[toc:ul] 

BÀI 5: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI VÀ ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN CHÂU Á

1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI CHÂU Á

- Châu Á nằm trải dài trong khoảng từ vùng cực Bắc đến khoảng 10"N, tiếp giáp với châu Phi, châu Âu và các đại dương là: Thái Bình Dương. Ấn Độ Dương. Bắc Băng Dương. 

- Châu Á có dạng hình khối, bờ biển bị chia cắt mạnh bởi các biển và vịnh biển

- Đây là châu lục rộng nhất thế giới

2. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN

• Địa hình và khoáng sản

- Châu Á có địa hình phân hoá đa dạng. Núi, cao nguyên và sơn nguyên

+ Sơn nguyên chiếm khoảng 3/4 diện tích châu lục, phần lớn tập trung ở khu vực trung tâm

+ Các dãy núi chạy theo hai hướng chính là bắc - nam và đông – tây

+ Các đồng bằng châu thổ rộng lớn phân bố chủ yếu ở phía đông và phía nam

+ Địa hình ven biển và hải đảo bị chia cắt mạnh tạo thành các vũng, vịnh

- Châu Á có tài nguyên khoáng sản đa dạng và phong phú

=> Địa hình và khoáng sản đã tạo điều kiện cho châu Á phát triển nhiều ngành kinh tế như: trồng cây lương thực, thực phẩm, cây công nghiệp; chăn nuôi gia súc; khai thác khoáng sản; thuỷ điện, du lịch,...

• Khí hậu

- Châu Á có đầy đủ các đới khí hậu. Trong mỗi đới lại phân hoá thành nhiều kiểu khí hậu.

+ Đới khí hậu cực và cận cực

+ Đới khí hậu ôn đới: kiểu khí hậu ôn đới lục địa, ôn đới gió mùa, ôn đới hải dương

+ Đới khí hậu cận nhiệt đới: kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải, cận nhiệt lục địa, cận nhiệt gió mùa

+ Đới khí hậu nhiệt đới: kiểu khí hậu nhiệt đới lục địa và nhiệt đới gió mùa

+ Đới khí hậu xích đạo

- Những khu vực nằm sâu trong nội địa và phía tây nam của châu lục có kiểu khí hậu lục địa

- Rìa phía nam, đông và đông nam của châu lục có kiểu khí hậu gió mùa

=> Tạo điều kiện cho châu Á có cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.

=> Tuy nhiên, cần chú trọng tới tính mùa vụ, những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các tác động tiêu cực của khí hậu như: báo, hạn hán, lũ lụt....

• Sông, hồ

- Châu Á có nhiều hệ thống sông lớn. Các sông phân bố không đều và có chế độ nước phức tạp.

- Châu Á có nhiều hồ lớn. Một số hồ do có kích thước rộng lớn nên còn được gọi là “biển” như: biển Ca-xpi, Biển Chết.

=> Sông, hồ châu Á có ý nghĩa quan trọng đối với kinh tế, đời sống con người và môi trường tự nhiên.