Soạn siêu ngắn địa lí 11 KNTT bài 9 Liên minh châu Âu - Một liên kết kinh tế khu vực lớn

MỞ ĐẦU

Liên minh châu Âu (EU) là một liên kết kinh tế khu vực lớn, đạt nhiều thành tựu về hợp tác khu vực trên thế giới. Vậy EU hoạt động với mục tiêu và thể chế như thế nào? Vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới và sự hợp tác, liên kết trong EU được thể hiện ra sao?

Hướng dẫn trả lời:

- Mục tiêu: xây dựng và phát triển liên minh kinh tế và tiền tệ với một đơn vị tiền tệ chung; liên minh chính trị với chính sách đối ngoại.

- Thể chế: bao gồm bốn cơ quan thể chế của EU là: Hội đồng châu Âu; Nghị viện châu Âu; Uỷ ban Liên minh châu và Hội đồng Bộ trưởng EU. 

- Vị thế: EU là một trong những trung tâm kinh tế và tổ chức thương mại hàng đầu thế giới

I. QUY MÔ, MỤC TIÊU VÀ THỂ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA EU.

1. Quy mô 

CH: Dựa vào thông tin mục 1, bảng 9.1 và hình 9.1, hãy xác định quy mô của EU. 

Hướng dẫn trả lời:

2. Mục tiêu của EU

CH: Dựa vào thông tin mục 2, hãy xác định mục tiêu của EU.

Hướng dẫn trả lời:

Mục tiêu trong khu vực:

• Thúc đẩy hòa bình, tự do. 

• Thúc đẩy tiến bộ khoa học - công nghệ.

• Thiết lập một thị trường nội bộ, một liên minh kinh tế và tiền tệ

• Phát triển bền vững dựa trên tăng trưởng kinh tế cân bằng.

Mục tiêu trên thế giới:

• Duy trì và phát huy các giá trị và lợi ích của EU.

• Đóng góp cho hòa bình, anh ninh và phát triển bền vững. 

• Thương mại tự do và công bằng, xóa đói giảm nghèo.

3. Thể chế hoạt động của EU

CH: Dựa vào thông tin mục 3 và hình 9.3, hãy xác định thể chế hoạt động của EU thông qua bốn cơ quan ra quyết định và điều hành chính.

Hướng dẫn trả lời:

• Hội đồng châu Âu: cơ quan quyền lực cao nhất của EU, gồm 27 nguyên thủ các nước thành viên. Hội đồng thường họp 4 lần trong năm, giải quyết các vấn đề quan trọng nhất: quyết định đường lối chính trị của EU. 

• Nghị viện châu Âu: cơ quan làm luật của EU, đại diện cho công dân EU. 

• Uỷ ban châu Âu: cơ quan điều hành, đại diện cho lợi ích chung của EU. 

• Hội đồng Liên minh châu Âu:  Hội đồng Liên minh có 250 tiểu ban và nhóm công tác phụ trách 10 lĩnh vực khác nhau: kinh tế, tài chính, an ninh,...

II. VỊ THẾ CỦA EU TRONG NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI

CH: Dựa vào thông tin mục II, hãy phân tích vị thế của EU trong kinh tế thế giới.

Hướng dẫn trả lời:

• Năm 2021, GDP của EU chiếm 17,8% GDP toàn cầu và lớn thứ ba trên thế giới. 

• Ba nền kinh tế lớn nhất EU là Cộng hoà Liên bang Đức, Pháp, I-ta-li-a. 

• Thương mại: EU là một trung tâm thương mại lớn trên thế giới. 

• Đầu tư nước ngoài: EU có giá trị đầu tư ra nước ngoài cao thứ hai trên thế giới, có nguồn vốn Hỗ trợ phát triển chính thức cao nhất thế giới.

• Tài chính ngân hàng: Hoạt động tài chính của EU thể hiện ở các lĩnh vực: ngân hàng, bảo hiểm và thị trường vốn.

III. MỘT SỐ BIỂU HIỆN CỦA HỢP TÁC VÀ LIÊN KẾT TRONG EU

CH: Dựa vào thông tin mục III, hãy phân tích một số biểu hiện của hợp tác và liên kết trong khu vực EU.

Hướng dẫn trả lời:

• Hình thành một liên minh kinh tế và tiền tệ với đồng tiền chung Ơ-rô:  Đây là mức độ cao nhất trong hợp tác khu vực.

• EU cùng hợp tác để tiếp cận và điều tiết thị trường toàn cầu, thiết lập tiêu chuẩn công nghệ và truy cập, kiểm soát dữ liệu. 

• EU có chính sách quốc phòng và an ninh chung nhằm bảo vệ hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH 1: Dựa vào bảng 9.2, vẽ biểu đồ thể hiện tỉ lệ giá trị đầu tư ra nước ngoài và trị giá xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ của EU so với thế giới. Nêu nhận xét.

Hướng dẫn trả lời:

CH 2: Hãy chứng minh sự hợp tác, liên kết chặt chẽ của EU trong việc thiết lập một EU tự do.

Hướng dẫn trả lời:

Bốn quyền tự do của EU là: Tự do di chuyển, tự do lưu thông dịch vụ, tự do lưu thông hàng hóa và tự do lưu thông tiền vốn. 

=> Trên cơ sở đó, EU xây dựng thị trường chung, vận hành theo nguyên tắc hợp tác chặt chẽ, cạnh tranh bình đẳng và thủ tục minh bạch, hợp lí. 

Vận dụng

CH: Em hãy tìm hiểu và viết báo cáo về trao đổi thương mại một mặt hàng giữa Việt Nam và EU (hàng nông sản, may mặc, điện tử, hàng tiêu dùng, ...)

Hướng dẫn trả lời:

Gợi ý: Tình hình xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang thị trường EU

• Theo Báo cáo của Viện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp nông thôn cho thấy, 10 tháng đầu năm 2022, Việt Nam kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản sang thị trường EU đạt 3,8 tỷ USD, trong khi nhập khẩu 936,3 triệu USD, tăng 17,7% về xuất khẩu và 15,1% về nhập khẩu so với cùng kỳ năm 2021.

• Tốc độ tăng trưởng của các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam xuất khẩu sang EU so với năm 2021 như sau: Cà phê (tăng 42,1%); gạo (tăng 63,9%); hàng rau quả (tăng 20,2%); hạt tiêu (giảm 0,6%), mây, tre, cói và thảm (giảm 2,3%); và sản phẩm từ cao su (giảm 24,9%); cao su (giảm 33,3%); chè (giảm 38,7%).