Từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI, Đông Nam Á diễn ra quá trình hình thành của nhiều vương quốc mới.
- Tại vùng Đông Nam Á lục địa, nhà nước độc lập của người Việt được xác lập trên vùng châu thổ sông Hồng (thế kỉ X).
- Tại lưu vực sông I-ra-oa-đi thuộc lãnh thổ Mi-an-mà ngày nay, Vương quốc Pa-gan được thành lập vào khoảng thế kỉ X, mở ra bước phát triển mới của người Miến.
- Dọc theo đồng bằng sông Mê Công và Chao Phray-a, nhiều vương quốc mới của cư dân nói tiếng Thái đã ra đời như Lan-na (thế kỉ XIII), Su-khô-thay (thế kỉ XIII), A-giút-thay-a (thế kỉ XIV), Lan Xang (thế kỉ XIV).
- Ở Đông Nam Á hải đảo, Vương quốc Ma-gia-pa-hít ra đời ở thế kỉ XIII trên đảo Gia-va. Quá trình xâm nhập của Hồi giáo cũng đưa tới thành lập các vương quốc: Ma-lắc-ca (thế kỉ XV), A-chê (thế kỉ XV).....
Trong thời kì này, các vương quốc Đông Nam Á có sự phát triển nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực.
- Các nhà nước phong kiến khu vực ngày càng được củng cố, phát triển về tổ chức hành chính, bộ máy quan lại, luật pháp.
- Về kinh tế, sản xuất nông nghiệp được mở rộng, đặc biệt là ở đồng bằng Chao Phray-a, đồng bằng sông Hồng và đảo Gia-va.
- Các ngành thủ công nghiệp như làm gốm sứ, dệt lụa, đúc đồng, chế tạo vũ khí cũng phát triển.
- Đông Nam Á còn là một trong những thị trường thương mại sôi động nhất thế giới, nơi nổi tiếng với các hương liệu, gia vị như trầm hương, hồ tiêu, đậu khẩu, sa nhân,...