Ôn tập kiến thức lịch sử 7 KNTT bài 10: Đại Cồ Việt thời Đinh và Tiền Lê (968-1009)

[toc:ul]

1. CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN VÀ BẢO VỆ ĐẤT NƯỚC THỜI ĐINH, TIỀN LÊ

a) Chính quyền thời Đinh

- Đinh Bộ Lĩnh là người Việt đầu tiên xưng đế, đặt niên hiệu riêng (Thái Bình), đặt tên nước (Đại Cổ Việt), định đất đóng đô (Hoa Lư).

- Chính quyền thời Đinh:

+ Sau khi thống nhất đất nước, Đinh Bộ Linh lên ngôi Hoàng đế (Định Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đặt niên hiệu là Thái Bình, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).

+ Ở trung ương đứng đầu là Hoàng để có quyền lực cao nhất, giúp việc có Ban Văn, Ban Võ và cao tăng. Chính quyền địa phương gồm các cấp: đạo (châu), giáp, xã.

+ Nhà vua phong vương cho các hoàng tử, cử tướng lĩnh thân cận nắm giữ chức vụ chủ chốt; cho đúc tiền để lưu hành trong nước. Những người phạm tội nặng bị xử phạt rất nghiêm khác. Nhà Đinh tổ chức quân đội gồm 10 đạo, sai sứ sang giao hảo với nhà Tống.

=> Những việc làm của Đinh Tiên Hoàng trong tổ chức bộ máy chính quyển đã khẳng định vị thế độc lập của Đại Cô Việt. 

b) Cuộc kháng chiến chống Tống năm 981

- Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và con trai trưởng là Đỉnh Liễn bị ám sát. Con thứ là Đinh Toàn mới 6 tuổi nối ngôi. Lê Hoàn được cử làm phụ chính. Nhân cơ hội đó, nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Cổ Việt. Triều thần đồng lòng suy tôn Lê Hoàn lên làm vua để lãnh đạo kháng chiến.

- Đầu năm 981, quân Tống tiến đánh Đại Cổ Việt. Lê Hoàn trực tiếp tổ chức, lãnh đạo kháng chiến. Nhiều trận chiến ác liệt đã diễn ra khiến cánh quân Tống bị tổn thất nặng nể. Quân Tống đại bại, buộc phải rút quân về nước.

- Cuộc kháng chiến chống Tống tháng lợi vẻ vang đã bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc, chứng tỏ bước phát triển mới của quốc gia Đại Cổ Việt.

c) Chính quyền thời Tiền Lê

- Lê Hoàn lập nên nhà Tiền Lê, đổi niên hiệu là Thiên Phúc, tiếp tục công cuộc xây dựng quốc gia độc lập.

- Chính quyền trung ương do vua đứng đầu, nắm mọi quyền hành. Giúp vua bàn việc nước có thái sư và đại sư. Dưới vua là các chức quan văn, võ. Các con vua được phong vương và cử đi trấn giữ những vùng hiểm yếu.

- Ở địa phương, cả nước được chia thành 10 đạo. 

- Quân đội được xây dựng gồm hai bộ phận: cấm quân (bảo vệ vua và kinh thành) và quân đóng tại các địa phương.

- Triều đình chú trọng xây dựng pháp luật như định ra luật lệnh (năm 1002) và tăng cường quan hệ ngoại giao với nhà Tống.

=> Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê là sự hoàn thiện thêm về tổ chức bộ máy cai trị ở trung ương Đồng thời, nhà Tiền Lê cũng chú ý xây dựng quân đội và tiếp tục giữ mối bang giao với nhà Tống.

2. ĐỜI SỐNG XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA THỜI ĐINH, TIỀN LÊ

- Tình hình xã hội: Xã hội phân chia thành hai bộ phận là thống trị và bị trị. 

+ Bộ phận thống trị gồm vua, quan

+ Bị trị chủ yếu là người dân lao động (nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì). Nông dân có số lượng đông đảo nhất, cày cấy ruộng đất công làng xã. Nô tì có địa vị thấp kém nhất, số lượng không nhiều.

- Đời sống văn hoá:

+ Thời Đinh - Tiền Lê, giáo dục chưa phát triển. Nho giáo chưa có ảnh hưởng sâu rộng.

+ Phật giáo được truyền bá rộng rãi, chùa được xây dựng ở nhiều nơi, các nhà sư được triều đình đề cao và nhân dân quý trọng.

+ Xu hướng khôi phục và phát triển văn hoá dân tộc bước đầu đạt được một số thành tựu. Nhiều loại hình văn hoá dân gian tiếp tục được giữ gìn trong đời sống như ca hát, nhảy múa, đua thuyền, đấu võ, đấu vật...

=> Nho giáo đã được du nhập vào nước ta nhưng ảnh hưởng còn hạn chế. Đạo Phật được truyền bá rộng rãi, chùa được xây dựng ở nhiều nơi. Xu hướng phục hưng văn hoá dân tộc cũng bước đầu đạt được một số thành tựu. Nhiều loại hình văn hoá dân gian tiếp tục được giữ gìn trong đời sống văn hoá.