Hướng dẫn giải nhanh Khoa học 4 KNTT bài 25: Một số bệnh liên quan đến dinh dưỡng

BÀI 25: NHÓM BỆNH LIÊN QUAN ĐẾN DINH DƯỠNG

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hãy nói những điều em biết về bệnh do thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng.

Trả lời:

Theo em, bệnh do thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng là những bệnh có liên quan đến sự mất cân bằng giữa lượng và loại chất dinh dưỡng mà cơ thể cần để duy trì sức khỏe và hoạt động bình thường. Một số bệnh do thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng là:

• Bệnh do thừa chất dinh dưỡng: xảy ra khi người ta ăn quá nhiều các loại thức ăn giàu năng lượng, chất béo, đường, muối, nhưng thiếu các chất xơ, vitamin, khoáng chất. Những bệnh do thừa chất dinh dưỡng thường gây ra các biến chứng về tim mạch, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, béo phì, ung thư, loãng xương

• Bệnh do thiếu chất dinh dưỡng: xảy ra khi người ta không có đủ thức ăn hoặc ăn thiếu các loại thức ăn cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Những bệnh do thiếu chất dinh dưỡng có thể là suy dinh dưỡng, còi xương, thiếu máu, kém thông minh.

1. Bệnh thừa cân béo phì

Câu 1: Quan sát hình 1 và cho biết: 

- Hình nào thể hiện người thừa cân béo phì. Vì sao em biết?

- Những ai có thể mắc bệnh thừa cân béo phì?

Trả lời:

- Theo em, hình b, c, d thể hiện người thừa cân béo phì. Bởi vì người thừa cân béo phì thường thân hình to lớn, cân nặng vượt tiêu chuẩn, người to và nặng.

- Theo em, bệnh thừa cân béo phì có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người có thói quen ăn uống không lành mạnh, như ăn nhiều thức ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, chất béo, đường, muối, nhưng thiếu các chất xơ, vitamin, khoáng chất1.

• Người sống ít vận động, tĩnh tại, lười tập luyện hoặc làm việc văn phòng.

Câu 2: Quan sát hình 2 về việc làm của các bạn và cho biết: Thói quen ăn uống, vận động như thế nào có thể dẫn đến bệnh thừa cân béo phì?

Trả lời:

Trong hình 2, em nhận thấy những thói quen ăn uống, vận động không tốt có thể dẫn đến bệnh thừa cân béo phì là:

Hình a – Bạn nam trong hình ăn quá nhiều, ăn nhiều chất bột đường, chất béo, chất đạm.

Hình b – Bạn nam thường xuyên ăn đêm, không đúng giờ giấc.

Hình c – Bạn nữ chỉ ở trong nhà, ít vận động.

Câu 3: Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh thừa cân béo phì?

Trả lời:

Bệnh thừa cân béo phì được hình thành bởi một số nguyên nhân sau: do ăn thừa chất bột đường, chất béo, đường, muối, chất đạm nhưng thiếu các chất xơ, vitamin, khoáng chất và cơ thể lười vận động.

Câu 4: Cần làm gì để phòng, tránh bệnh thừa cân béo phì?

Trả lời:

Để phòng tránh bệnh thừa cân béo phì, chúng ta cần: 

• Ăn đủ lượng và đủ chất, tăng cường các loại thức ăn giàu protein, vitamin và khoáng chất, như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo hoặc không béo, thịt nạc, cá, đậu…Hạn chế ăn các loại thức ăn giàu năng lượng, chất béo, đường, muối, như thức ăn nhanh, đồ chiên xào, đồ ngọt… 

• Vận động cơ thể ít nhất 60 phút mỗi ngày.

• Theo dõi chiều cao và cân nặng cơ thể thường xuyên.

• Gặp bác sĩ để kiểm tra sức khoẻ nếu cơ thể có dấu hiệu tăng cân.

Câu 5: Thực hiện một số việc làm để phòng, tránh bệnh thừa cân béo phì:

- Trao đổi với bạn, liệt kê một số hoạt động vận động hằng ngày và thời gian dành cho hoạt động đó.

- Lập bảng và theo dõi thực hiện một số hoạt động đó trong ba ngày theo gợi ý:

- Tính tổng số thời gian hoạt động vận động của em mỗi ngày và so sánh, nhận xét với thời gian vận động cần thiết.

Trả lời:

Dựa vào bảng gợi ý, em đã liệt kê một số hoạt động hàng ngày và thời gian dành cho các hoạt động đó như sau: 

Tổng thời gian hoạt động của em mỗi ngày đều < 60 phút, điều này so với thời gian vận động cần thiết đều ít hơn, em phải hoạt động nhiều hơn để có một sức khỏe khỏe mạnh.

Câu 6: Chia sẻ với bạn một số thói quen ăn uống, vận động mà em cần thay đổi để phòng tránh bệnh thừa cân béo phì.

Trả lời:

Để phòng tránh bệnh thừa cân béo phì, em cần hoạt động thể dục thể thao nhiều hơn (thường xuyên đi bộ, tập thể dục, chơi thể thao …) đồng thời em cần hạn chế ăn đồ ăn vặt, đồ chiên, rán …  để có cơ thể cân đối khỏe mạnh.

2. Bệnh suy dinh dưỡng thấp còi, bệnh thiếu máu thiếu sắt

Câu 1: Quan sát từ hình 3 đến 5 và cho biết:

- Bạn trong hình có thể mắc bệnh gì?

- Nêu tên và một số dấu hiệu của bệnh đó.

Trả lời:

Theo em, bạn trong hình 3 mắc bệnh suy dinh dưỡng thấp còi, các bạn trong hình 4, 5 mắc bệnh thiếu máu thiếu sắt.

Biểu hiện của các bệnh đó như sau: 

• Bệnh suy dinh dưỡng thấp còi: Thấp, nhẹ cân hơn tiêu chuẩn, tóc rụng hoặc màu sắc kém, mặt gầy thóp không có sức sống,…

• Bệnh thiếu máu thiếu sắt: chóng mặt, da nhợt nhạt, tay chân lạnh, nhức đầu, hay mệt, khó tập trung.

Câu 2: Đọc thông tin và cho biết nguyên nhân nào dẫn đến bệnh suy dinh dưỡng thấp còi, bệnh thiếu máu thiếu sắt.

Trả lời:

Dựa vào thông tin, em có thể nêu được như sau: 

Một số nguyên nhân gây nên bệnh suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em: chế độ ăn thiếu chất bột đường, chất đạm, chất béo, không đủ cung cấp cho hoạt động bình thường của cơ thể; cơ thể mắc một số bệnh như dạ dày, tiêu chảy, bệnh giun, viêm đường hô hấp,... lâu ngày không chữa khỏi.

Một số nguyên nhân gây nên bệnh thiếu máu thiếu sắt: chế độ ăn thiếu những thức ăn giàu chất sắt như thịt có màu đỏ, rau có màu xanh đậm, trứng,...; ăn quá ít, không đủ theo tiêu chuẩn; chế độ ăn thiếu cân bằng, lành mạnh; cơ thể mắc một số bệnh mãn tính như viêm ruột, viêm dạ dày,... hoặc bị nhiễm giun móc.

Câu 3: Trong các nguyên nhân dẫn đến bệnh suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt, nguyên nhân nào liên quan đến chế độ ăn uống?

Trả lời:

Từ các thông tin trên, em nhận thấy nguyên nhân liên quan đến chế độ ăn uống dẫn tới bệnh suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt là: chế độ ăn thiếu chất bột đường, chất đạm, chất béo, không đủ cung cấp cho hoạt động bình thường của cơ thể; chế độ ăn thiếu những thức ăn giàu chất sắt như thịt có màu đỏ, rau có màu xanh đậm, trứng,...; ăn quá ít, không đủ theo tiêu chuẩn; chế độ ăn thiếu cân bằng, lành mạnh.

3. Phòng tránh bệnh liên quan đến dinh dưỡng

Câu 1: Quan sát từ hình 6 đến 11 và cho biết việc làm nào nên làm hoặc không nên làm để phòng tránh bệnh liên quan đến dinh dưỡng. Vì sao?

Trả lời:

Theo em, những việc nào nên làm hoặc không nên làm để phòng tránh bệnh liên quan đến dinh dưỡng là: 

Câu 2: Dựa vào bảng “thực đơn” gợi ý, hãy xây dựng một số bữa ăn có lợi cho sức khoẻ, phòng tránh một trong các bệnh: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt, thừa cân béo phì.

Trả lời:

Dựa vào bảng thực đơn gợi ý, em có thể xây dựng một bữa ăn có lợi cho sức khoẻ, phòng tránh một trong các bệnh: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt, thừa cân béo phì như sau: 

Bữa 1: Cơm, rau xào, thịt gà luộc, trứng chiên, nước chanh

Bữa 2: Cơm, bò hầm rau củ, cua sốt me và  nước quả tươi

Câu 3: Thực hiện một số việc để phòng tránh bệnh liên quan đến dinh dưỡng và chia sẻ với bạn.

Trả lời:

Để phòng tránh bệnh liên quan đến dinh dưỡng, chúng ta cần: 

+ Vận động cơ thể ít nhất 60 phút mỗi ngày.

+ Ăn đủ bữa và đủ các nhóm chất dinh dưỡng.

+ Theo dõi chiều cao và cân nặng cơ thể thường xuyên.

+ Nghỉ ngơi, giảm căng thẳng.

+ Gặp bác sĩ để kiểm tra sức khoẻ nếu cơ thể có dấu hiệu tăng cân hoặc giảm cân quá mức, mệt mỏi,...

Câu 4: Nêu một số việc cần làm để vận động mọi người trong gia đình cùng thực hiện phòng, tránh một só bệnh liên quan đến dinh dưỡng.

Trả lời:

Để vận động mọi người trong gia đình cùng thực hiện phòng, tránh một số bệnh liên quan đến dinh dưỡng, em có thể làm một số việc sau:

• Tạo thói quen ăn uống lành mạnh cho cả gia đình, bằng cách lên thực đơn đa dạng, cân đối, giàu protein, vitamin và khoáng chất, hạn chế các loại thức ăn giàu năng lượng, chất béo, đường, muối. 

• Khuyến khích mọi người trong gia đình uống đủ nước mỗi ngày và tránh các đồ uống có đường hoặc có ga. 

• Đồng hành cùng mọi người trong gia đình vận động và tập luyện thể thao để duy trì sức khỏe và giảm lượng mỡ trong cơ thể.