Hướng dẫn giải nhanh sinh học 11 CTST bài 15: Cảm ứng ở thực vật
Baivan.net sẽ đưa ra lời giải nhanh, ngắn gọn chuẩn xác môn sinh học 11 bộ sách chân trời sáng tạo bài 15: Cảm ứng ở thực vật. Học sinh kéo xuống để tham khảo. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em đạt hiệu quả cao trong học tập
MỞ ĐẦU
Câu hỏi: Trong trồng trọt, người ta thường áp dụng các biện pháp làm cỏ, xới đất và vun gốc, tưới nước và bón phân xung quanh gốc cây khi trồng cây nhằm tăng kích thước bộ rễ. Cơ sở khoa học của biện pháp này là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Cơ sở khoa học: dựa trên tính cảm ứng của thực vật, ứng dụng tính hướng nước và hướng hóa của rễ cây → rễ sinh trường theo cả chiều rộng và chiều sâu → hấp thụ đủ nước và chất khoáng.
I. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu 1: Cảm ứng ở thực vật được biểu hiện thông qua những quá trình nào? Cho ví dụ.
Hướng dẫn trả lời:
Cảm ứng ở thực vật biểu hiện thông qua sự vận động của các cơ quan trên cơ thể thực vật như hướng sáng, hướng nước, hướng hóa,...; hoạt động đóng mở của khí khổng; sự rụng lá theo mùa;...
Ví dụ: khi chạm vào cây trinh nữ → cây cụp lá lại, đặt cây tại gần cửa sổ chúng sẽ phát triển hướng về phía ánh sáng,..
II. CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN VÀ VAI TRÒ CỦA CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu 2: Hoàn thành bảng sau đây:
Hướng dẫn trả lời:
Loại hướng động | Tác nhân kích thích | Cơ quan phản ứng | Vai trò | Ví dụ |
Hướng sáng | Ánh sáng | Thân hướng về phía ánh sáng, rễ hướng xuống đất | Cây thu nhận ánh sáng cho quá trình quang hợp | Cây trồng trong bóng râm thì phát triển hướng về phía có ánh sáng |
Hướng trọng lực | Trọng lực | Đỉnh rễ hướng trọng lực dương, đỉnh thân hướng trọng lực âm | Giúp rễ phát triển, giữ cây đứng vững | Rễ cây đâm xuống đất |
Hướng hóa | Chất hóa học | Rễ, ống phấn,… | Rễ cây luôn hướng về nơi có nhiều chất dinh dưỡng và tránh xa nơi có hoá chất độc hại. | Rễ cây trồng cạnh hố ủ phân có mọc hướng về vùng đó. |
Hướng nước | Nguồn nước | Rễ | Giúp cây tìm được nguồn nước, hỗ trợ quá trình sinh trưởng | Rễ cây mọc về hướng có mạch nước ngầm |
Hướng tiếp xúc | Sự tiếp xúc | Các tế bào tại 2 phía của cơ quan | Giúp cây nhận đủ ánh sáng cho quá trình quang hợp | Cây mướp trồng cạnh một cái cọc → thân quấn quanh cọc mọc cao lên |
Luyện tập: Hãy dự đoán cây sẽ phản ứng như thế nào trong các trường hợp sau đây. Giải thích
a, Treo chậu cây nằm ngang so với mặt đất
b, Treo chậu cây ở tư thế úp ngược
Hướng dẫn trả lời:
Trong cả hai trường hợp: Thân cây sẽ hướng lên trên và rễ cây sẽ hướng xuống dưới. Do thân cây hướng trọng lực âm, hướng sáng dương; rễ cây hướng trọng lực dương và hướng sáng âm.
Câu 3: Hãy xác định kiểu vận động cảm ứng và tác nhân kích thích trong các trường hợp sau:
a, Hoạt động đóng, mở khí khổng
b, Hoa mười giờ nở vào buổi sáng
c, Hoa tulip nở ở nhiệt độ 25-30oC
d, Cây bắt ruồi
Hướng dẫn trả lời:
a, Ứng động không sinh trưởng. Tác nhân: hàm lượng nước trong tế bào khí khổng
b, Ứng động sinh trưởng. Tác nhân: ánh sáng
c, Ứng động sinh trưởng. Tác nhân: nhiệt độ
d, Ứng động không sinh trưởng. Tác nhân: sự tiếp xúc của ruồi và cây bắt ruồi
Luyện tập: Hiện tượng ngừng sinh trưởng của chồi vào mùa đông ở cây phượng thuộc kiểu vận động cảm ứng nào? Giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
Đây là ứng động sinh trưởng. Do vào mùa đông, thời tiết khắc nghiệt làm chồi cây không sinh trưởng. Mùa xuân, nhiệt độ tăng lên, ánh sáng mạnh hơn, thời gian chiếu sáng kéo dài làm chồi cây sinh trưởng.
III. ỨNG DỤNG CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu 4: Nêu một số ứng dụng hiện tượng cảm ứng ở thực vật trong thực tiễn. Cho biết mỗi ứng dụng đó dựa trên cơ sở loại cảm ứng nào và đã mang lại lợi ích gì cho con người bằng cách hoàn thành Bảng 15.1
Hướng dẫn trả lời:
Ứng dụng | Cơ sở ứng dụng | Lợi ích |
Làm giàn khi trồng các cây dây leo | Tính hướng tiếp xúc | Giúp cây có giá đớ và phát triển |
Bảo quản lạnh, khô, tránh ánh sáng,… để kéo dài thời gian ngủ của hạt | Hiện tượng ngủ nghỉ của hạt | Bảo quản hạt |
Trồng xen canh giữa cây ưa sáng và cây ưa bóng | Tính hướng sáng | Tiết kiệm diện tích trồng cây, tăng năng suất |
Điều khiển cây ra hoa nhờ ánh sáng, nhiệt độ,… | Ứng động sinh trưởng | Tăng năng suất cây trồng |
Vận dụng: Tại sao khi trồng lúa, người ta thường bón phân sát mặt đất, còn khi trồng cây ăn quả cần đào hố sâu để bón?
Hướng dẫn trả lời:
Vì thời gian sinh trưởng của lúa ngắn, bộ rễ ngắn, mọc chùm gần sát đất → bón sát mặt đất → cây dễ hấp thụ dinh dưỡng. Còn cây ăn quả đào hố sâu để bón → rễ đâm sâu xuống mặt đất, tăng độ bám chắc cho cây.