Giải chi tiết Lịch sử và Địa lí 9 KNTT Chủ đề 2. Văn minh châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long (2)

MỞ ĐẦU

Châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long có nhiều nét văn hoá đặc sắc. Đây là hai vùng chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu. Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về văn hoá hoặc biến đổi khí hậu ở hai châu thổ này.

Bài làm chi tiết:

- Văn hoá châu thổ sông Hồng:

+ Vùng đồng bằng sông Hồng có đặc trưng nổi trội về cả ẩm thực, trang phục, đến các làng nghề truyền thống,…

+ Đặc trưng văn hóa tinh thần cũng được hình thành từ môi trường sống cộng đồng, được giữ gìn và phát triển qua từng thế hệ.

+ Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, người Việt vùng đồng bằng sông Hồng luôn giữ được những nét văn hóa độc đáo, những phong cách sống riêng biệt trên cơ sở tiếp nhận, sàng lọc những yếu tố văn hóa Đông – Tây, tạo nên một bức tranh văn hóa đa chiều và đa màu sắc.

- Văn hoá châu thổ sông Cửu Long:

+ Là vùng đất có bản sắc văn hóa đa dạng, được kiến tạo, gìn giữ bởi cộng đồng các dân tộc sinh sống tại 13 tỉnh, thành phố thuộc vùng

+ Được mệnh danh là văn minh sông nước mang đậm nét đa dạng và phong phú. Từ văn minh lúa nước – lúa trời, văn minh kênh rạch, đến văn minh chợ nổi, cảng thị và miệt vườn, mỗi di sản văn hóa đều phản ánh sự đa dạng và sự giàu có văn hóa của vùng đất này. 

1. VĂN HOÁ Ở CHÂU THỔ SÔNG HỒNG VÀ SÔNG CỬU LONG

Câu hỏi 1: Dựa vào thông tin mục 1, hãy trình bày những nét đặc sắc về văn hoá ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long.

Bài làm chi tiết:

Những nét đặc sắc về văn hoá ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long:

- Châu thổ sông Hồng:

+ Là một trong những cái nôi của nền văn minh lúa nước, nơi có dấu ấn đặc sắc của văn hoá được lưu giữ qua nhiều thế hệ và trở thành những di sản văn hoá quý giá.  

+ Các di sản văn hoá vật thể ở châu thổ sông Hồng gắn liền với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc

+ Các di sản văn hoá phi vật thể ở châu thổ sông Hồng rất phong phú, đặc sắc như: văn hoá ẩm thực, các lễ hội độc đáo, các loại hình nghệ thuật, diễn xướng dân gian 

+ Ngoài ra, văn hoá châu thổ sông Hồng còn thể hiện rõ nét qua nếp sống của cộng đồng dân cư và văn học dân gian truyền miệng 

- Châu thổ sông Cửu Long:

+ Nền văn hoá sông nước đặc sắc: cuộc sống và hoạt động sản xuất của người dân châu thổ sông Cửu Long gắn liền với sông nước

+ Nét văn hoá ẩm thực gắn liền với sản vật từ sông nước, lúa gạo, tiêu biểu là các loại bánh làm từ gạo

+ Ngoài ra, châu thổ sông Cửu Long cũng có rất nhiều lễ hội và nghệ thuật dân gian phong phú, đa dạng.

2. BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở CHÂU THỔ SÔNG HỒNG VÀ CHÂU THỔ SÔNG CỬU LONG

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy phân tích những biểu hiện của biến đổi khí hậu ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long.

Bài làm chi tiết:

* Những biểu hiện của biến đổi khí hậu ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long:

- Nhiệt độ trung bình năm có xu thế tăng lên ở cả hai châu thổ

- Lượng mưa có sự biến động qua các thập niên

- Các hiện tượng thời tiết cực đoan trở nên bất thường, khó dự báo và gây ra hậu quả nặng nề hơn:

+ Ở châu thổ sông Hồng, số ngày nắng nóng (từ 35°C trở lên) có xu hướng tăng, số ngày rét đậm, rét hại có xu hướng giảm

+ Ở châu thổ sông Cửu Long, số ngày nắng nóng có xu thế tăng lên, gia tăng số lượng các đợt hạn,...

- Mực nước biển có xu thế tăng lên ở ven biển hai châu thổ, trung bình 2,7 mm/năm

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b, hãy nêu tác động của biến đổi khí hậu đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long.

Bài làm chi tiết:

- Tác động của biến đổi khí hậu đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ở châu thổ sông Hồng:

+ Các đợt nắng nóng kéo dài làm tăng chi phí cho các thiết bị làm mát trong sản xuất và xây dựng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người dân

+ Số ngày rét giảm dần, mùa lạnh ngắn đi ảnh hưởng đến sản xuất cây vụ đông

+ Sự gia tăng của bão và mưa lớn dẫn đến ngập lụt gây thiệt hại về người và tài sản. Các hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng làm sản xuất nông nghiệp càng trở nên khó khăn hơn

- Tác động của biến đổi khí hậu đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ở châu thổ sông Cửu Long:

+ Nhiệt độ tăng làm gia tăng sâu bệnh, dịch hại cho cây trồng, vật nuôi

+ Mùa khô trở nên gay gắt hơn, hạn hán xảy ra ở nhiều nơi gây thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp, thuỷ sản, tăng nguy cơ cháy rừng. Tình trạng thiếu nước cho sinh hoạt trầm trọng hơn

+ Nước biển dâng gây sạt lở bờ biển, làm thu hẹp diện tích đất nông nghiệp, rừng ngập mặn. Trong mùa khô, nước biển xâm nhập sâu vào vùng cửa sông, ven biển làm cho đất bị nhiễm phèn, nhiễm mặn ảnh hưởng đến cây trồng.

+ Biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập của người dân, gây ra những vấn đề về an sinh xã hội

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục c, hãy đề xuất một số biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu liên quan đến vùng châu thổ của hai đồng bằng hiện đại.

Bài làm chi tiết:

- Một số biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu ở châu thổ sông Hồng:

+ Trong nông nghiệp: áp dụng các kĩ thuật canh tác, công nghệ sản xuất để hạn chế tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan, sâu bệnh; điều chỉnh thời gian mùa vụ, đặc biệt là các cây trồng vụ đông để thích ứng với biến đổi khí hậu.

+ Đối với cộng đồng, Theo dõi thường xuyên thông tin về thời tiết để đưa ra các phương án phòng chống thiên tai, đặc biệt là trong các đợt nắng nóng, rét đậm và rét hại.

- Một số biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu ở châu thổ sông Cửu Long:

+ Trong nông nghiệp: Phát triển các giống cây trồng có khả năng chịu mặn và chịu hạn.; chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ trồng lúa sang trồng cây khác hoặc nuôi trồng thuỷ sản ở các khu vực đất bị nhiễm phèn, nhiễm mặn và hạn hán.

+ Trong du lịch: khai thác những loại hình du lịch thích ứng với biến đổi khí hậu, trọng tâm là du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng thân thiện với môi trường, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên

+ Đối với cộng đồng, cần có các biện pháp để đảm bảo nguồn nước sạch phục vụ sinh hoạt, đặc biệt trong mùa khô

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hoàn thành bảng liệt kê một số nét văn hoá phi vật thể đặc sắc ở châu thổ sông Hồng và châu thổ sông Cửu Long theo mẫu sau vào vở:

Bài làm chi tiết:

* Một số nét văn hoá phi vật thể đặc sắc ở châu thổ sông Hồng và châu thổ sông Cửu Long:

Câu hỏi: Thiết kế sản phẩm tuyên truyền một số biện pháp đơn giản để thích ứng với biến đổi khí hậu ở vùng châu thổ sông Hồng hoặc châu thổ sông Cửu Long.

Bài làm chi tiết:

Một số biện pháp đơn giản để thích ứng với biến đổi khí hậu ở vùng châu thổ sông Cửu Long:

- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin liên quan đến người dân:

+ Cung cấp thông tin liên quan đến biến đổi khí hậu cho cộng đồng, giúp họ hiểu rõ về tác động của biến đổi khí hậu và biện pháp thích ứng.

+ Tạo ra những chiến dịch tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và ý thức về việc bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Tăng cường công tác dự báo khí tượng thủy văn, nguồn nước, xâm nhập mặn

+ Cung cấp thông tin dự báo khí tượng và tình hình nguồn nước địa phương một cách đầy đủ và kịp thời.

+ Phát triển hệ thống dự báo khí tượng thủy văn cũng như quản lý nguồn nước một cách hiệu quả để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

- Xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý

+ Phát triển và thực hiện kế hoạch sử dụng nước có hiệu quả, tạo điều kiện cho việc tiết kiệm và sử dụng nước một cách bền vững.

+ Quản lý và phân bổ nguồn nước một cách thông minh, đảm bảo cung cấp nước đủ cho sinh hoạt và sản xuất, đồng thời giảm thiểu nguy cơ khủng hoảng nước trong tương lai.