Giải chi tiết Tiếng việt 5 Cánh diều bài 14 Kể chuyện sáng tạo (Phát triển câu chuyện)

I. NHẬN XÉT

Câu hỏi: Dựa vào bài học, Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Nghĩ mãi, Hải chợt giật mình nhớ lại hôm mua con heo đất. Hôm đó, em chọn đi chọn lại, cuối cùng, thích con heo trên mặt quầy tạp hoá hơn mấy con trong quầy nên lấy nó. Lỡ con heo đó là của con cô chủ tiệm vô ý để trên mặt quầy thì sao?

Hải vội đi tìm ba và kể lại chuyện số tiền trong con heo đất dư ra gần ba trăm nghìn. Ba hỏi: "Vậy, con tính sao?". Hải níu tay ba: "Chủ nhật này, ba chở con lên thị xã nha! Con phải trả lại tiền cho cô chủ tiệm tạp hoá.".

a) Trong đoạn văn có những chi tiết nào khác với đoạn văn trong bài đọc Cậu bé và con heo đất (trang 36-37)?

b) Người viết sáng tạo thêm những chi tiết ấy nhằm mục đích gì?

c) Vì sao có thể nói những chi tiết ấy không làm thay đổi nội dung chính của câu chuyện?

Bài làm chi tiết:

a) Trong đoạn văn này, có một số chi tiết khác với đoạn văn trong bài đọc “Cậu bé và con heo đất”. Đó là việc Hải nhớ lại hôm mua con heo đất và quyết định trả lại số tiền dư ra cho cô chủ tiệm tạp hoá. Trong bài đọc “Cậu bé và con heo đất”, không có chi tiết này.

b) Người viết sáng tạo thêm những chi tiết này nhằm mục đích làm cho câu chuyện trở nên phong phú và sinh động hơn. Việc Hải nhớ lại và quyết định trả lại tiền cho cô chủ tiệm tạo ra một tình tiết mới, giúp người đọc hiểu rõ hơn về nhân vật Hải và lòng trắc ẩn của cậu bé.

c) Những chi tiết này không làm thay đổi nội dung chính của câu chuyện vì chúng chỉ là những bổ sung để làm cho câu chuyện trở nên phong phú hơn. Nội dung chính của câu chuyện vẫn là về cậu bé Hải và con heo đất của cậu. Những chi tiết mới không thay đổi mục đích hay thông điệp chính của câu chuyện.

III. LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Chọn 1 trong 2 đề sau:

1. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Hoa trạng nguyên (trang 42 - 43) bằng cách bổ sung một số câu tả cảnh hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật.

2. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Những chấm nhỏ mà không nhỏ (trang 33-34) bằng cách bổ sung một số câu tả tấm bản đồ hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật.

Bài làm chi tiết:

1. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Hoa trạng nguyên bằng cách bổ sung một số câu tả cảnh hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật.

Dịp chuẩn bị hội làng năm ngoái, ba anh em chúng tôi theo ông nội vào Văn Chỉ của làng. Ông bảo: “Văn Chỉ thờ mười vị tiến sĩ thời xưa, người quê mình. Xây cả trăm năm rồi đấy.”. Cảnh quan xung quanh yên bình, những hàng cây xanh mướt bên đường như đang khẽ rủ mình chào đón chúng tôi.

Đi được vài bước chân, anh Nguyên hỏi:

- Ông ơi, sao ven đường để cỏ mọc tốt thế này ạ? Vừa lúc ấy, ông thủ từ đi qua. Ông niềm nở chào ông nội, rồi quay sang phía chúng tôi, bảo:

- Cháu nói đúng đấy! Ông cũng đang định phát sạch cỏ, rồi trồng hai cây tóc tiên cho đẹp, chuẩn bị đón hội làng đây. Vừa nói, ông vừa tươi cười nhìn ba anh em tôi. Anh Nguyên hỏi: – Chúng cháu muốn trồng cây trạng nguyên, có được không, ông?

- Cây trạng nguyên có màu lá đỏ, sẽ rất đẹp. - Tôi nói. – Hai anh được trồng cây, vậy cháu có được tưới cây không, ông? – Cái Thư hỏi. Ông thủ từ cười rất vui:

- Được chứ! Các cháu ngoan lắm! 

Còn ông nội thì bảo: – Cả bốn ông cháu mình cùng làm với dân làng, được chưa nào? - Thế rồi, chỉ hai hôm sau, ông nội đã dẫn chúng tôi ra Văn Chỉ. Ở đó đã có mười thanh niên cùng ông thủ từ đợi sẵn. Phát sạch cỏ xong, mấy ông cháu rạch đất hai bên đường thành rãnh nhỏ để trồng hai cây tóc tiên, rồi đào hai hố nhỏ ở đầu mỗi dãy, trồng hai cây trạng nguyên. Cái Thư cầm gáo múc nước tưới cho mấy gốc cây chúng tôi vừa mới trồng. Cảm giác của chúng tôi khi thấy những gốc cây mới trồng được tưới nước, như thể chúng tôi đang góp phần vào việc làm đẹp cho làng mình, làm cho lòng chúng tôi tràn đầy niềm vui và tự hào. Bây giờ, đường vào Văn Chỉ đã phong quang hơn hẳn. Hai bên đường, hàng hoa tóc tiên rực rỡ khoe sắc đón bước chân khách tham quan. Hai cây trạng nguyên trước cổng cũng xoè những tán lá đỏ như những cánh hoa tươi thắm. Màu đỏ rực rỡ của những “bông hoa" ấy như nhắc nhở chúng tôi về truyền thống vẻ vang của quê nhà.

2. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Những chấm nhỏ mà không nhỏ bằng cách bổ sung một số câu tả tấm bản đồ hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật:

Những chấm nhỏ mà không nhỏ Ai đã học đến lớp Bốn, lớp Năm mà lại không biết tấm bản đồ Việt Nam nhỉ. Nước Việt Nam hình chữ S, ở giữa là miền Trung cong cong như cái đòn gánh gánh hai đầu Nam, Bắc nặng trĩu hai vựa lúa và núi non, bãi bồi trù phú. Tấm bản đồ Việt Nam trong sách giáo trình của chúng tôi rất chi tiết và sinh động. Mỗi khi nhìn vào nó, tôi cảm thấy như đang thấy được sự phong phú và đa dạng của đất nước mình, từ những ngọn núi hùng vĩ ở phía Bắc, đến những cánh đồng lúa xanh mướt ở phía Nam. Thế rồi hôm nay, trong bài học Địa lí, cô giáo ra bài tập cho cả lớp: Vẽ bản đồ Việt Nam. Bài tập không khó lắm vì chỉ cần mô tả được hình dạng lãnh thổ của Việt Nam, không phải điền tên núi, tên sông và địa giới các tỉnh, thành. Về đến nhà, Thanh háo hức ngồi vào bàn, vẽ ngay. Vẽ bản đồ không phải là vẽ tranh, ai cũng có thể vẽ được, nếu khi nhắm mắt vẫn hiện ra hình chữ S ấy trong đầu. Vẽ xong, Thanh đưa khoe bố:

- Bố ơi, bố xem con vẽ có được không? Con thuộc lòng nên không cần nhìn mẫu đâu. Bố gật đầu:

- Con vẽ khá đẹp đấy, nhưng còn thiếu. Thanh ngạc nhiên. Sao lại thiếu nhỉ? Có đủ cả ba miền cơ mà. Bố em cười: – Ngày bố bằng tuổi con bây giờ, bố đã làm bài tập như thế này. Con hãy nhìn bản đồ mẫu mà xem, sẽ thấy thiếu cái gì. Thanh mở sách giáo khoa ra xem. Bức vẽ của em chỉ không thật đúng những nét gấp khúc mà thôi, có thiếu gì đâu? Em ngước nhìn bố. Bấy giờ, bố mới chỉ vào sách nói: - Ngoài đất liền, nước mình còn có rất nhiều hải đảo. Bức bản đồ của con còn thiếu những hòn đảo ấy. A, Thanh hiểu rồi! Em cầm lấy bút, vẽ thêm những chấm lớn nhỏ tượng trưng cho các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, Côn Đảo, Phú Quốc và những hải đảo thân yêu từ Bắc chí Nam.