Hoàn cảnh sáng tác: Nguyễn Duy viết bài thơ "Đò Lèn" vào tháng 9 năm 1983, khi tác giả có dịp trở về quê, sống trong những kí ức buồn vui thời thơ ấu. Đò Lèn là địa danh, quê ngoại ông.
Bố cục bài thơ:
- 5 khổ thơ đầu: Người cháu nhớ lại hình ảnh lam lũ, tần tảo giữa cuộc sống thường nhật của người bà bên cạnh sự vô tư đến mức vô tâm của người cháu.
- Khổ cuối: Sự thức tỉnh của người cháu trước quy luật đơn giản mà nghiệt ngã của cõi đời để càng đau đớn tiếc xót vì thương bà.