Giải Địa lí 8 sách VNEN bài 25: Khí hậu Việt Nam

A. Hoạt động khởi động

- Đọc bản tin thời tiết ngày 16-01-2016 ở hai khu vực sau đây, hãy chỉ ra những điểm khác biệt về thời tiết ở hai khu vực trên. Giải thích vì sao lại có sự khác biệt như vậy?

• Phía Đông Bắc Bộ: sáng có mưa, mưa nhỏ rải rác, sau có mưa vài nơi. Trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 14−17$^{0}$C, vùng núi dưới14$^{0}$C. Nhiệt độ cao nhất 17−20$^{0}$C, có nơi trên 21$^{0}$C.
• Khu vực Nam Bộ: ngày nắng, đêm không mưa. Nhiệt độ thấp nhất 23−26$^{0}$C, nhiệt độ cao nhất 31−34$^{0}$C.

Trả lời:

* Sự khác biệt về thời tiết hai khu vực trên là:

+ Phía Đông Bắc Bộ: trời mưa, rét, nhiệt độ thấp.

+ Khu vực Nam Bộ: ngày nắng, đêm không mưa, nhiệt độ cao.

=> Sở dĩ có sự khác biệt này là do miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa, miền Nam không bị ảnh hưởng của gió mùa

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Tìm hiểu tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của khí hậu nước ta

Quan sát hình 1, đọc thông tin, hoàn thành bảng theo yêu cầu sau:

Trả lời:

2. Tìm hiểu tính chất đa dạng và thất thường của khí hậu nước ta

Dựa vào hình 2, đọc thông tin, hãy:

Hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Cho biết những nhân tố nào đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường

Trả lời:

Hoàn thành bảng theo mẫu sau:

* Những nhân tố đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường: Do biến đổi khí hậu các nhiễu loạn khí tượng toàn cầu như En Ninô và La Nina đã tác động mạnh đến khí hậu nước ta

3. Khám phá các mùa khí hậu và thời tiết ở nước ta

Đọc thông tin, kết hợp với quan sát hình 2, bảng 1, hãy:

- Nhận xét chung về đặc trưng khí hậu và thời tiết từng mùa ở nước ta.

- Cho biết trong gió mùa Đông Bắc, khí hậu và thời tiết ở Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ của nước ta có giống nhau không? Vì sao?

Trả lời:

* Đặc trưng khí hậu và thời tiết từng mùa ở nước ta:

- Gió mùa Đông Bắc từ tháng 11 đến tháng 4 (mùa Đông): Đặc trưng là sự hoạt động mạnh mẽ của gió Đông Bắc, khí hậu các miền có sự khác biệt rõ rệt

+ Miền Bắc: đầu mùa đông se lạnh, khô hanh, cuối đông có mưa phùn ẩm ướt.

+ Miền núi cao có sương muối sương giá, mưa tuyết gây trở ngại lớn cho sinh vật nhiệt đới.

+ Tây Nguyên và Nam Bộ: nóng, khô ổn định suốt mùa

+ Duyên hải Trung Bộ có mưa lớn vào các tháng cuối năm.

* Gió mùa Tây Nam từ tháng 5 đến tháng 10 (mùa hạ):

+ Đây là mùa thịnh hành của gió mùa Tây Nam, ngoài ra còn có gió tín phong nửa cầu Bắc hoạt động xen kẽ.

• Nhiệt độ cao trên toàn quốc
• Lượng mưa lớn, riêng Duyên Hải Trung Bộ mùa này ít mưa

+ Thời tiết trong mùa này là trời nóng ẩm, có mưa to, dông bão diễn ra phổ biến trên cả nước.

+ Miền Trung và Tây Bắc chịu ảnh hưởng của gió Tây khô nóng.

+ Bắc Bộ mưa ngâu vào tháng 8 có thể gây ngập úng.

+ Bão gây mưa to, gió lớn ở các khu vực đồng bằng và các tỉnh duyên hải nước ta.

* Trong mùa gió đông bắc, thời tiết và khí hậu Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ không giống nhau. Vì:

+ Gió mùa Đông Bắc chỉ hoạt động mạnh ở khu vực phía Bắc và một phần Bắc Trung Bộ. Bắt đầu từ Đà Nẵng trở vào gió mùa đông bắc suy yếu và gió Tín phong hoạt động chiếm ưu thế.

+ Như vậy, trong khoảng thời gian nay, miền bắc và bắc trung bộ có mùa đông lạnh, mưa phùn.

+ Trong khi đó, ở vùng Duyên Hải Trung Bộ mưa lớn do tác động của gió tín phong theo hướng đông bắc. Còn Nam Bộ và Tây Nguyên lại là mùa khô hạn.

4. Phân tích thuận lợi, khó khăn do khí hậu mang lại

Bằng hiểu biết của em, kết hợp đọc thông tin, em hãy:

- Khí hậu nước ta có những thuận lợi và khó khăn như thế nào đối với đời sống và hoạt động sản xuất

- Những nông sản nhiệt đới nào của nước ta có giá trị xuất khẩu với số lượng lớn trên thị trường thế giới.

Trả lời:

* Những thuận lợi và khó khăn do khí hậu mang lại

- Thuận lợi:

+ Sinh vật nhiệt đới phát triển quanh năm

+ Cây cối quanh năm ra hoa kết quả

+ Tạo điều kiện tăng vụ, xen canh, đa canh cho cây trồng

+ Ngoài sản phẩm nông nghiệp nhiệt đới, còn có sản phẩm của ôn đới á nhiệt đới.

- Khó khăn: Thiên tai, bất trắc, khí hậu diễn biến thất thường và phức tạp...

* Những nông sản nhiệt đới của nước ta có giá trị xuất khẩu với số lượng lớn trên thị trường thế giới:

+ Các sản phẩm từ cây công nghiệp: cà phê, điều, cao su, hồ tiêu...

+ Các loại cây ăn quả nhiệt đới: Sầu riêng, chôm chôm, măng cụt, mít, xoài...

C. Hoạt động luyện tập

Câu 1. Dựa vào bảng 1, hãy nêu sự khác biệt về nhiệt độ trung bình các tháng, tổng lượng mưa, diễn biến nhiệt độ và lượng mưa theo các tháng trong năm giữa Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.

Trả lời:

Câu 2. Vẽ biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở Hà Nội theo bảng số liệu ở bảng 1.

Trả lời:

D. Hoạt động ứng dụng

Cho bảng thông tin dưới đây:

Diễn biến của bão dọc bờ biển Việt Nam (bảng sgk trang 71)

a. Dựa vào bảng trên, hãy viết ba nhận xét về tình hình bão ở Việt Nam vào vở

b. Nếu được đi du lịch, em sẽ chọn thời gian và địa điểm nào để tránh mùa bão. Giải thích lí do em chọn

Trả lời:

a. Nhận xét tình hình bão ở Việt Nam:

+ Bão ở nước ta diễn ra từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm

+ Từ tháng 6 đến tháng 9, bão chủ yếu diễn ra ở các tỉnh từ Quảng Ninh đến Nghệ AN, Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi.

+ Từ tháng 9 đến tháng 11, bão chủ yếu diễn ra ở các tỉnh Bình Định đến Bình Thuận, Vũng Tàu đến Cà Mau.

b. Nếu được đi du lịch em sẽ chọn đi Vũng Tàu từ khoảng thời gian tháng 6 đến tháng 8 vì trong khoảng thời gian đó, bão chủ yếu diễn ra ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung, vùng biển Vũng Tàu vẫn nắng đẹp.

E. Hoạt động tìm tòi mở rộng

Em hãy sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ phản ánh khí hậu, thời tiết ở nước ta

Trả lời:

* Gợi ý: 

Chớp đông nhay nháy 

Mà gà gáy thi mưa 

Chớp đằng đông, vừa trông vừa chạy 

Chuồn chuồn bay thấp thì mưa 

Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm 

Cò bay ngược, nước vô nhà 

Cò bay xuôi nước lui ra biển 

Ếch kêu uôm uôm 

Ao chuôm đầy nước 

Kiến đen tha trứng lên cao, 

Thế nào cũng có mưa rào rất to.

Tháng bảy mưa gảy cành trám 

tháng tám nắng rám trái bòng