Giải chi tiết Đạo đức 4 Chân trời mới bài 3: Em cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn

KHỞI ĐỘNG 

Tham gia trò chơi Vượt chướng ngại vật và trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: 

Điều gì sẽ xảy ra nếu không có bạn giúp em vượt chướng ngại vật?

Hướng dẫn trả lời:

Nếu không có bạn giúp em thì em sẽ ngã và va vào các chướng ngại vật. 

KIẾN TẠO TRI THỨC MỚI 

1. Quan sát tranh và nêu biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn. 

Câu hỏi: 

Kể thêm một số biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn. 

Hướng dẫn trả lời:

Biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn:

• Bức tranh 1: tặng quà ngày tết cho các bạn gặp khó khăn 
• Bức tranh 2: tâm sự, hỏi han bạn khi đang gặp khó khăn 
• Bức tranh 3: quyên góp sách vở cho các bạn ở mái ấm tình thương
• Bức tranh 4: đỡ ông dậy khi ông bị ngã 
• Bức tranh 5: đẩy xe lăn giúp bạn khi bạn vào lớp 
• Bức tranh 6: hỏi han khi em gái bị ngã 

2. Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi 

KHI NÀO MẸ VỀ? 

Giữa lúc dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, mẹ Na là y tá nên tình nguyện tham gia chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân cách li điều trị ở bệnh viện. Đã một tháng qua, lúc nào Na cũng mong mẹ về. Một buổi tối, khí cả nhà đang ăn cơm, mẹ Na gọi điện thoại về. Na mếu máo:

- Mẹ ơi! Con nhớ mẹ lắm, mẹ mau về nhà đi!

Mẹ Na xúc động:

- Mẹ cũng nhớ con lầm!

- Vậy sao mẹ không về nhà? - Na hỏi mẹ.

Mẹ ôn tồn bảo:

- Còn rất nhiều bệnh nhân đang cần sự giúp đỡ của mẹ. Rất nhiều bạn nhỏ đang mong bố mẹ mau khỏi bệnh để trở về nhà. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn mang lại niềm vui cho mình và mọi người. Na đợi mẹ nhé!

Na gật đầu, nói với mẹ: 

- Vâng ạ! Con hiểu rồi ạ. Mẹ hãy giữ gìn sức khỏe nhé! 

Câu hỏi: 

- Mẹ Na đã làm gì để giúp đỡ người bệnh?

- Theo em, vì sao phải cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

Hướng dẫn trả lời:

- Mẹ Na đã làm những việc để giúp đỡ người bệnh: chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân cách li điều trị ở bệnh viện. 

- Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn vì:

• Sự đồng cảm và sẻ chia giúp những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh có thêm sức mạnh, nghị lực, niềm tin, làm giảm đi những đau khổ trong cuộc sống của họ.
• Nó có vai trò quan trọng góp phần hoàn thiện nhân cách con người, xây dựng một xã hội văn minh, nhân ái, làm cho mối quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp hơn, thân thiện hơn, mọi người gần gũi, gắn bó hơn…

LUYỆN TẬP 

1. Nhận xét các ý kiến sau: 

1. Chỉ cần tham gia các hoạt động, giúp đỡ người gặp khó khăn do trường tổ chức. 

2. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn là việc ai cũng nên làm. 

3. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn để được khen thưởng. 

4. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn. 

Hướng dẫn trả lời:

1. Ý kiến này chưa chính xác lắm. Ngoài những hoạt động do trường tổ chức, chúng ta cũng nên chủ động giúp đỡ người khó khăn.

2. Ý kiến này là chính xác. Cảm thông và giúp đỡ những người gặp khó khăn là một trách nhiệm và cần thiết trong xã hội. Mỗi người đều có khả năng và cơ hội để đóng góp vào việc cải thiện cuộc sống của những người xung quanh, và đó là một hành động đáng khích lệ.

3. Ý kiến này có thể gây tranh cãi. Nếu mục đích chính của việc cảm thông và giúp đỡ người gặp khó khăn là vì khen thưởng, thì nó có thể dẫn đến sự giả tạo và không tốt cho môi trường xã hội. Sự giúp đỡ nên được thực hiện từ lòng tốt và nhân ái, chứ không phải vì những lợi ích cá nhân.

4. Ý kiến này chính xác. Cảm thông và giúp đỡ những người gặp khó khăn đóng góp vào việc tạo ra một xã hội tốt đẹp hơn. Khi mọi người chia sẻ tình yêu thương và hỗ trợ lẫn nhau, xã hội trở nên đoàn kết hơn và những vấn đề xã hội có thể được giải quyết một cách tích cực.

2. Em đồng tình hay không đồng tình với lời nói, việc làm nào? Vì sao? 

Hướng dẫn trả lời:

1. Em đồng tình

2. Em đồng tình

3. Em không đồng tình

4. Em đồng tình

5. Em đồng tình

6. Em đồng tình

3. Xử lí tình huống 

Tình huống 1: Trong thư viện, Bin và Tin ngồi đọc báo Nhỉ đồng. Sau khi đọc được thông tin về một em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn, thiếu đổ dùng học tập, Bin nói với Tin: "Minh muốn giúp đỡ em này quá!" Tin đáp: "Thiếu đồ dùng học tập thì có sao đâu!".

Câu hỏi 1: Nếu là Bin, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 2: Trên đường đi học về, Bin nhìn thấy một cụ già bị ngã, đồ đạc trong giỏ rơi hết ra ngoài. Ngay lúc ấy, Tin nói với Bin: "Về nhà nhanh lên! Sắp đến giờ xem phim rồi".

Câu hỏi 2: Nếu là Bin, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 3: Bà Sáu là Mẹ Việt Nam Anh hùng nhưng sống một mình. Chủ nhật, Na đang đọc truyện thì Cốm đến rủ: "Chúng mình sang thăm và giúp bà Sáu làm việc nhà đi".

Câu hỏi 3: Nếu là Na, em sẽ ứng xử như thể nào?

Tình huống 4: Sáng nay, khu phố nhà Cốm tổ chức nấu cơm thiện nguyện. Cốm định tham gia nhặt rau thì Na đến rủ: "Bạn đến nhà mình xem phim hoạt hình đi!"

Câu hỏi 4: Nếu là Cốm, em sẽ ứng xử như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Câu hỏi 1: Nếu là Bin, em có thể đề xuất cho Tin một số ý kiến khác nhằm thuyết phục cậu ấy hiểu rằng việc giúp đỡ em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn là cần thiết. Ví dụ, em có thể nói: "Dù em nhỏ không có đồ dùng học tập, nhưng nếu chúng ta giúp đỡ, em sẽ có cơ hội học tập tốt hơn và tương lai sáng hơn. Điều đó làm thay đổi cuộc đời của em ấy và giúp đỡ một người trẻ trở thành công dân có ích cho xã hội."

Câu hỏi 2: Nếu là Bin, em sẽ dừng lại và giúp đỡ cụ già bị ngã. Em có thể giúp đỡ cụ bằng cách nhặt đồ đạc rơi ra và giúp cụ ấy đứng dậy. Việc xem phim có thể đợi, nhưng sự giúp đỡ và quan tâm đối với người khác luôn là ưu tiên hàng đầu.

Câu hỏi 3: Nếu là Na, em nên đồng ý với lời đề nghị của Cốm và tham gia cùng nhau thăm và giúp bà Sáu làm việc nhà. Bà Sáu là một người có công với đất nước và cần sự quan tâm và hỗ trợ từ cộng đồng. Việc giúp đỡ bà Sáu không chỉ mang lại niềm vui cho bà mà còn là sự biểu hiện của lòng biết ơn và tôn trọng đối với những người đã đóng góp cho đất nước.

Câu hỏi 4: Nếu là Cốm, em nên từ chối lời mời của Na và tiếp tục tham gia hoạt động nấu cơm thiện nguyện. Việc nấu cơm thiện nguyện là một hoạt động mang tính chất cộng đồng, giúp giảm thiểu nghèo đói và mang lại niềm vui cho những người khó khăn. Nếu Cốm đã cam kết tham gia hoạt động này, em nên trung thành với cam kết và hoàn thành nhiệm vụ đã đảm nhận.

VẬN DỤNG 

Câu hỏi:

1. Chia sẻ với bạn những việc em đã và sẽ làm thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

2. Trao đổi với bạn về những người gặp khó khăn quanh em và lập kế hoạch giúp đỡ họ. 

3. Thực hiện kế hoạch giúp đỡ người gặp khó khăn đã đề xuất và chia sẻ với các bạn cùng lớp. 

Hướng dẫn trả lời:

1. Những việc em đã làm: động viên, chia sẻ, giúp đỡ những người gặp khó khăn. 

2. 

3. 

- Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình các bạn, lập danh sách những bạn có hoàn cảnh khó khăn trong lớp, trường. Lên kế hoạch kêu gọi ủng hộ giúp đỡ.

- Viết đơn xin nhà trường miễn, giảm học phí cho các bạn, giúp các bạn sách vở, tài liệu học tập.

- Kêu gọi ủng hộ quần áo ấm, đồ dùng sinh hoạt và mang đến tặng những người có hoàn cảnh khó khăn ở địa phương;...