Soạn SBT Ngữ văn 8 cánh diều Bài 6 Lão Hạc

Câu 1: (Câu hỏi 1, SGK) Tóm tắt truyện Lão Hạc trong khoảng 10 – 15 dòng. 

Hướng dẫn trả lời:

Lão Hạc có hoàn cảnh rất đáng thương: vợ đã mất, con trai vì nghèo không lấy được vợ nên phẫn chí xin đi mộ phu đồn điền cao su. Một mình lão thui thủi bầu bạn cùng cậu Vàng, vốn là con chó do con trai từng nuôi. Thế nhưng cuối cùng lão cũng phải tính toán bán cậu Vàng đi vì tình cảnh ngặt nghèo khó lòng nuôi nổi nó. Sau khi bán chó, lão Hạc tính trước tương lai khi gửi gắm ông giáo tiền bạc và nhờ ông giúp trông nom nhà cửa. Những ngày khốn khó bất ngờ ập đến, cùng với sự xa cách đã dần gây ra hiểu nhầm cho những người xung quanh với lão Hạc, đặc biệt là ông giáo. Cuối cùng, lão Hạc tự tử bằng bả chó, gây bất ngờ cho mọi người và để lại nhiều xót xa, ngậm ngùi cho ông giáo.

Câu 2: Phương án nào sau đây phù hợp nhất khi nói về chủ đề của truyện ngắn Lão Hạc? 

A. Nông thôn Việt Nam nghèo đói, xơ xác trước Cách mạng tháng Tám 1945 

B. Những người nông dân già bị đày đoạ vào cảnh nghèo đói, cùng đường 

C. Người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945

D. Giá trị nhân phẩm của người nông dân trong hoàn cảnh khốn cùng trước Cách mạng tháng Tám 1945

Hướng dẫn trả lời:

D. Giá trị nhân phẩm của người nông dân trong hoàn cảnh khốn cùng trước Cách mạng tháng Tám 1945

Câu 3: (Câu hỏi 3b, SGK) Phân tích diễn biến hành động, tâm trạng của lão Hạc sau khi bán con chó vàng. Theo em, nguyên nhân nào khiến lão Hạc có hành động và tâm trạng như vậy?

Hướng dẫn trả lời:

Diễn biến hành động, tâm trạng của lão Hạc sau khi bán con chó vàng: 

- Hành động sau khi bán chó:

• “Cố làm ra vẻ vui vẻ” nhưng “trông lão cười như mếu”, “đôi mắt lão ầng ậng nước”.

• Nỗi niềm dần vỡ oà không ngăn lại được: “Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc.” 

- Tâm trạng sau khi bán chó:

• Cảm thấy tội lỗi, tệ bạc khi lừa một con chó: “Nó cứ làm in như nó trách tôi, nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lãn như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”. Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó, nó không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó!”.

• Đau đớn, dằn vặt vì quá thương cậu Vàng: “Nó có biết gì đâu! Nó thấy tôi gọi thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho nó ăn cơm. Nó đang ăn thì thắng Mục nào trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai căng sau nó dốc ngược nó lên. Cứ thế là thăng Mục với thằng Xiên, hai thằng chúng nó chỉ loay hoay một lúc đã trói chặt cả bốn chân nó lại. Bây giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết!”.

• Chua chát, cay đắng cho số phận cơ cực của bản thân: “Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra có sung sướng hơn một chút... kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn!”.

Nguyên nhân khiến lão Hạc có hành động và tâm trạng như vậy:

• Việc “lừa một con chó” mâu thuẫn với nhân cách tử tế từ trước tới giờ của lão.  

• Lão Hạc xem cậu Vàng như một người bạn, thậm chí là một người thân của mình.

• Cậu Vàng là kỉ niệm và cũng là sự kết nối duy nhất của lão và con trai.

• Lão Hạc nhận thức được sự bế tắc của số phận khi phải lừa bán con chó.

Câu 4: Theo em, điều gì khiến lão Hạc tìm đến cái chết vật vã, đau đớn như thế? 

Hướng dẫn trả lời:

Điều khiến lão Hạc tìm đến cái chết vật vã, đau đớn:

- Lão muốn bảo vệ tài sản cho con trai, quyết không xâm phạm. Đó là sự hi sinh đầy cảm động của một người cha.

- Lòng tự trọng khiến lão không muốn phải phiền lụy hàng xóm.

- Phần nào đó lão cũng muốn chuộc lỗi với cậu Vàng.

Câu 5: (Câu hỏi 6, SGK) Chỉ ra những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc. Trong đó, em ấn tượng nhất với yếu tố nào? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Nghệ thuật:

• Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật hiểu, chứng kiến toàn bộ câu chuyện và cảm thông với Lão Hạc.

• Nghệ thuật phân tích tâm lí già dặn, kể chuyện chân thực, màu sắc trữ tình đan xen triết lí sâu sắc.

• Xây dựng được nhân vật có tính cá thể hóa cao.

Trong các yếu tố nghệ thuật nêu trên, em ấn tượng với nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật. Nhà văn Nam Cao đã thành công trong việc xây dựng, khắc họa tâm lí nhân vật. Các nhân vật như Lão Hạc, ông giáo hiện ra một cách chân thực, sống động, bộc lộ được những tâm tư, tình cảm, suy nghĩ rất riêng. Đồng thời, qua những nhân vật đó, chúng ta thấy được cuộc sống của những người dân thời xưa.

Câu 6: (Câu hỏi 7, SGK) Trong truyện có nhiều đoạn văn mang tính triết lí về cuộc sống, con người. Em thích nhất đoạn văn nào? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Đoạn văn “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta [...] không bao giờ ta thương...” nêu bài học trong cách đánh giá người khác: Bản tính tốt của con người nhiều khi đang bị những biểu hiện tiêu cực che lấp đi; do vậy, chúng ta phải cố gắng tìm hiểu, đặt bản thân vào hoàn cảnh của họ để có thể thông cảm, chia sẻ và yêu thương họ. Đoạn văn trên đã góp phần làm nên một nét đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc (trong truyện có nhiều đoạn văn mang tính triết lí về cuộc sống, con người và đó cũng là một đặc trưng khá nổi bật trong những sáng tác của Nam Cao (tác phẩm thường có tính triết lí sâu sắc)

Câu 7: Nêu bài học sâu sắc mà em rút ra được sau khi đọc truyện ngắn này.

Hướng dẫn trả lời:

Lão Hạc là một nhân vật rất đáng để ngưỡng mộ, chính lão đã để lại cho chúng ta nhiều bài học về nhân cách sống. Đó chính là sự yêu thương những người xung quanh. Trong cuộc sống tình cảm là những điều kì diệu nhất. Chính vì vậy, chỉ có tình cảm mới có thể đem lại cho con người ta được nhiều sự ấm áp, cảm thấu được tình người. Không chỉ vậy, ta còn phải sống biết trước biết sau, có lòng tự trọng. Chúng ta không nên vì miếng ăn mà đánh mất đi được sự tự trọng, tôn nghiêm của bản thân. Dù trong hoàn cảnh như thế nào cũng không được đánh mất đi nhân cách cao ngời.