Soạn công dân 11 bài 9 trang 73 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu 1: Trong lịch sử xã hội loài người, nhà nước xuất hiện từ khi nào? Tại sao khi đó nhà nước xuất hiện?

Câu 2: Giải thích tại sao nhà nước mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị? Cho ví dụ minh họa?

Câu 3: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là gì? Tại sao nói nhà nước ta mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc?

Câu 4: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam có những chức năng cơ bản nào? Chức năng nào là cơ bản nhất? Tại sao?

Câu 5: Vai trò của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong hệ thống chính trị ở nước ta như thế nào?

Câu 6: Mỗi công dân cần phải làm gì để góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta?

Câu 7: Em hãy nêu những ví dụ thể hiện Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.

Câu 8: Hãy nêu những việc làm của chính quyền địa phương nhằm phát huy quyền dân chủ của nhân dân mà em biết.

Câu 9: Là một học sinh, em phải làm gì để góp phần xây dựng chính quyền vững mạnh ở địa phương mình?

Câu 10: Em hãy giải thích tại sao nói Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc?

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Câu 1: Nhà nước ra đời khi xuất hiện chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, khi xã hội phân hóa thành các giai cấp, mâu thuẫn giữa các giai cấp ngày càng gay gắt đến mức không thể điều hòa được.

=> Vì Khi lực lượng sản xuất phát triển, sản phẩm lao động dư thừa -> sự xuất hiện của chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất -> phân chia xã hội thành hai tầng lớp đối lập nhau thống trị / bị trị mâu thuẩn -> Để duy trì trật tự và quản lí một xã hội đã có những thay đổi rất căn bản ấy đòi hỏi phải có một tổ chức với quyền lực bảo vệ lợi ích và địa vị của giai cấp mình => đó chính là Nhà nước.

Câu 2: Nhà nước mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị là vì:

Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp:

• Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác -> thống trị về kinh tế, chính trị và tư tưởng. 
• Để thể hiện sự thống trị của mình, giai cấp thống trị phải tổ chức và sử dụng nhà nước để duy trì quyền lực kinh tế, chính trị và tư tưởng của mình đối với toàn xã hội…là bộ máy trấn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác (quân đội, lực lượng vũ trang) bảo vệ địa vị thống trị và lợi ích của mình, đàn áp sự kháng cự của các giai cấp bị thống trị.

Ví dụ: Luật giao thông quy định, người đi xe máy khi tham gia giao thông phải đội mũ bảo hiểm. Nếu không thực hiện đúng sẽ bị cảnh sát giao thông cưỡng chế và có phương án xử phạt đúng theo quy định.

Câu 3: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân quản lí mọi mặt của đời sống xã hội bằng  pháp luật, do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

- Nói nhà nước ta mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc là bởi vì:

• Tính nhân dân rộng rãi: Nhà nước của dân, do dân lập nên và nhân dân tham gia quản lí, Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình.
• Tính dân tộc sâu sắc: kế thừa và phát huy những truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc, chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt của các dân tộc và thực hiện đại đoàn kết dân tộc.

Câu 4: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam có những chức năng cơ bản là:

• Chức năng đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
• Chức năng tổ chức và xây dựng, đảm bảo thực hiện các quyền tự do, dân chủ và lợi ích hợp pháp của công dân => Là chức năng quan trọng nhất.

Vì: Khi đất nước đã vào thời bình, việc quan trọng nhất của nhà nước đó chính là làm êm dân, làm cho dân đồng lòng, thống nhất -> đảm bảo được quyền sống tốt nhất cho nhân dân, tạo nên sức mạnh để xây dựng và bảo vệ đất nước. Theo Lê nin “đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội mới chỉ là những công việc quét dọn trước khi xây dựng, chứ chưa phảo là đích thân việc xây dựng”.

Câu 5: Vai trò của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong hệ thống chính trị ở nước ta:

  Thể chế hóa và tổ chức thực hiện đường lối chính trị của Đảng cộng sản Việt Nam, thể chế hóa và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân; Tổ chức xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa; Là công cụ hữu hiệu để Đảng thực hiện vai trò của mình trong xã hội; Là công cụ chủ yếu của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Câu 6: Để góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta, mỗi công dân cần phải: tuyên truyền, vận động mọi người thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, tham gia các hoạt động: xây dựng, củng cố, bảo vệ chính quyền, giữ gìn trật tự…; phê phán, đấu tranh hành vi vi phạm, thường xuyên xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù.

Câu 7: Những ví dụ thể hiện Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân như:

  Tất cả mọi công dân được sinh ra và lớn lên ở Việt Nam đều được hưởng các quyền, các chính sách ban hành đều mang lại lợi ích cho nhân dân cùng như hưởng các chế độ ưu đãi, chế độ đãi ngộ. Bên cạnh đó  Khi nhà nước ban hành các quy định và bộ luật đều tiến hành trưng cầu dân ý, để mỗi người dân đều được đóng góp ý kiến, nhất là vào những hoạt động có liên quan đến bản thân mình.

Câu 8: Những việc làm của chính quyền địa phương nhằm phát huy quyền dân chủ của nhân dân như:

• Các thủ tục hành chính liên tục được cải tiến tăng cường tính công khai, minh bạch; tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc và chi phí đi lại.
• Bầu cử quốc hội và chính quyền địa phương các cấp sẽ tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét, tín nhiệm của cử tri nơi ứng cử viên công tác và cư trú bằng cách giơ tay hoặc bỏ phiếu kín.
• Thực hiện các công trình phúc lợi xã hội sẽ tổ chức họp lấy ý kiến trong địa phương, lần đầu bà con chưa thông thì họp tiếp (80% hộ dân đồng tình, có thể vận động nhân dân thực hiện.).

Câu 9: Để góp phần xây dựng chính quyền vững mạnh ở địa phương mình, em sẽ: cố gắng học tập,  góp phần nhỏ bé để xây dựng quê hương, vệ sinh đường làng ngõ xóm, tổ dân cư, tuyên truyền vận động trong việc kế hoạch hóa gia đình, thực hiện các đường lối, chủ trương của Đảng, nhà nước.

Câu 10: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc vì:

• Nhà nước CHXHCN Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân: là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, thành quả cách mạng của quần chúng nhân dân lao động do giai cấp công nhân thông qua chính đảng của mình là Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo => Sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với nhà nước.
• Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc: Nhà nước của nhân dân, vì nhân dân, do nhân dân lập nên và nhân dân tham gia quản lý, thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình (Tính nhân dân); có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt cho các dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam và thực hiện đoàn kết dân tộc, coi đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân là đường lối chiến lược và động lực to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Tính dân tộc).

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết

Câu 1: Trong lịch sử xã hội loài người, nhà nước xuất hiện từ khi:

- Nhà nước ra đời khi xuất hiện chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất

-> khi xã hội phân hóa thành các giai cấp

=> Mâu thuẫn giữa các giai cấp ngày càng gay gắt đến mức không thể điều hòa được.

* Nhà nước xuất hiện khi đó vì: 

- Khi lực lượng sản xuất phát triển, sản phẩm lao động trở nên dư thừa dẫn đến sự xuất hiện của chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất. 

- Từ đó phân chia xã hội thành hai tầng lớp đối lập nhau là giai cấp thống trị và giai cấp bị trị. 

-> Mâu thuẫn giữa hai giai cấp ngày càng gay gắt, không thể điều hòa được. 

- Để duy trì trật tự và quản lí một xã hội đã có những thay đổi rất căn bản ấy đòi hỏi phải có một tổ chức với quyền lực mới do giai cáp chiếm ưu thế về kinh tế lập ra.

- Qua đó sẽ thực hiện sự thống trị giai cấp, làm dịu bớt sự xung đột giữa các giai cấp và giữ cho sự xung đột đó nhằm trong vòng “trật tự”, bảo vệ lợi ích và địa vị của giai cấp mình, đó chính là Nhà nước.

Câu 2: Nhà nước mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị là vì:

- Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp, do đó nhà nước bao giờ cũng mang bản chất giai cấp thống trị. 

* Điều này được thể hiện rõ ở việc:

- Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác. 

-> Là sự thống trị về kinh tế, chính trị và tư tưởng. 

=> Để thể hiện sự thống trị của mình, giai cấp thống trị phải tổ chức và sử dụng nhà nước để duy trì quyền lực kinh tế, chính trị và tư tưởng của mình đối với toàn xã hội…

- Bên cạnh đó, nhà nước còn là bộ máy trấn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác. 

- Các lực lượng đó chính là quân đội, lực lượng vũ trang…nhằm bảo vệ địa vị thống trị và lợi ích của mình, giai cấp thống trị sử dụng những lực lượng đặc biệt này để đàn áp sự kháng cự của các giai cấp bị thống trị.

* Ví dụ: Luật giao thông quy định, người đi xe máy khi tham gia giao thông phải đội mũ bảo hiểm. Nếu không thực hiện đúng sẽ bị cảnh sát giao thông cưỡng chế và có phương án xử phạt đúng theo quy định.

Câu 3: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là:

- Là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

- Quản lí mọi mặt của đời sống xã hội bằng  pháp luật.

- Do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

* Nói nhà nước ta mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc là bởi vì:

- Về tính nhân dân rộng rãi được thể hiện trong việc:

• Nhà nước của dân, do dân lập nên và nhân dân tham gia quản lí.
• Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân.
• Nhà nước là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình.

- Tính dân tộc sâu sắc được thể hiện:

• Kế thừa và phát huy những truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc.
• Có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt của các dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam
• Thực hiện đại đoàn kết dân tộc.

Câu 4: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm có hai chức năng cơ bản, đó là:

1. Chức năng đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

2. Chức năng tổ chức và xây dựng, đảm bảo thực hiện các quyền tự do, dân chủ và lợi ích hợp pháp của công dân.

- Trong hai chức năng trên, chức năng nào cũng đóng vai trò quan trọng. 

=> Tuy nhiên, chức năng tổ chức và xây dựng, đảm bảo thực hiện các quyền tự do, dân chủ và lợi ích hợp pháp của nhân dân là quan trọng nhất.

* Bởi vì:

- Từ thực tế ai cũng nhận thấy rằng: Khi đất nước đã vào thời bình, việc quan trọng nhất của nhà nước đó chính là làm êm dân, làm cho dân đồng lòng, thống nhất. 

- Vậy muốn “lấy lòng dân” thì phải đảm bảo được quyền sống tốt nhất cho nhân dân. T

- Từ đó, nhân dân mới thán phục và đi theo sự hướng dẫn, lãnh đạo của cấp trên. 

- Khi dân đồng lòng sẽ tạo nên sức mạnh để xây dựng và bảo vệ đất nước.

- Hơn nữa, như Lê – Nin đã khẳng định chức năng đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội “mới chỉ là những công việc quét dọn trước khi xây dựng, chứ chưa phảo là đích thân việc xây dựng”.

Câu 5: Hệ thống chính trị là tập hợp các thiết chế chính trị, bao gồm nhà nước, các đảng phái chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội có quan hệ gắn bó hữu cơ và tác động qua lại lẫn nhau nhằm thực hiện quyền lực thống trị của giai cấp cầm quyền:

- Là một yếu tố cấu thành của hệ thống chính trị, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã có những vai trò to lớn:

- Thể chế hóa và tổ chức thực hiện đường lối chính trị của Đảng cộng sản Việt Nam, thể chế hóa và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.

- Tổ chức xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa.

- Là công cụ hữu hiệu để Đảng thực hiện vai trò của mình trong xã hội.

- Là công cụ chủ yếu của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Câu 6: Để góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta, mỗi công dân cần phải:

- Gương mẫu thực hiện và tuyên truyền, vận động mọi người thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước.

- Tích cực tham gia các hoạt động: xây dựng, củng cố, bảo vệ chính quyền, giữ gìn trật tự…

- Phê phán, đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật

- Thường xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá các thế lực thù địch.

Câu 7: Những ví dụ thể hiện Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân:

- Tất cả mọi công dân được sinh ra và lớn lên ở Việt Nam đều được hưởng quyền bình đẳng, quyền tự do ngôn luận, quyền bầu cử, ứng cử, quyền và nghĩa vụ học tập, lao động,…

- Khi nhà nước ban hành các quy định và bộ luật đều tiến hành trưng cầu dân ý, để mỗi người dân đều được đóng góp ý kiến, nhất là vào những hoạt động có liên quan đến bản thân mình.

- Các chính sách ban hành đều mang lại lợi ích cho nhân dân.

- Người dân đều được hưởng các chế độ ưu đãi, chế độ đãi ngộ.

Câu 8: Những việc làm của chính quyền địa phương nhằm phát huy quyền dân chủ của nhân dân mà em biết như sau:

- Các thủ tục hành chính liên tục được cải tiến tăng cường tính công khai, minh bạch; tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc và chi phí đi lại nhiều lần gây tốn kém cho nhân nhân.

- Tính dân chủ thể hiện qua việc thực hiện bầu cử quốc hội và chính quyền địa phương các cấp, thực hiện các công trình phúc lợi xã hội.

• Chính quyền địa phương sẽ tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét, tín nhiệm của cử tri nơi ứng cử viên công tác và cư trú, tại hội nghị này, cử tri có quyền nhận xét, bày tỏ tín nhiệm đối với người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử bằng cách giơ tay hoặc bỏ phiếu kín.
• Khi thực hiện các công trình phúc lợi xã hội như làm cầu đường giao thông nông thôn, nạo vét cống rãnh, ... sẽ tổ chức họp lấy ý kiến trong địa phương, lần đầu bà con chưa thông thì họp tiếp; nếu 80% hộ dân đồng tình, có thể vận động nhân dân thực hiện. 

Câu 9: Để góp phần xây dựng chính quyền vững mạnh ở địa phương mình, em sẽ:

- Cố gắng học thật giỏi để sau khi lớn lên có thể góp phần nhỏ bé để xây dựng quê hương.

- Tham gia vệ sinh đường làng ngõ xóm, tổ dân cư để có môi trường sống trong lành.

- Tham gia tuyên truyền trong việc kế hoạch hóa gia đình.

- Vận động mọi người thực hiện tốt các đường lối, chủ trương của Đảng, nhà nước…

Câu 10: Nói Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc vì:

* Nhà nước CHXHCN Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, vì:

- Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, thành quả cách mạng của quần chúng nhân dân lao động do giai cấp công nhân thông qua chính đảng của mình là Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo. 

- Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta được thể hiện tập trung nhất ở sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với nhà nước.

* Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc, vì:

- Tính nhân dân: 

• Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, vì nhân dân, do nhân dân lập nên và nhân dân tham gia quản lý.
• Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình.

- Tính dân tộc: 

• Nhà nước ta có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt cho các dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam.
• Thực hiện đoàn kết dân tộc, coi đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân là đường lối chiến lược và động lực to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.