Giải sách bài tập Đạo đức 4 cánh diều bài 4: Em thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn

Bài tập 1. Tham gia chơi hoặc quan sát trò chơi Sóng xô và trả lời các câu hỏi dưới đây:

a. Theo em, “cơn sóng” tượng trưng cho điều gì trong cuộc sống?

• Sự bình yên

• Sự lạc quan

• Những khó khăn

• Sự bình thản

b. Khi thấy một ai đó gặp “sóng gió” chúng ta cần làm gì?

• Không quan tâm vì không phải chuyện của mình

• Trêu chọc khó khăn của người đó

• Chê bai khó khăn của người đó

• Hỗ trợ, giúp đỡ người đó vượt qua khó khăn

Hướng dẫn trả lời:

a. Những khó khăn

b. Hỗ trợ, giúp đỡ người đó vượt qua khó khăn

Bài tập 2. Em hãy đọc câu chuyện Một li sữa và trả lời các câu hỏi dưới đây:

a. Cô bé đã làm gì khi thấy cậu bé nghèo hỏi xin một cốc nước?

b. Vì sao hoá đơn viện phí đã được bác sĩ Ha-uốt Ken-li thanh toán?

c. Em rút ra được bài học gì qua câu chuyện trên?

Hướng dẫn trả lời:

a. Khi thấy cậu bé nghèo hỏi xin một cốc nước, cô bé đã: nhanh chóng đem tới một li sữa cho cậu bé nghèo. 

b. Hoá đơn viện phí đã được bác sĩ Ha-uốt Ken-li thanh toán vì: người bệnh nhân chính là cô gái năm nào cho mình sữa lúc đói bụng. 

c. Bài học được rút ra qua câu chuyện trên: Con người ta ai cũng sẽ gặp khó khăn trong cuộc sống. Nếu ta biết giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn thì tới lúc ta gặp khó khăn cũng sẽ được người khác giúp đỡ lại. 

Bài tập 3. Em hãy quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

a. Em hãy nhận xét việc làm của các bạn trong tranh.

b. Em có sẵn sàng giúp đỡ người gặp khó khăn, phù hợp với khả năng của mình không? Vì sao?

c. Hãy kể thêm những hành động khác thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người góp khó khăn mà em biết.

Hướng dẫn trả lời:

Tranh 1: Bạn nam đã có hành động đáng khen ngợi, biết giúp đỡ bạn lúc bạn cần

Tranh 2: Hai bạn nữ trong tranh rất đáng khen, biết cảm thông, chia sẻ với bạn học lúc gia đình bạn có chuyện buồn

Tranh 3: Hành động của 2 bạn rất đáng khen, bạn đã biết cảm thông và sẵn sàng giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.

Tranh 4: Hành động của bạn nữ rất đáng khen, biết an ủi động viên bạn khi bạn buồn

Tranh 5: Hành động của bạn nhỏ trong tranh là chưa tốt, bạn ích kỷ, chưa biết cảm thông và chia sẻ với những bạn có hoàn cảnh khó khăn hơn mình

Tranh 6: Bạn nhỏ đã thể hiện được sự thông cảm và có ý muốn giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.

b. Em sẵn sàng giúp đỡ người gặp khó khăn, phù hợp với khả năng của mình . Vì: 

- Những người đó, họ rất cần được giúp đỡ. và khi nhận được sự giúp đỡ từ người khác, họ sẽ cảm thấy tin tưởng vào cuộc sống hơn, sống vui vẻ hơn. 

- Ai cũng có lúc gặp khó khăn, lúc nào mình có khả năng giúp được họ thì cứ giúp, vì biết đâu cũng sẽ có lúc mình cũng gặp khó khăn, cần được giúp đỡ như họ. 

c. Kể thêm những hành động khác thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người góp khó khăn mà em biết: 

- Ở trường em, vào dịp khai giảng năm học mới, nhà trường đã tặng cho những học sinh nghèo vượt khó mỗi bạn một bộ áo quần mới để tới trường. 

- Bạn Hà là một học sinh nghèo, tuy nhà xa trường nhưng không có xe đạp để đi học. Thấy vậy, bạn Tí ngày nào cũng đi xe đạp qua nhà chở Hà cùng đến trường.

Bài tập 4. Em hãy nối mỗi tình huống ở cột A với mỗi câu nói phù hợp ở cột B

Hướng dẫn trả lời:

1 - a

2 - b

3 - c

4 - d

5 - e

Bài tập 5. Em hãy viết lời thoại cho nhân vật vào bóng nói trong tranh để thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

Hướng dẫn trả lời:

Tranh 1: “Bà cụ xách nhiều đồ quá, mình nên xách giúp bà vài túi”

Tranh 2: “Cậu ấy có vẻ mệt, mình nên dìu bạn ấy xuống phòng y tế”

Bài tập 6: Em nên làm gì trong các tình huống dưới đây?

Tình huống 1:

Mấy hôm nay, Hưng không đi học. Giờ sinh hoạt lớp, cô giáo buồn bã thông báo:

- Như các em đã biết, mẹ bạn Hưng lớp ta bị ốm đã lâu, nay bố bạn ấy lại mới bị tai nạn giao thông. Hoàn cảnh gia đình bạn đang rất khó khăn. Chúng ta cần phải giúp bạn Hưng vượt qua khó khăn này.

Em hãy đề xuất những việc có thể làm trong khả năng của mình để giúp Hưng.

Tình huống 2: Lớp 4C có thêm một học sinh mới từ tỉnh khác chuyển về. Bạn tên là Mây, người bé nhỏ, nói tiếng địa phương nghe rất lạ và quần áo bạn mặc không giống với các bạn trong lớp. Vì vậy, Mây thường bị một số bạn nam trong lớp trêu chọc, nhại giọng nói và xì xào, bình phẩm về trang phục,... Điều này khiến Mây rất buồn và mặc cảm.

Hãy nêu ý kiến của em để giúp bạn Mây vượt qua khó khăn, tiếp tục đến lớp.

Hướng dẫn trả lời:

Tình huống 1: Những việc em có thể làm để giúp Hưng là:

- Kêu gọi các bạn trong lớp quyên góp ủng hộ tiền để hỗ trợ tiền thuốc men cho bố mẹ bạn Hưng.

- Trong thời gian rảnh, đến nhà bạn Hưng giúp đỡ một số công việc như dọn dẹp nhà cửa.

- Thường xuyên hỏi thăm tình hình sức khỏe của bố mẹ Hưng.

Tình huống 2: Em sẽ bảo các bạn nam dừng ngay hành động trêu chọc bạn Mây và thường xuyên nói chuyện, tâm sự với Mây để bạn ấy hòa nhập vào môi trường mới.

Bài tập 7. Em hãy viết một đoạn văn thuyết trình về sự sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn theo gợi ý sau:

- Tại sao cần phải sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

- Em có sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn bằng những lời nói và hành động phù hợp với lứa tuổi không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Sự sẵn sàng cảm thông và giúp đỡ người gặp khó khăn là một trắc nghiệm mang tính nhân văn và giúp xây dựng môi trường sống tốt đẹp hơn. Tại sao chúng ta cần phải sẵn sàng cảm thông và giúp đỡ người gặp khó khăn? Đó là vì mỗi người trong chúng ta có thể trải qua những khó khăn và thử thách trong cuộc sống. Khi chúng ta hiểu được điều này và tỏ ra sẵn lòng đến với người khác, chúng ta xây dựng một xã hội đoàn kết và hỗ trợ.

Dựa trên lứa tuổi của mình, em cũng có thể sẵn sàng cảm thông và giúp đỡ người gặp khó khăn bằng cách sử dụng lời nói và hành động phù hợp. Những lời động viên và lời khuyên chân thành có thể giúp người khác vượt qua khó khăn và tạo ra sự động lực. Em cũng có thể chia sẻ những niềm vui và buồn của người khác, để họ cảm thấy được sự quan tâm và không cô đơn trong những lúc khó khăn.

Hành động nhỏ như giúp đỡ khi bạn ốm đau, chia sẻ tài liệu học tập, động viên khi bạn buồn, hoặc đồng hành cùng người khác trong các hoạt động xã hội cũng là những cách em có thể thể hiện sự sẵn sàng cảm thông và giúp đỡ. Bằng việc làm những điều này, em không chỉ tạo ra một môi trường tốt cho mình mà còn truyền cảm hứng cho người khác, khích lệ họ vượt qua khó khăn và phát triển bản thân.

Bài tập 8. Chia sẻ về những việc em đã làm để cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

Hướng dẫn trả lời:

Những việc em đã làm để cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn:

- Giúp em nhỏ qua đường.

- Giúp mẹ đi mua thuốc khi mẹ bị bệnh.

- Cho bạn đi cùng xe tới trường khi xe đạp của bạn bị hỏng.

- Quyên góp sách vở, quần áo cho học sinh nghèo

- Xách đồ cho bà

Bài tập 9. Trang trí khung và tự nhận xét về hành động thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn mà em đã thực hiện tại trường học, gia đình, cộng đồng nơi em sinh sống.

Hướng dẫn trả lời:

Em có thể thể hiện sự cảm thông và giúp đỡ người khác bằng cách:

• Hỗ trợ bạn bè trong việc học tập: Giải đáp những câu hỏi, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm để giúp đỡ bạn bè cải thiện kết quả học tập.

• Lắng nghe những vấn đề và lo lắng của bạn bè, thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến tâm tư của họ.

• Tự động thực hiện các nhiệm vụ nhỏ trong gia đình như giặt giũ, dọn dẹp, nấu ăn để giúp giảm gánh nặng cho bố mẹ.

• Chăm sóc và giúp đỡ người lớn tuổi trong gia đình như ông bà, bố mẹ, chú bác.

• Giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn

Những hành động nhỏ này, dù nhìn chung không lớn lao, nhưng có thể góp phần tạo nên một môi trường sống tốt đẹp, gắn kết và hỗ trợ nhau trong trường học, gia đình và cộng đồng.