Tải bản chuẩn giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 cánh diều CĐ 1 Phần 1: Nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam (P3)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 5: Thực hành nghiên cứu một vấn đề về văn học trung đại Việt Nam

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Hoạt động 1: Các bước tiến hành

-       GV chia HS thành từng nhóm để tiến hành thực hành nghiên cứu vấn đề văn học trung đại Việt Nam

+ Nhóm 1: từ ý tưởng đến xác lập đề tài nghiên cứu

+ Nhóm 2:  Từ đề tài nghiên cứu đến xác lập nội dung nghiên cứu

+ Nhóm 3: Thu thập tài liệu có liên quan đến đề tài và nội dung nghiên cứu

+ Nhóm 4: Triển khai đề tài nghiên cứu

HS tiếp nhận nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-   Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện  nhóm lên trả lời câu hỏi

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Hoạt động 2: Thực hành nghiên cứu hoàn chỉnh một vấn đề về văn học trung đại Việt Nam

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

-       GV chia HS thành từng nhóm để tiến hành thực hành nghiên cứu đề tài Ngôn ngữ giao tiếp trong “Truyện Kiều” (Nguyễn Du) và vận dụng ngôn ngữ Truyện Kiều trong giao tiếp

+ Nhóm 1: Xác định mục đích phạm vi nghiên cứu

+ Nhóm 2: Phương pháp nghiên cứu

+ Nhóm 3:  Nội dung nghiên cứu

+ Nhóm 4: Tài liệu tham khảo

HS tiếp nhận nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-   Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện  nhóm lên trả lời câu hỏi

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

V: Thực hành nghiên cứu một vấn đề về văn học trung đại Việt Nam

-   Nhóm 1: Từ ý tưởng nghiên cứu đến xác lập đề tài nghiên cứu

Khi xác lập đề tài nghiên cứu HS có thể tham khảo ý kiến hoặc sử dụng đề tài do thầy cô hay những nhà khoa học, những nhà nghiên cứu gợi ý.

Ví dụ:

Với ý tưởng nội dung yêu nước trong văn học trung đại Việt Nam thì HS có thể triển khai các đề tài sau:

+ Đề tài 1: Cảm hứng yêu nước qua một số tác phẩm nghị luận thời trung đại

+ Đề tài 2: Ý thức độc lập dân tộc niềm tự hào dân tộc qua một số bài thơ trong văn học trung đại Việt Nam

+ Đề tài 3: Lòng yêu nước qua thơ viết về thiên nhiên trong văn học trung đại Việt Nam.

-   Nhóm 2: Từ đề tài nghiên cứu đến xác lập nội dung nghiên cứu

Những nội dung nghiên cứu được hình thành từ câu hỏi nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu. Giả thiết nghiên cứu là đáp án tạm thời, đáp án dự kiến cho câu hỏi nghiên cứu, xác lập nội dung dự kiến sẽ nghiên cứu.

-  Nhóm 3: Thu nhập tài liệu có liên quan tới đề tài và nội dung nghiên cứu

+ Các nguồn thu thập tài liệu:

·        Thư viện (trường, địa phương…)

·        Internet: sử dụng các công cụ tìm kiếm với những địa chỉ tin cậy

+ Cách thức và nội dung tài liệu cần tìm kiếm

·        Dùng tên đề tài, tên đề mục của nội dung cần nghiên cứu để xác định tài liệu

Ví dụ: Vấn đề nghiên cứu là thể loại văn học trong văn học trung đại Việt Nam thì tìm đến tên những công trình nghiên cứu về thể loại.

·        Khi thu thập tài liệu cần phân loại theo nội dung nghiên cứu, ghi chép những vấn đề có liên quan tới nội dung nghiên cứu, đồng thời ghi lại những suy nghĩ của bản thân trong quá trình đọc tài liệu

-   NHóm 4: Triển khai đề tài nghiên cứu

+ Lập đề cương chi tiết cho những nội dung nghiên cứu

+ Nghiên cứu theo những nội dung được xác lập ở đề cương chi tiết

Hoạt động 2: Thực hành nghiên cứu hoàn chỉnh một vấn đề về văn học trung đại Việt Nam

- Nhóm 1: Xác định mục đich, phạm vi nghiên cứu

+ Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu về những thành công nghệ thuật của ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều để vận dụng vào đời sống xã hội đương đại

+ Phạm vi nghiên cứu: thành phần ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều những câu thơ Truyện Kiều được sử dụng trong giao tiếp.

-  Nhóm 2: Phương pháp nghiên cứu

+ Phương pháp khảo sát hệ thống hóa: thống kê, phân loại những câu thơ Truyện Kiều được sử dụng trong giao tiếp

+ Phương pháp phân tích tổng hợp: phân tích nội dung và nghệ thuật những câu thơ hay trong Truyện Kiều thể hiện ngôn ngữ giao tiếp.

+ Phương pháp liên ngành: Liên ngành giữa văn học và ngôn ngữ, liên ngành giữa văn học và văn hóa để tìm hiểu ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều.

-   Nhóm 3: Nội dung nghiên cứu

a.   Hoàn cảnh giao tiếp

+ Gặp gỡ - chia xa – đoàn tụ

+ Thuận lợi – khó khăn, hòa hợp – xung đột

b.    Đối tượng giao tiếp

+ Giao tiếp theo vai : ngang vai, trên dưới

+ Giao tiếp theo trình độ văn hóa

c.   Nội dung giao tiếp

+ Thể hiện tình cảm, ý chí

·        Tâm trạng: buồn- vui, yêu thương – căm giận, ngợi khen- chê trách….

·         Ý chí: hoài nghi – tin tưởng, chán nản – quyết tâm….

-  Thể hiện các mối quan hệ gia đình, xã hội

+ Quan hệ gia đình: cha con, chồng vợ, anh em

+ Quan hệ xã hội: lứa đôi, bạn bè, họ hàng, làng xóm

d.    Ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều với đời sống đương đại

+ Hiện tượng sử dụng ngôn ngữ giao tiếp ở Truyện Kiều trong mọi hoàn cảnh của cuộc sống

+ Tác dụng của việc sử dụng ngôn ngữ giao tiếp trong Truyện Kiều

·        Tăng tính chất hàm súc, thâm thúy trong giao tiếp

·        Tăng tính chất tinh tế, ứng xử văn hóa trong giao tiếp

-                     Nhóm 4: Tài liệu tham khảo

+ Đỗ Hữu Châu (2003) Ngôn ngữ học đại cương

+ Đặng Thanh Lê (1979) Truyện Kiều và thể loại truyện Nôm

+ Nguyễn Lộc (1997) Nghệ thuật điển hình hóa và ngôn ngữ “Truyện Kiều”

 Trong cuốn Văn học Việt Nam nửa cuối thế kỉ XVIII – hết thế kỉ XIX

+ Phạm Văn Nam (2009) Dạy học tác phẩm văn chương cho học sinh trung học phổ thông theo hướng giao tiếp

+ Trần Đình Sử (2002) Thi pháp “Truyện Kiều”.