- Sai lầm khi bảo quản thực phẩm: cho thức ăn vào tủ lạnh khi còn nóng. ...
- Không để ý đến hạn sử dụng của thực phẩm. ...
- Làm lạnh sản phẩm sai cách
3. Lây nhiễm qua đường máu
Câu hỏi 5: Kể tên một số bệnh lây nhiễm qua đường máu, đường sinh dục và cho biết nguyên nhân lây nhiễm các bệnh đó bằng cách hoàn thành bảng sau:
Tên bệnh | Nguyên nhân lây nhiễm |
? | ? |
? | ? |
Hướng dẫn trả lời:
Tên bệnh | Nguyên nhân lây nhiễm |
HIV/AIDS | Qua truyền máu, dùng chung kim tiêm |
Dại, sốt rét | Vết thương cắn của động vật |
Viêm cổ tử cung | nhiễm C. Trachomatislây qua đường tình dục |
4. Một số con đường lây nhiễm khác
Luyện tập: Việc kiểm tra sức khỏe trước khi tham gia hiến máu có ý nghĩa gì?
Hướng dẫn trả lời:
Trước khi hiến máu, bạn sẽ được thăm khám toàn diện như đo nhiệt độ, huyết áp, mạch đập và nồng độ hemoglobin trong máu. Bên cạnh đó, máu sau khi bạn hiến sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm và kiểm tra xem bạn có mắc 13 bệnh nhiễm trùng như HIV, viêm gan siêu vi B, C…
Nếu phát hiện bất thường trong máu, bạn sẽ được thông báo ngay lập tức. Việc kiểm tra như thế này hằng năm có thể giúp bạn an tâm nếu kết quả máu bạn vẫn bình thường hoặc kịp thời phát hiện các nguy cơ mắc bệnh để điều trị sớm hơn.
Vận dụng: Trẻ em thường có nguy cơ mắc những bệnh truyền nhiễm nào? Nguyên nhân khiến trẻ em dễ mắc các bệnh đó là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Do đặc điểm lứa tuổi, điều kiện sinh hoạt, học tập tập thể, cùng các nguy cơ bệnh dịch ngoài môi trường, khiến trẻ em trong độ tuổi đi học dễ mắc các bệnh truyền nhiễm. Ở độ tuổi học đường, trẻ có nhiều tiếp xúc xã hội phức tạp, do đó, nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm tăng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng, khả năng học tập, chất lượng sống của trẻ.
Bệnh truyền nhiễm gây dịch là cúm, sốt xuất huyết, tay chân miệng, lỵ, quai bị, tiêu chảy, thủy đậu…