Giải chi tiết Địa lý 11 kết nối mới bài 6 Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội khu vực Mỹ La-tinh

Hình thành kiến thức mới

I. Phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí

Nhiệm vụ 1: Dựa vào thông tin mục I và hình 6.1, hãy:

CH1: Xác định phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Mỹ La-tinh.

Câu 1. HS xác định vị trí khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ.

• Khu vực Mỹ La-tinh có diện tích khoảng 20 triệu km2; bao gồm: Mê-hi-cô, eo đất Trung Mỹ, các đảo và quần đảo trong vùng biển Ca-ri-bê, toàn bộ lục địa Nam Mỹ.
• Lãnh thổ trải dài từ khoảng vĩ độ 33°B đến gần vĩ độ 54°N, tiếp giáp với ba đại dương: phía đông là Đại Tây Dương, phía tây là Thái Bình Dương và phía nam là Nam Đại Dương.

Câu 2.

• Vị trí: nằm hoàn toàn ở bán cầu Tây, tách biệt với các châu lục khác, phía bắc giáp Hoa Kỳ và Ca-na-đa, là thị trường tiêu thụ rộng lớn và nơi cung cấp nguồn đầu tư quan trọng cho các nước Mỹ La-tinh.
• Tiếp giáp với nhiều biển và đại dương => Thuận lợi phát triển kinh tế biển, hợp tác trong khu vực và trên thế giới.

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

1. Địa hình và đất

Nhiệm vụ 2: Dựa vào thông tin mục II và hình 6.1, hãy:

CH1: Nêu một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của một trong những điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Mỹ La-tinh.

Câu 1. Một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh:

• Giàu tài nguyên khoáng sản: Than đá, dầu mỏ, sắt, vàng, đồng,...
• Nhiều đồng bằng rộng lớn: Amazon, Pampa, Laplata,...
• Cảnh quan thiên nhiên đa dạng: sơn nguyên, xa van, thảo nguyên, hoang mạc, vủng núi cao-> Thuận lợi phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả nhiệt đới và chăn nuôi gia súc.
• Có rừng nhiệt đới  bao bọc toàn bộ lưu vực con sông Amazon, có diện tích khoảng 5 triệu km vuông, nằm trên lãnh thổ của 9 nước trong đó có Brazil, Bolivia, Peru, Colombia,... 

Câu 2. Ví dụ: Ảnh hưởng của biển đến phát triển kinh tế:

• Mỹ La-tinh giáp 3 đại dương, có vùng biển rộng, tài nguyên sinh vật biển phong phú => thuận lợi phát triển các ngành khai thác thủy sản.
• Dọc bờ biển nhiều địa điểm thuận lợi để xây dựng cảng biển, phát triển giao thông vận tải biển.
• Khu vực Ca-ri-bê có các bãi biển đẹp => Thuận lợi phát triển du lịch.

III. Dân cư và xã hội

1. Dân cư

Nhiệm vụ 3: Dựa vào thông tin mục 1 và các hình 6.4, 6.5, hãy:

CH1: Trình bày đặc điểm nổi bật về dân cư của khu vực Mỹ La-tinh.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm dân cư đối với việc phát triển kinh tế - xã hội ở Mỹ La-tinh.

Câu 1. Một số đặc điểm nổi bật về dân cư:

• Dân số 652 triệu người (năm 2020), các nước đông dân nhất là Bra-xin, Mê-hi-cô. Mật độ dân số trung bình thấp: khoảng 32 người/km2 (năm 2020). Dân cư tập trung đông ở các đảo lớn, các vùng ven biển, đồng bằng màu mỡ,... thưa thớt ở khu vực núi cao, rừng mưa nhiệt đới,...
• Tỉ lệ gia tăng dân số là 0.94% (năm 2020), có sự chênh lệch giữa các quốc gia; Mỹ La-tinh đang ở trong thời kì dân số vàng, có xu hướng già hóa.
• Đa dạng về chủng tộc bậc nhất trên thế giới.

Câu 2.

• Số dân đông, cơ cấu dân số vàng nên Mỹ La-tinh có lực lượng lao động đổi dào tạo thuận lợi lớn để phát triển kinh tế, thu hút đầu tư,...
• Đối với nhiều nước Mỹ La-tinh, phân bố dân cư không hợp lí dẫn tới khó khăn trong khai thác tài nguyên thiên nhiên và phát triển kinh tế. Những khó khăn khác đòi hỏi phải giải quyết là an ninh xã hội, vấn đề việc làm, di cư,...

2. Đô thị hóa

Nhiệm vụ 4:

CH: Dựa vào thông tin mục 2, hãy trình bày vấn đề đô thị hóa ở Mỹ La-tinh và phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội.

• Quá trình đô thị hoá ở Mỹ La-tinh gắn liên với quá trình nhập cư và lịch sử khai thác lãnh thổ. Các đô thị phát triển từ thế kỉ XVI.
• Tỉ lệ dân đô thị tương đối cao so với các khu vực khác của thế giới: năm 1950 có khoảng 40% dân số Mỹ La-tinh sống ở đô thị, năm 2020 lên tới khoảng 80%. Một số nước có tỉ lệ dân đô thị chiếm hơn 90% dân số như U-ru-goay, Ác-hen-ti-na,...
• Là khu vực tập trung nhiều đô thị đông dân bậc nhất thế giới: năm 2020,Mỹ La-tinh có khoảng 60 đô thị với số dân trên 1 triệu người, trong đó 6 siêu đô thị có trên 10 triệu dân như Xao Pao-lô (22,0 triệu), Mê-hi-cô Xi-ti (21,8 triệu), Bu-ê-nốt Ai-rét (15,2 triệu),...
• Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội:

- Tích cực: Thúc đẩy sự phát triển công nghiệp, dịch vụ, lan toả lối sống đô thị trong dân cư,... 

- Tiêu cực:

+ Làm nảy sinh một số vấn để kinh tế - xã hội.

+ Đô thị hoá tự phát gây ra các hậu quả như thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, vấn để an ninh trật tự,...

3. Xã hội

Nhiệm vụ 5: Dựa vào thông tin mục 3, hãy:

CH1: Trình bày một số đặc điểm xã hội của khu vực Mỹ La-tinh.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của các đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội ở Mỹ La-tinh.

Câu 1. Một số đặc điểm về xã hội của khu vực Mỹ La-tinh:

• Khu vực Mỹ La-tinh có nền văn hoá độc đáo, thường gọi là “văn hoá Mỹ La-tinh” với nhiều lễ hội, ẩm thực, âm nhạc, vũ điệu độc đáo được hình thành từ sự kết hợp văn hoá của những nền văn minh cổ đại (In-ca, May-a, A-dơ-tếch) với văn hoá của các chủng tộc di dân tới Mỹ La-tinh. Văn hoá đa dạng, đặc sắc là điểm nhấn thu hút kháchdu lịch quốc tế.
• Cùng với sự phát triển kinh tế, chất lượng cuộc sống của người dân các nước Mỹ La-tinh đã chuyển biến theo chiều hướng tích cực.
• Các vấn đề còn tồn tại: Chênh lệch giàu nghèo, xung đột xã hội,...

Câu 2. 

• Văn hóa độc đáo giúp thu hút khách du lịch đến từ khắp nơi trên thế giới => Phát triển ngành du lịch.
• Phát triển kinh tế kéo theo sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội => xung đột xuất hiện ở nột số quốc gia...

Luyện tập - Vận dụng

Luyện tập

CH1: Mỹ La-tinh có thuận lợi gì để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản và du lịch?

CH2: Dựa vào hình 6.4, nhận xét sự thay đổi số dân và tỉ lệ tăng dân số của khu vực Mỹ La-tinh giai đoạn 2000 - 2020.

Câu 1. 

• Mỹ La-tinh là khu vực giàu tài nguyên khoáng sản, tập trung chủ yếu ở vùng núi An- đét và phía đông nam sơn nguyên Bra-xin. Khoáng sản phong phú về chủng loại; có trữ lượng lớn là sắt (Bra-xin - trữ lượng 80 tỉ tấn,...); chì - kẽm, bạc (Bô-li-vi-a, Pê-ru, Ác-hen-ti-na); đồng (Chi-lê); dầu mỏ, khí tự nhiên (Vê-nê-du-ê-]a, Cô-lôm-bi-a, vùng biển Ca-ri-bê,...). Ngoài ra còn có thiếc, man-gan, ni-ken,...

Câu 2.

• Trong giai đoạn 2000 - 2020 tổng số dân khu vực Mỹ La-tinh tăng từ 520,9 triệu dân lên 652,3 triệu dân.
• Tỉ lệ gia tăng dân số của khu vực trong giai đoạn này có xu hướng giảm: giảm từ 1,56% xuống 0.94%.

Vận dụng

CH: Tìm hiểu một số nét văn hóa độc đáo của Mỹ La-tinh (nền văn minh In-ca, lễ hội Ca-na-van,...) và ảnh hưởng của chúng tới hoạt động du lịch.