[toc:ul]
- Vị trí:
+ Châu Âu là châu lục ở phía tây của lục địa Á - Âu, nằm hoàn toàn trên bán cầu Bắc.
+ Lãnh thổ trên đất liền trải dài từ khoảng 36 độ B đến 71 độ B.
- Hình dạng, kích thước:
+ Châu Âu có diện tích nhỏ, chỉ lớn hơn châu Đại Dương.
+ Đường bờ biển dài khoảng 43 000 km, bị cắt xẻ mạnh, biển ăn sâu vào đất liền, tạo nhiều bán đảo, vũng vịnh.
+ Ngoài ra, châu Âu còn có nhiều đảo và quần đảo => lãnh thổ châu lục có hình dạng lồi lõm phức tạp.
- Tiếp giáp: 3 mặt giáp biển và đại dương
+ phía bắc giáp Bắc Băng Dương
+ phía tây giáp Đại Tây Dương
+ phía nam giáp Địa Trung Hải
+ Phía đông có dãy U-ran (Ural) - ranh giới tự nhiên ngăn cách châu Âu với châu Á
a, Các khu vực địa hình chính
- Châu Âu có hai khu vực địa hình: đồng bằng và miền núi
+ Khu vực đồng bằng: chiếm 2/3 diện tích, phân bố chủ yếu ở phía đông
+ Khu vực miền núi bao gồm:
b, Đặc điểm phân hóa khí hậu
- Khí hậu phân hóa đa dạng do lãnh thổ kéo dài trên nhiều vĩ độ, có 3 đới khí hậu chính:
+ Đới khí hậu cực và cận cực (chiếm một dải hẹp ở Bắc Âu)
+ Khí hậu ôn đới: ôn đới hải dương (khu vực Tây Âu và Trung Âu); ôn đới lục địa (khu vực Đông Âu)
+ Đới khí hậu cận nhiệt (khu vực Nam Âu).
Khí hậu | Đặc điểm chính | Nhiệt độ | Lượng mưa |
Cực và cận cực | Phân bố ở phía bắc châu lục và các đảo vùng cực. | Quanh năm giá lạnh | Mưa rất ít, dưới 500mm. |
Ôn đới hải dương | Phân bố ở các đảo và vùng ven biển phía tây. | - Khí hậu điều hòa, mùa đông không lạnh lắm, mùa hạ mát. - Nhiệt độ trung bình năm trên 0°C. | Có mưa quanh năm, lượng mưa trung bình năm 800 – 1000 mm trở lên. |
Ôn đới lục địa | Phân bố ở vùng trung tâm và phía đông châu lục. | Mùa đông lạnh và khô, có tuyết rơi; mùa hạ nóng và ẩm. | Lượng mưa ít, giảm dần từ tây sang đông, trung bình năm chỉ trên dưới 500mm. |
Cận nhiệt | Phân bố ở phía nam châu lục với kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải. | Mùa hạ nóng và khô, thời tiết ổn định. Mùa đông ấm và có mưa rào. | + Lượng mưa trung bình năm khoảng 500 – 700mm. |
- Ở các khu vực núi cao có sự phân hóa theo đai cao. Trên một số đỉnh núi nhiệt độ xuống rất thấp, có băng tuyết phủ
c, Các sông lớn
- Châu Âu có mạng lưới sông ngòi khá phát triển.
- Sông có đặc điểm ngắn, có diện tích lưu vực không đáng kể do địa hình bị cắt xẻ mạnh.
- Các sông lớn ở châu Âu như: Rai-nơ, Đa-nuýp, Von-ga....
- Nhiều sông cùng với các kênh đào tạo thành một hệ thống giao thông đường thuỷ dày đặc, nối liên nhiêu quốc gia và khu vực
- Đới lạnh:
+ Chiếm diện tích không đáng kể: gồm một phần nhỏ ở Bắc Âu và các đảo quần đảo ở Bắc Băng
+ Khí hậu: lạnh và ẩm quanh năm
+ Thực vật: chủ yếu là rêu, địa y
+ Động vật: nghèo về thành phần loài, thường gặp nhất là chuột Lem-mút, chó sói, chồn, cú bắc cực,…
- Đới ôn hòa:
+ Chiếm phần lớn lãnh thổ châu Âu
+ Khí hậu: phân hóa theo hướng tây – đông
+ Thực vật:
- Động vật đa dạng: nai sừng tấm, sóc, gấu nâu, linh miêu, thằn lằn, tắc kè, rùa, rắn,…