Giải chi tiết Khoa học tự nhiên 9 CTST bài 4: Khúc xạ ánh sáng

MỞ ĐẦU 

Đặt cây bút chì vào một bát nước như hình bên. Vì sao ta thấy cây bút chì dường như bị gãy tại mặt nước?

Bài làm chi tiết:

Đặt cây bút chì vào một bát nước. Ta thấy cây bút chì dường như bị gãy tại mặt nước bởi vì hiện tượng khúc xạ ánh sáng

1. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.1) và nêu nhận xét về đường đi của tia sáng từ không khí vào nước

Bài làm chi tiết:

Nhận xét:

Tia sáng bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước

Luyện tập: Hiện tượng nào sau đây liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng?

Tia sáng mặt trời bị hắt trở lại môi trường cũ khi gặp tia nước

Tia sáng mặt trời bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước

Bài làm chi tiết:

Hiện tượng liên quan đến sự khúc xạ là: 

Tia sáng mặt trời bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước

Hiện tượng đầu tiên là hiện tượng Phản xạ ánh sáng

2. CÔNG SUẤT

Câu 2: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.3) và cho biết tia khúc xạ và tia tới nằm cùng một bên hay khác bên của pháp tuyến

Bài làm chi tiết:

Tia khúc xạ và tia tới nằm khác bên của pháp tuyến

Câu 3: Hoàn thành Bảng 4.1, từ đó nêu nhận xét về tỉ số khi góc tới i thay đổi

Bài làm chi tiết:

Nhận xét: khi góc tới i thay đổi thì góc khúc xạ r cũng thay đổi nhưng tỉ số thì vẫn luôn đạt giá trị xấp xỉ bằng 1,3

3. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG

Luyện tập: Cho biết tốc độ ánh sáng truyền trong không khí là 300 000 km/s; trong thủy tinh là 197 368 km/s. Hãy tính chiết suất của thủy tinh

Bài làm chi tiết:

Ta có: 

n_{thủy tinh} =

Luyện tập: Trả lời câu hỏi đã nêu ở phần Mở đầu bài học

Bài làm chi tiết:

Ta thấy cây bút chì dường như bị gãy tại mặt nước bởi vì hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Vận dụng: Vì sao khi đứng trên thành hồ bơi, ta lại thấy đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế

Bài làm chi tiết:

Ta thấy hiện tượng trên là vì hiện tượng khúc xạ ánh sáng đã làm lệch tia sáng, và vì chiết suất của nước lớn hơn chiết suất không khí, khiến cho góc tới (khúc xạ) của tia sáng ở dưới mặt nước sẽ bé hơn góc khúc xạ (tói) ở trên không khí, tạo cho ta cảm giác đáy hồ bơi gần với mặt nước hơn so với thực tế.