Giải chuyên đề học tập Địa lí 10 cánh diều phần II: Đô thị hóa ở các nước phát triển

1. Đặc điểm đô thị hóa ở các nước phát triển

Đọc thông tin và quan sát bảng 2.5, bảng 2.6, hình 2.2, hãy:

- Phân tích đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển.

- Giải thích vì sao mức độ đô thị hoá có sự khác nhau giữa các khu vực và các nước

Hướng dẫn trả lời: 

Đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển:

Đô thị hoá diễn ra từ rất sớm và gắn liền với công nghiệp hoá:

• Đặc điểm của sản xuất công nghiệp đòi hỏi tập trung nhiều nhà máy, tư liệu sản xuất, nhân công và các ngành dịch vụ, dẫn đến sự tập trung nhanh chóng dân cư và hình thành nên hàng loạt các đô thị công nghiệp.
• Các đô thị thường được quy hoạch, xây dựng đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng

Số dân thành thị tăng nhưng tốc độ gia tăng số dân thành thị giảm:

• Qua nhiều thế kỉ phát triển đô thị phần lớn đã ổn định, đô thị hoá đã đạt trình độ cao nên tốc độ gia tăng số dân thành thị ở các nước phát triển ngày càng giảm.
• Thậm chí ở một số nước phát triển xuất hiện xu hướng chuyển cư từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành phố lớn về các thành phố nhỏ, thành phố vệ tinh do không có sự khác biệt lớn về chất lượng cuộc sống và cơ sở hạ tầng, giá đất rẻ, nhà ở rộng rãi hơn, chất lượng môi trường tốt, cảnh quan đẹp,...

Tỉ lệ dân thành thị cao và có sự khác biệt giữa các khu vực, các nước:

Năm 2020, tỉ lệ dân thành thị ở các nước phát triển đạt trung bình là 79,1 % (tăng 12,3% so với năm 1970).

• Sự chênh lệch tỉ lệ dân thành thị giữa các nước cao hơn sự chênh lệch giữa các khu vực

Quy mô các đô thị cực lớn được đẩy mạnh phát triển: Công nghiệp và dịch vụ phát triển, quy mô sản xuất mở rộng đã thu hút lao động đến làm việc tại các đô thị nhỏ, làm cho các đô thị này dần phát triển thành các đô thị lớn và cực lớn.

Đô thị có tầm ảnh hưởng lớn, lối sống đô thị diễn ra phổ biến:

• Các đô thị ngày càng có vai trò và tầm ảnh hưởng không những trong phạm vi quốc gia mà còn trong phạm vi khu vực và thế giới.
• Các thành phố Luân Đôn, Niu Y-oóc, Tô-ky-ô, Pa-ri, Bec-lin,... đã trở thành thành phố toàn cầu, trung tâm chỉ huy nền kinh tế thế giới.
• Bên cạnh đó, lối sống đô thị được phổ biến rộng rãi.

Giải thích: Mức độ đô thị hoá có sự khác nhau giữa các khu vực và các nước vì tỉ lệ dân thành thị không giống nhau giữa các khu vực và các nước; trong khi đó, đây là tiêu chí dùng để so sánh mức độ đô thị hóa giữa các khu vực và các nước.

2. Xu hướng đô thị hóa ở các nước phát triển

Đọc thông tin và quan sát hình 2.3, bảng 2.7, hãy cho biết đô thị hoá ở các nước phát triển sẽ diễn ra theo xu hướng nào. Tại sao?

Hướng dẫn trả lời: 

* Xu hướng đô thị hoá ở các nước phát triển và lý do:

• Số dân thành thị tăng chậm và quy mô đô thị thay đổi vì tốc độ đô thị hoá của các nước phát triển sẽ duy trì ở mức thấp và chậm dần. Dự báo, cứ sau 10 năm, chỉ tiêu này lại giảm đi 0,1 %. Tốc độ đô thị hoá của các nước phát triển sẽ chỉ bằng 1/4 lần so với các nước đang phát triển. Hiện tượng “phi đô thị hoá”, tức là giảm dân số tại các đô thị, chủ yếu tại các đô thị lớn.
• Phát triển các đô thị vệ tinh xung quanh các đô thị lớn nhằm giảm hiện tượng tập trung dân cư và các đô thị lớn.
• Chức năng đô thị thay đổi theo hướng đa dạng hơn vì cải tạo đô thị làm thay đổi hình ảnh của đô thị, làm cho đô thị hấp dẫn hơn. Các đô thị sẽ được đầu tư cải tạo thành các đô thị dịch vụ (du lịch, văn hoá, giải trí) và trở thành nơi thu hút khách du lịch.