Giải chi tiết Công dân 9 KNTT bài 2 Khoan dung

MỞ ĐẦU

Em hiểu như thế nào về lời chia sẻ sau đây của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn? 

“Giận hờn, trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xoá hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn”

Bài làm chi tiết:

Những chia sẻ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã nói lên giá trị của lòng khoan dung trong cuộc sống. Nhạc sĩ muốn nhắn nhủ tới mọi người rằng: khi chúng ta có lòng khoan dung, thì cuộc sống và mối quan hệ giữa người với người sẽ trở nên tốt đẹp, ấm áp hơn.

1. KHÁI NIỆM, BIỂU HIỆN VÀ GIÁ TRỊ CỦA KHOAN DUNG

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi: 

a. Em hãy nêu những việc làm của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh. Những việc làm đó thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Nêu ý nghĩa của những việc làm đó. 

b. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ trong thông tin 2 và nêu ý nghĩa của lòng khoan dung đó

c. Theo em, thế nào là lòng khoan dung? Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống 

Bài làm chi tiết:

a. Bình Định vương Lê Lợi đã tha mạng sống cho quân Minh 

=>nhằm dập tắt mối chiến tranh cho đời sau, giữ lại tiếng thơm muôn đời

=> truyền thống về lòng khoan dung

b. Những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ: “trong mấy triệu người cũng có người thế nào thế khác…đại đội”, “lấy tinh thần thân ái mà cảm hoá họ”, “tôi mong một ngày gần đây….hai dân tộc”, “yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi”. 

=> có thể thấy được rằng lòng khoan dung của Bác Hồ đã làm dịu đi mối quan hệ giữa hai dân tộc, làm cho mối quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp hơn

c. Lòng khoan dung là sự rộng lòng tha thứ cho chính mình và người khác khi họ đã biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm, tôn trọng sự khác biệt của người khác, không cố chấp, hẹp hòi

2. THỰC HIỆN NHỮNG VIỆC LÀM THỂ HIỆN SỰ KHOAN DUNG TRONG CUỘC SỐNG

Em hãy quan sát các hình ảnh, kết hợp đọc những trường hợp sau để trả lời câu hỏi: 

a. Dựa và biểu hiện của lòng khoan dung, em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của các chủ thể trong những hình ảnh, trường hợp trên? 

b. Em có lời khuyên gì đối với những chủ thể thiếu khoan dung trong những hình ảnh và trường hợp trên?

c. Theo em, để có lòng khoan dung, chúng ta cần làm gì? 

Bài làm chi tiết:

a. Bức tranh 1: Bạn nữ đã nhận thức được lỗi lầm của mình và cảm thấy rất hối lỗi, người bạn đồng hành cũng xoa dịu tâm trạng xót xa, ân hận của bạn 

Bức tranh 2: Bạn nam không chấp nhận tha thứ và đưa lời khuyên cho bạn nữ, bạn nam thiếu lòng khoan dung

Bức tranh 3: Mọi người chưa thể hiện lòng khoan dung khi không chấp nhận tha thứ cho lỗi lầm của anh H, T thể hiện lòng khoan dung, độ lượng của bản thân rất rõ ràng để giúp anh H sớm hoà nhập cộng đồng

b. Họ là những người cố chấp, hẹp hòi, định kiến mặc cho những chủ thể đó đã biểu hiện sự hối hận, tiếc nuối về hành vi gây ra của bản thân

c. Mỗi chúng ta cần sống rộng lượng, tôn trọng, chấp nhận cá tính, sự khác biệt của người khác, phê phán sự hẹp hòi, thiếu khoan dung

LUYỆN TẬP:

Câu 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn về lòng khoan dung, từ đó xác định biểu hiện, ý nghĩa và rút ra bài học về lòng khoan dung?

Bài làm chi tiết:

Dưới đây là một số câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ và danh ngôn về lòng khoan dung:

"Có lòng nhân ái, ắt gặp phúc lành." (Ca dao)

"Một điều nhịn chín điều lành." (Tục ngữ)

"Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại." (Thành ngữ)

"Lòng khoan dung là sức mạnh, là phẩm chất cao quý nhất của con người." (Victor Hugo)

"Biết tha thứ là cao thượng, biết trả thù là bản năng." (Friedrich Nietzsche)

-Biểu hiện của lòng khoan dung:

Tha thứ cho lỗi lầm của người khác: Khi ai đó mắc lỗi, thay vì oán hận, trả thù, người có lòng khoan dung sẽ biết tha thứ và cho họ cơ hội sửa sai.

Tôn trọng sự khác biệt: Biết trân trọng những điểm khác biệt về quan điểm, ý kiến, lối sống của người khác.

Giúp đỡ người khác: Sẵn sàng giúp đỡ những người gặp khó khăn, hoạn nạn, bất kể họ là ai, họ có xuất thân như thế nào.

- Ý nghĩa của lòng khoan dung:

Giúp con người sống thanh thản, nhẹ nhõm: Khi biết tha thứ, con người sẽ giải thoát bản thân khỏi những oán hận, thù hận.

Giúp hàn gắn mối quan hệ: Thay vì mâu thuẫn, xung đột, lòng khoan dung giúp con người hàn gắn mối quan hệ, tạo dựng sự hòa thuận.

Giúp xã hội phát triển: Khi con người biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, xã hội sẽ trở nên tốt đẹp, văn minh hơn.

- Bài học về lòng khoan dung:

Mỗi người cần rèn luyện cho mình lòng khoan dung: Lòng khoan dung không phải là bẩm sinh mà cần được rèn luyện qua học tập, tu dưỡng.

Cần biết phân biệt giữa lòng khoan dung và sự nhu nhược: Lòng khoan dung không đồng nghĩa với sự nhu nhược, dung túng cho cái sai.

Lòng khoan dung cần đi kèm với sự công bằng: Khi tha thứ cho người khác, cần đảm bảo sự công bằng cho tất cả mọi người.

Câu 2: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào dưới đây về lòng khoan dung? Vì sao? 

a. Khoan dung là bỏ qua mọi lỗi lầm của người khác

b. Không biết tha thứ cho bản thân mình là không khoan dung

c. Khoan dung là phải quyết liệt phê phán tất cả những người mắc sai lầm

d. Khoan dung là chấp nhận mọi sở thích, thói quen của người khác

Bài làm chi tiết:

a. Không đồng tình. Chỉ tha thứ, bỏ qua khi người khác nhận thức được lỗi của mình và chấp nhận sửa sai

b. Đồng tình. Lòng khoan dung biểu hiện ở việc tha thứ cho chính mình

c. Không đồng tình. Cần giữ thái độ lắng nghe, tôn trọng, không nên giữ thái độ định kiến làm nặng nề mối quan hệ 

d. Không đồng tình. Nên giữ thái độ tôn trọng sự khác biệt chứ không phải thoả hiệp, chấp nhận, cần biết phân biệt tính đúng đắn

Câu 3: Từ câu danh ngôn dưới đây, em hãy viết một đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống: 

“Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thật sự” 

Bài làm chi tiết:

Câu danh ngôn "Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thật sự" của Mahatma Gandhi đã vạch trần những tác hại to lớn của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống.

Thiếu khoan dung là thái độ không chấp nhận, không tôn trọng những khác biệt về quan điểm, ý kiến, lối sống,... của người khác. Nó biểu hiện qua những hành động như: miệt thị, xúc phạm, phân biệt đối xử,...

Sự thiếu khoan dung gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng: gây tổn thương cho cá nhân. Khi bị thiếu tôn trọng, con người sẽ cảm thấy bị tổn thương, mất đi niềm tin vào bản thân và vào xã hội. Không chỉ vậy, nó còn gây chia rẽ cộng đồng. Thiếu khoan dung dẫn đến mâu thuẫn, xung đột, thậm chí là bạo lực giữa các cá nhân, nhóm người với nhau. Cuối cùng, sự thiếu khoan dùng cản trở sự phát triển của xã hội: thiếu khoan dung tạo ra một môi trường sống căng thẳng, nghi kỵ, không thuận lợi cho sự phát triển chung của xã hội.

Để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ, mỗi người cần phải rèn luyện cho mình lòng khoan dung. Lòng khoan dung là sự tôn trọng những khác biệt, là sự bao dung, vị tha đối với người khác. Khi chúng ta biết khoan dung, chúng ta sẽ có thể:

Giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình: thay vì dùng bạo lực, chúng ta có thể dùng đối thoại, thuyết phục để giải quyết mâu thuẫn. Tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp: khi chúng ta tôn trọng người khác, họ cũng sẽ tôn trọng chúng ta. Xây dựng một xã hội đoàn kết, phát triển: khi mọi người biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, xã hội sẽ trở nên tốt đẹp hơn.

Lòng khoan dung là một phẩm chất đạo đức cao quý mà mỗi người cần phải rèn luyện. Hãy học cách lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng những khác biệt để xây dựng một cuộc sống tốt đẹp cho bản thân và cho cộng đồng.

Câu 4: Em hãy đọc các tình huống sau để trả lời câu hỏi: 

a. D luôn cảm thấy day dứt vì đã mắc lỗi với ông nội. Bây giờ, ông đã mất, D càng cảm thấy ân hận vì không còn cơ hội để nhận lỗi với ông nữa. 

Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D điều gì?

b. Do không tìm hiểu kỹ, Q nói vói thầy giáo rằng P làm hỏng thiết bị của phòng thí nghiệm. Bị phê bình oan, P giận và nói sẽ không bao giờ chơi với Q nữa. Cuối năm học, Q cùng gia đình chuyển tới nơi khác. Trước khi đi, Q nhắn tin muốn gặp để chào và xin lỗi P. Khi ấy, P vẫn còn giận Q nên băn khoăn không biết có nên gặp Q không. 

Theo em, P nên làm gì? 

c. K rủ T tham gia một nhóm bạn. Trong nhóm đó có một số người hay bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác. 

Bài làm chi tiết:

a. Nếu em là bạn của D, em sẽ khuyên D sớm buông bỏ nỗi niềm trong lòng, những gì của quá khứ hãy cho qua, tha thứ, khoan dung cho chính bản thân mình không chỉ là thay đổi quá khứ mà còn thay đổi tương lai, hãy cố gắng sống và đối xử tốt với những thân xung quanh mình.

b. Theo em P nên tới gặp Q để giải quyết mọi hiểu lầm, sẵn sàng tha thứ cho Q vì cô bạn cũng đã nhận thức được lỗi lầm của mình, giữ liên lạc với Q sau khi Q chuyển đi

c. Em nghĩ T nên trao đổi với K về tình hình của nhóm bạn đó, thể hiện quan điểm, suy nghĩ của bản thân về những người bạn đó

Câu 5: Em hãy nêu một số tình huống thường gặp trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung và đưa ra cách ứng xử theo bảng gợi ý sau: 

Bài làm chi tiết:

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy thiết kế một sản phẩm (bức tranh, thông điệp, tiểu phẩm, đoạn thơ,…) về vai trò của lòng khoan dung trong cuộc sống và chia sẻ ý nghĩa của sản phẩm đó. 

Bài làm chi tiết:

Câu 2: Em hãy viết một bức thư gửi tới người mà em cảm thấy ân hận khi đã từng cư xử thiếu khoan dung với họ. 

Bài làm chi tiết:

Gửi Mai, 

Mình viết thư này để gửi lời xin lỗi chân thành đến bạn vì những hành động thiếu khoan dung của mình trong quá khứ. Mình biết rằng những lời nói và hành động của mình đã làm tổn thương bạn rất nhiều, và mình thực sự hối hận về điều đó.

Lúc đó, mình đã cư xử thiếu suy nghĩ và không đặt mình vào vị trí của bạn để hiểu cho cảm xúc của bạn. Mình đã quá vội vàng đưa ra những nhận định sai lầm và thiếu tôn trọng bạn.

Mình biết rằng lời xin lỗi này không thể bù đắp được cho những tổn thương mà mình đã gây ra cho bạn, nhưng mình mong bạn có thể tha thứ cho mình. Mình thực sự trân trọng tình bạn của chúng ta và mong muốn được sửa chữa sai lầm của mình.

Mình đã học được rất nhiều bài học từ sự việc này. Mình nhận ra rằng mình cần phải học cách lắng nghe và thấu hiểu người khác hơn. Mình cũng cần phải học cách kiềm chế cảm xúc và suy nghĩ trước khi hành động.

Mình hy vọng rằng bạn có thể cho mình cơ hội để sửa chữa sai lầm. Mình hứa rằng mình sẽ luôn cố gắng để trở thành một người bạn tốt hơn, một người biết lắng nghe và thấu hiểu.

Bạn của cậu,

Lan