Lịch sử dân tộc khi được thể hiện qua các tác phẩm văn học có gì độc đáo, thú vị?

Lịch sử là cái đã qua nhưng không mất hút, không quyết định hiện tại và tương lai, nó ánh xạ lên hiện tại và tương lai. Nó là bài học cho hiện tại và tương lai. Như phần trên tôi đã nói, lịch sử chỉ ánh xạ tới hiện tại chứ không thể quyết định hiện tại. Quyết định hiện tại là xã hội hiện tại, con người hiện tại tự quyết định lấy vận mệnh của mình. Rồi từ đó, thành quả xấu, tốt của mình sẽ ảnh hưởng đáng kể tới tương lai, nhưng không thể quyết định tương lai. Tương lai thuộc về tương lai quyết định. Trong đó thân phận của nghệ thuật hiện tại hoặc tương lai đều thuộc về xã hội mà người nghệ sĩ sinh sống. Văn chương viết về lịch sử là cực khó. Để một tác phẩm đứng được, trước hết nhà văn phải là nhà văn hóa, sau đó, nếu không là nhà tư tưởng thì ít ra cũng phải có tư tưởng. Thời nào cũng sẽ có tài năng, nhưng có thể nó chưa hiển lộ. Nhìn vào thực tại, với những mong mỏi ngày một cao hơn, người ta có lẽ sẽ bi quan. Tri thức nhân loại cứ mười năm lại tăng gấp đôi, nhà văn sẽ có điều kiện để tích lũy, học hỏi và đó là cơ hội để làm xuất hiện những tài năng. Có tâm để biết được mình cầm bút hướng đến giá trị gì, đem lại điều gì cho cộng đồng; có trí để hiểu và lí giải được các vấn đề mà thực tại đặt ra; có dũng khí để dám nhìn thẳng vào trái tim và khối óc của lịch sử, để rút ra bài học từ quá khứ và cất lời về nó.