Giải chi tiết Công dân 9 CTST bài 1 Sống có lí tưởng

MỞ ĐẦU

Em hãy đọc lời bài hát sau và cho biết những ca từ nào thể hiện mục đích sống cao đẹp? Vì sao?

SỐNG NHƯ NHỮNG ĐÓA HOA

[…] Và tôi sống như đóa hoa này, tỏa ngát hương thơm cho đời.

Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời.

Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn.

Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.

Có loài hoa ở trên đồng xanh, cũng có loài hoa khoe sắc trên cành.

Mỗi loài hoa mỗi sắc hương.

Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười.

Cuộc sống của tôi yêu biết bao […]

(Nhạc và lời: Tạ Quang Thắng)

Bài làm chi tiết:

* Những ca từ thể hiện mục đích sống cao đẹp trong bài hát là:

- "Và tôi sống như đóa hoa này, tỏa ngát hương thơm cho đời."

→ Sống để mang lại hương thơm, ý nghĩa cho cuộc sống của người khác.

"Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời."

→ Sống để hiến dâng, đóng góp cho cộng đồng và cuộc sống xã hội.

"Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn."

→ Sống với niềm tin, hy vọng vào tương lai tươi sáng và tích cực.

"Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi."

→ Sống để tạo dấu ấn, để lại di sản tích cực trong cuộc đời.

"Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười."

→ Sống để mang lại niềm vui, sự lạc quan cho người khác.

* Những ca từ này thể hiện tinh thần sống tích cực, hy vọng, ý nghĩa và sự đóng góp cho cộng đồng, từ đó thể hiện một mục đích sống cao đẹp và ý nghĩa trong cuộc sống.

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và quan sát hình ảnh để thực hiện yêu cầu

- Em hãy nêu mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên.

- Em hãy đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo và viết lời bình.

- Em hãy xác định điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh và cho biết thế nào là sống có lí tưởng, ý nghĩa của sống có lí tưởng.

Bài làm chi tiết:

a.

- Thông tin 1. Trong tác phẩm “thép đã tôi thế đấy”, văn hào N.A.Ostrotsky đã nhấn mạnh rằng: cống hiến hết mình để phụng sự cho đất nước, cho nhân dân luôn là một trong những lý tưởng sống cao đẹp của con người. 

- Thông tin 2. Bác sĩ Đặng Thùy Trâm đã có mục đích sống cao đẹp, khi cô luôn tâm niệm: mục đích sống của mình là cống hiến hết mình để phụng sự cho cách mạng, cho đất nước, cho nhân dân. Từ mục đích sống cao đẹp ấy, bác sĩ Đặng Thùy Trâm đã không quản ngại khó khăn, vất vả, luôn nỗ lực đem tài năng và y đức của mình để chữa trị cho các thương - bệnh binh. 

b. Đặt tên cho bức tranh: “Những người hùng trong bão lửa”. 

c. 

- Điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh: cống hiến hết mình để phụng sự cho đất nước, cho nhân dân luôn 

- Khái niệm: Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp cho lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại. 

- Ý nghĩa: Sống có lí tưởng tạo ra động lực thúc đẩy hoàn thành mục tiêu cá nhân; góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển; xây dựng đất nước giàu mạnh và đóng góp tích cực cho nhân loại. 

2. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu

- Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định vai trò, nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

- Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, em hãy xác định những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

* Vai trò và nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay:

- Thanh niên Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bằng cách tham gia vào các hoạt động cộng đồng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước.

- Thanh niên cần phát triển bản thân về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất đạo đức để có thể đáp ứng được nhiều yêu cầu của xã hội hiện đại. Họ cũng cần tham gia vào các hoạt động xã hội tích cực như tình nguyện, giúp đỡ những người khó khăn, và đóng góp vào việc giải quyết các vấn đề xã hội.

- Thanh niên cần tham gia tích cực vào các hoạt động xây dựng đất nước, từ việc tham gia vào các tổ chức tình nguyện, đến việc nâng cao trình độ học vấn và chuyên môn, cũng như tham gia vào các hoạt động chính trị và xã hội.

* Những nhiệm vụ và việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống có thể bao gồm:

- Đặt mục tiêu học tập cụ thể, nỗ lực để đạt được điểm số và kiến thức tốt nhất có thể. Tham gia các hoạt động ngoại khóa, học ngoại ngữ và kỹ năng mềm.

- Dành thời gian tham gia vào các hoạt động tình nguyện, giúp đỡ cộng đồng và xây dựng tinh thần đoàn kết.

- Tận dụng mọi cơ hội để làm quen với người mới, học hỏi từ những người có kinh nghiệm, và xây dựng mạng lưới quan hệ có ích cho tương lai.

Những nhiệm vụ này giúp thanh niên Việt Nam phát triển và đóng góp tích cực vào xã hội và đất nước.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Sống có lí tưởng là biết xác định mục đích của bản thân và có hướng phấn đấu để thực hiện mục đích đó.

b. Cho dù ở giai đoạn lịch sử nào thì lí tưởng của thanh niên cũng giống nhau.

c. Sống có lí tưởng là cảm thấy hạnh phúc khi làm điều có ích cho cộng đồng quốc gia và nhân loại.

d. Sống có lí tưởng là sống vì bản thân mình trước rồi mới quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội.

Bài làm chi tiết:

a. Đồng tình. Việc có mục tiêu và hướng đi trong cuộc sống giúp con người tập trung, quyết định và tự động viên bản thân mình để đạt được thành công và hạnh phúc.

b. Không đồng tình. Lí tưởng của thanh niên có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như môi trường, văn hóa, xã hội, và giai đoạn lịch sử.

c. Đồng tình. Hành động vì lợi ích cộng đồng và nhân loại không chỉ mang lại hạnh phúc cho bản thân mà còn góp phần vào sự phát triển và hòa bình của xã hội.

d. Không đồng tình. Lí tưởng thường gắn liền với tinh thần xã hội và trách nhiệm đối với cộng đồng, và việc quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội có thể là một phần không thể thiếu của lí tưởng sống.

Câu 2: Em hãy đọc câu sau và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng. Từ đó rút ra bài học cho bản thân.

“Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống.”

Bài làm chi tiết:

Lí tưởng là nguồn động viên, là sự khao khát hoàn thiện bản thân và xã hội. Nó là nguồn động lực để chúng ta không ngừng phấn đấu, không ngừng vươn lên hướng tới những mục tiêu cao cả và ý nghĩa. Khi có lí tưởng, chúng ta có một phương hướng rõ ràng, một mục tiêu để hướng đến. Điều này giúp chúng ta không lạc lõng, không bị lạc hướng trong cuộc sống, mà thay vào đó, có sự quyết đoán và mạnh mẽ trong mọi hành động. Cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn khi có lí tưởng. Khi chúng ta sống theo đuổi những giá trị cao cả, những mục tiêu lớn lao, cuộc sống trở nên đáng sống hơn, tràn đầy ý nghĩa và đam mê. Hãy dành thời gian để xác định những lí tưởng của bản thân và hoàn thiện chúng. Điều này giúp chúng ta có một phương hướng rõ ràng trong cuộc sống. Dù có gặp phải khó khăn và thách thức, hãy luôn giữ vững niềm tin vào lí tưởng của mình. Đừng bao giờ từ bỏ, vì chỉ có sự kiên nhẫn và kiên trì mới giúp chúng ta vượt qua mọi chông gai. Sống có lí tưởng không chỉ là về mục tiêu cuối cùng, mà còn là về quá trình hoàn thiện bản thân. Hãy luôn cố gắng để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Cuối cùng, để sống một cuộc sống ý nghĩa và hạnh phúc, hãy luôn giữ vững lí tưởng của mình. Hãy để lí tưởng là ngọn đèn sáng rọi con đường, là nguồn động viên và sức mạnh để chúng ta vươn lên và thành công trong cuộc sống. Cảm ơn các bạn đã lắng nghe!

Câu 3: Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để phân tích suy nghĩ, việc làm của các nhân vật và rút ra bài học cho bản thân.

Bài làm chi tiết:

-  Bức tranh 1: nỗ lực học tập thật tốt để luôn tự hào là du học sinh Việt Nam, là lí tưởng cao đẹp với mong muốn làm tấm gương sáng, rạng danh đất nước Việt Nam

- Bức tranh 2: cố gắng học tập và rèn luyện sức khỏe, là lí tưởng cao đẹp với mong muốn bảo vệ Tổ quốc

- Bức tranh 3: nhặt rác thải trên sông, đem lại môi trường xanh – sạch – đẹp, là lí tưởng cao đẹp về bảo vệ môi trường, giữ gìn môi trường sống trong lành

- Bức tranh 4: cố gắng tìm hiểu về các loại thuốc để chữa bệnh cho người nghèo, là lí tưởng cao đẹp về tấm lòng cao đẹp, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn

- Từ những suy nghĩ, việc làm của các nhân vật trên, có thể thấy lí tưởng sống tồn tại ở nhiều hình thức khác nhau nhưng đều hướng đến những lợi ích chung cho cộng đồng, xã hội, đất nước. Từ đó, bản thân em cũng rút ra bài học cho bản thân về việc sống với một lí tưởng cao đẹp, rèn luyện và phát triển bản thân để làm một người công dân có ích cho xã hội, đất nước

Câu 4: Dựa vào những nhiệm vụ của bản thân trong học tập và trong cuộc sống đã xác định ở hoạt động khám phá, em hãy lập kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó.

Bài làm chi tiết:

Kế hoạch thực hiện nhiệm vụ trong học tập và cuộc sống:

1. Mục đích, yêu cầu:

Xác định mục tiêu học tập và phát triển bản thân.

Tham gia vào các hoạt động xã hội và tình nguyện.

Phát triển kỹ năng sống và nghệ thuật.

2. Nội dung, thực hiện:

a. Học tập:

- Đặt ra các mục tiêu học tập cụ thể và đo lường được.

- Tổ chức thời gian học tập hiệu quả, chia nhỏ thành các phần nhỏ để dễ quản lý.

- Tìm kiếm nguồn tài liệu phong phú, bổ sung kiến thức từ nhiều nguồn.

- Tham gia vào các nhóm học tập, thảo luận và trao đổi kiến thức.

b. Cuộc sống:

- Tham gia vào ít nhất một hoạt động xã hội hàng tuần.

- Tìm kiếm cơ hội tình nguyện và đăng ký tham gia theo lịch trình.

- Thiết lập một kế hoạch thực hiện các hoạt động nghệ thuật hoặc thể thao mỗi tháng.

3. Phương pháp thực hiện:

- Sử dụng kỹ thuật quản lý thời gian như Pomodoro để tối ưu hóa hiệu suất học tập.

- Sử dụng kỹ thuật SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound) để đặt ra các mục tiêu cụ thể và đo lường được.

- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các nhóm học tập và tình nguyện.

4. Thời gian thực hiện:

- Thiết lập lịch trình cụ thể cho mỗi nhiệm vụ và cam kết tuân thủ.

- Phân bổ thời gian hợp lý cho học tập, công việc và hoạt động giải trí.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm một câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng. Từ câu chuyện đó, viết một đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và rút ra bài học cho bản thân.

Bài làm chi tiết:

Tham khảo bài viết sau:

Ví dụ một tấm gương thanh niên Việt Nam sống có lý tưởng – Vũng Văn Bình:

Kỹ sư trẻ Vũ Văn Bình sinh năm 1989 tại Hải Phòng, một thanh niên đang ở đỉnh cao khoa học công nghệ của Viettel. Bình là sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội, tốt nghiệp năm 2012. Anh là trưởng phòng cố định băng rộng tại Viettel, và được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng. Anh và các đồng nghiệp đã nghiên cứu và lựa chọn thành công công nghệ Internet băng thông rộng GPON. Nghiên cứu này đã giúp tập đoàn tạo ra một dịch vụ  chất lượng cao hơn. Ngoài ra, Bình còn chủ trì nghiên cứu, tự thiết kế hệ thống chính (hệ thống Headend) của các dịch vụ truyền hình. Vũ Văn Bình không chỉ là một gương mặt trẻ xuất sắc mà còn là một bí thư năng nổ. 

* Đoạn văn nói về ý nghĩa của lý tưởng sống:

Lý tưởng sống là ngọn đèn dẫn đường cho con người trong hành trình tìm kiếm ý nghĩa và mục tiêu của cuộc đời. Lý tưởng là một khát vọng, là một niềm tin vào cái tốt đẹp, là một hình mẫu hoàn hảo mà chúng ta hướng đến. Sống có lí tưởng không chỉ là việc mơ mộng, mà là việc hành động theo đuổi những giá trị cao cả và ý nghĩa lớn lao. Lý tưởng sống mang lại cho con người một mục tiêu trong cuộc sống, là động lực để chúng ta vươn lên và phấn đấu hơn. Khi có lý tưởng, chúng ta có một phương hướng rõ ràng, một lối đi mà không ngừng cố gắng để đạt được. Lý tưởng giúp chúng ta khám phá và phát triển tiềm năng bản thân, trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Sống có lí tưởng cũng đồng nghĩa với việc chúng ta mang lại ý nghĩa và giá trị cho cuộc sống. Đó là sự tự hào và hạnh phúc khi biết rằng mỗi hành động của mình đều góp phần vào sự phát triển và hòa bình của xã hội. Sống có lí tưởng là sống với lòng biết ơn và trách nhiệm, là chia sẻ yêu thương và lẽ phải với mọi người xung quanh. Cuộc sống có ý nghĩa và hạnh phúc hơn khi chúng ta sống có lí tưởng. Lý tưởng là nguồn động viên, là ngọn lửa sống mãnh liệt bên trong mỗi con người. Hãy trân trọng và bảo vệ lý tưởng của mình, để cuộc sống trở nên đẹp đẽ và ý nghĩa hơn mỗi ngày.

Câu 2: Em hãy thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân và chia sẻ với các bạn về kết quả đạt được. Từ đó, rút ra những ưu điểm, hạn chế và điều chỉnh để tiếp tục thực hiện.

Bài làm chi tiết:

Kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân:

1. Mục đích, yêu cầu:

- Xác định và thực hiện những giá trị và mục tiêu sống có ý nghĩa.

- Đóng góp tích cực vào xã hội và làm thay đổi tích cực trong cộng đồng.

- Phát triển bản thân và giữ gìn tinh thần lạc quan và trách nhiệm.

2. Nội dung, thực hiện:

a. Học tập và phát triển bản thân:

- Đặt ra các mục tiêu học tập cụ thể và đo lường được.

- Tổ chức thời gian học tập hiệu quả, chia nhỏ thành các phần nhỏ để dễ quản lý.

- Tham gia vào các khóa học, hội thảo để phát triển kỹ năng và kiến thức mới.

b. Đóng góp vào xã hội và cộng đồng:

- Tham gia vào các hoạt động tình nguyện và từ thiện hàng tháng.

- Tham gia vào các tổ chức xã hội hoặc nhóm tình nguyện để đóng góp vào các dự án xã hội.

c. Giữ gìn tinh thần lạc quan và trách nhiệm:

- Thực hiện việc rèn luyện tinh thần lạc quan và kiên nhẫn hàng ngày.

- Tự đề ra những nguyên tắc và giá trị sống để tuân thủ và phát triển tốt hơn.

3. Phương pháp thực hiện:

- Sử dụng kỹ thuật quản lý thời gian như Pomodoro để tối ưu hóa hiệu suất học tập và công việc.

- Xây dựng một lịch trình cụ thể và tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch.

4. Thời gian thực hiện:

- Thực hiện các mục tiêu và kế hoạch trong vòng 3 tháng.

- Đánh giá kết quả sau mỗi tháng và điều chỉnh kế hoạch theo tiến triển và thay đổi trong cuộc sống.

5. Tiêu chí đánh giá kết quả:

- Đạt được các mục tiêu học tập và phát triển bản thân đặt ra.

- Tham gia đầy đủ và tích cực vào các hoạt động tình nguyện và xã hội theo kế hoạch.

- Giữ gìn tinh thần lạc quan và trách nhiệm trong mọi tình huống.

* Kết quả đạt được và đánh giá: 

- Sau 3 tháng thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân, em đã đạt được một số kết quả tích cực:

+ Hoàn thành mục tiêu học tập và phát triển bản thân đề ra.

+ Tham gia vào các hoạt động tình nguyện và xã hội một cách đều đặn và tích cực.

+ Giữ gìn được tinh thần lạc quan và trách nhiệm trong mọi tình huống.

- Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, tôi cũng gặp phải một số hạn chế như:

+ Thời gian và nguồn lực hạn chế khiến việc thực hiện kế hoạch không luôn suôn sẻ.

+ Đôi khi cảm thấy mệt mỏi và cảm giác không đủ động lực để tiếp tục.

* Để tiếp tục thực hiện và hoàn thiện kế hoạch, em sẽ điều chỉnh bằng cách:

-  Xác định rõ hơn các ưu tiên và tối ưu hóa thời gian sử dụng.

- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng để vượt qua những khó khăn.

- Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn cụ thể hơn để đạt được mục tiêu lớn hơn.

Qua quá trình này, em nhận thấy ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và sẽ tiếp tục thực hiện kế hoạch để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.