- "Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối"
+ Phản ánh quy luật của thiên nhiên do cha ông ta trong quá trình quan sát sự luân phiên ngày đêm qua một thời gian dài mà đúc kết được. Đêm tháng năm (âm) ngắn hơn, trời nhanh sáng hơn và tương tự thì ngày tháng mười (âm) ngắn hơn bình thường, trời mau tối.
+ Câu tục ngữ là một phát hiện hay và có ích giúp nhân dân ta trong việc lên kế hoạch sinh hoạt, làm việc và giữ gìn sức khỏe sao cho hợp lý.
- "Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa":
+ Nếu buổi đêm xuống nhìn lên thấy trời nhiều sao, thì tức là hôm đó trời ít mây che phủ, ngày hôm sau trời có khả năng nắng rất cao và ngược lại nếu trời ít sao thì tức là bầu trời có nhiều mây, ngày hôm sau, hoặc thời gian sau đó trời dễ mưa.
+ Việc mưa hay không không hoàn toàn phụ thuộc vào mây mà còn nhiều yếu tố khác như gió, nhiệt độ, độ ẩm,... => Kinh nghiệm này có thể đúng trong nhiều trường hợp nhưng không hoàn toàn chính xác.
+ Có ích trong việc tính toán sắp xếp thời gian gieo mạ, tưới nước, bón phân, trồng cây,...
- "Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ"
+ "ráng mỡ gà" tức là để chỉ màu sắc của mây trời, đặc biệt là phía chân trời khi chiều xuống, mà mây có màu hơi vàng ngả hồng thì dễ có mưa bão lớn.
+ Đây là một dấu hiệu báo trước để người dân có tính toán, sắp xếp, gia cố lại nhà cửa, thu hoạch hoa màu, bảo vệ vật nuôi tránh thiệt hại.
- "Tấc đất tấc vàng"
+ Chân lý trong cuộc sống lao động sản xuất chỉ ra rằng đất đai quý như vàng bạc, có đất tức là có vàng trong tay.
+ Ông cha ta lấy cái nhỏ (tấc đất) để so sánh với cái có giá trị lớn (tấc vàng), nhằm mục đích nhấn mạnh, khẳng định giá trị của đất đai đối với muôn đời, thế hệ con cháu sau này.
+ Có mảnh đất, trên đó họ tự do, miệt mài cặm cụi canh tác, tạo ra nhiều hoa màu, thành phẩm của mảnh đất ấy còn có thể đem bán gom góp rồi cuối cùng cũng thành tài sản tích lũy, vàng bạc, thậm chí một tấc đất có thể đẻ ra nhiều tấc vàng, chứ không phải một.
=> Câu tục ngữ không chỉ có giá trị khuyên dạy con cháu về giá trị của đất đai mà còn là lời dạy sâu sắc về việc giữ gìn đất đai canh tác, biết tận dụng từng tấc đất để tạo ra giá trị chứ không được để lãng phí, bỏ hoang.
- "Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền":
+ Đây là một câu tục ngữ thể hiện cái nhìn của nhân dân ta thời xưa về việc phân tầng giá trị các loại công việc của người nông dân.
+ Trong đó theo quan niệm cũ "canh trì" - nuôi cá là công việc đứng hạng nhất, sau đó là "canh viên" - tức là làm vườn, cuối cùng là "canh điền" - làm ruộng.
+ Tuy nhiên cho đến hôm nay câu tục ngữ này đã không còn đúng nữa, ở mỗi nơi mỗi nghề lại có sự phát triển và thế mạnh riêng cùng đóng góp vào sự phát triển của đất nước, nên không thể đánh giá, phân biệt cao thấp.