Giải tiếng việt 4 tuần 3 bài luyện từ và câu: Từ đơn và từ phức

[toc:ul]

I. Nhận xét

Câu sau đây có 14 từ, mỗi từ được phân cách bằng một dấu gạch chéo: 

Nhờ bạn giúp đỡ, lại có chí học hành, nhiều năm liền, Hanh là học sinh tiên tiến. 

1. Hãy chia các từ trên thành hai loại:

• Từ chỉ gồm một tiếng (từ đơn) 
• Từ gồm nhiều tiếng (từ phức)

Trả lời:

• Từ chỉ có một tiếng là: Nhờ, bạn, lại, có, chí, nhiều, năm, liền, Hanh, là
• Từ gồm nhiều từ là: giúp đỡ, học hành, học sinh, tiên tiến.

2. Theo em:

• Tiếng dùng để làm gì? 
• Từ dùng để làm gì? 

Trả lời:

Tiếng dùng để:

• Tiếng dùng để cấu tạo nên từ: Có thể dùng một tiếng để tạo nên 1 từ. Đó là từ đơn. Cũng có thể phải dùng từ 2 tiếng trở lên để tạo nên 1 từ. Đó là từ phức.

Từ dùng để:

• Từ được dùng để: biểu thị sự vật, hoạt động, đặc điểm….( tức là biểu thị ý nghĩa) và dùng để tạo nên câu.
• Tiếng cấu tạo nên từ. Từ chỉ gồm một tiếng gọi là từ đơn. Từ gồm hai hay nhiều tiếng gọi là từ phức.
• Từ nào cũng có nghĩa và dùng để tạo nên câu. 

II. Ghi nhớ

• Tiếng cấu tạo nên từ. Từ chỉ gồm 1 tiếng gọi là từ đơn. Từ gồm 2 hay nhiều tiếng gọi là từ phức.
• Từ nào cũng có nghĩa và dùng để tạo nên câu.

III. Luyện tập

Câu 1: Chép vào vở đoạn thơ và dùng dấu gạch chéo để phân cách các từ trong hai câu...

Chép vào vở đoạn thơ và dùng dấu gạch chéo để phân cách các từ trong hai câu thơ cuối đoạn. Ghi lại các từ đơn và từ phức trong đoạn thơ:
Chỉ / còn / truyện cổ / thiết tha /
Cho / tôi / nhận mặt / ông cha / của / mình /
Rất công bằng, rất thông minh 
Vừa độ lượng lại đa tình , đa mang .

Trả lời:

Gạch chéo phân cách các từ trong hai câu thơ cuối đoạn:

Rất / công bằng, / rất / thông minh /

Vừa / độ lượng / lại / đa tình, / đa mang /

Từ đơn và từ phức trong đoạn thơ trên:

• Từ đơn: rất, vừa, lại.
• Từ phức: công bằng, thông minh, độ lượng, đa tình, đa mang. 

Câu 2: Hãy tìm trong từ điển và ghi lại:

• 3 từ đơn
• 3 từ phức

Trả lời:

• 3 từ đơn là: nhìn, bước, đẹp
• 3 từ phức là: xinh đẹp, mặt trời, ngôi nhà.

Câu 3: Đặt câu với một từ đơn hoặc với một từ phức vừa tìm được ở bài tập 2.

M: (Đặt câu với từ đoàn kết)

Đoàn kết là truyền thống quý báu của nhân dân ta.

Trả lời:

Đặt câu với 3 từ đơn:

• Nhìn: Bạn Hoa hôm nay nhìn rất xinh đẹp
• Bước: Làm việc gì cũng nên làm từng bước.
• Đẹp: Bông hoa hồng vừa mới nở rất đẹp.

Đặt câu với 3 từ phức:

• Xinh đẹp: Hoa là bạn gái xinh đẹp nhất lớp em.
• Mặt trời: Mặt trời mọc lên đỏ rực ở phía Đông
• Ngôi nhà: Gia đình em vừa có một ngôi nhà mới