Soạn văn 11 cánh diều ngắn nhất bài 1: Thực hành tiếng việt

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

Câu 1: Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong cả ba đoạn trích dưới đây (trích từ truyện thơ dân gian Tiễn dặn người yêu)? Phân tích tác dụng biểu đạt của biện pháp tu từ ấy.

a. Anh yêu em, lẽ tiễn đưa em đến tận nhà chồng

    Nhưng chim chích trên cao lượn vòng gọi anh quay lại, anh quay lại

    Chim nhạn dưới thấp bay quanh như anh quay đi, anh quay đi

b. Đừng bỏ em trơ trọi giữa rừng

    Đừng bỏ em giữa dòng sống thác trào dâng!

c. Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông

    Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi giả bụa về già.

Câu 2: Hãy tìm và phân tích tác dụng của biện pháp lặp cấu trúc trong các câu thơ, câu văn dưới đây.

a.    Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cảnh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa.

(Nguyễn Đình Thi)

b.  Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng... (Vũ Bằng)

c.    Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng.

Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương.

Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm.

Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.

(Trương Quốc Khánh)

d. Vậy mà ai ai cũng cho ông là thủ phạm. Vua xa xỉ là vì ông, công khổ hao hụt là vì ông, dân gian lầm than là vì ông, man di oán giận là vì ông, thần nhân trách móc là vì ông. Cửu Trùng Đài, họ có cần đâu? Họ dấy nghĩa cốt giết ông, phủ Cửu Trùng Đài. (Nguyễn Huy Tưởng)

II. Soạn bài siêu ngắn: Thực hành tiếng việt

Câu 1: Biện pháp tu từ được sử dụng trong cả ba đoạn trích:

a. Điệp cấu trúc: "anh quay lại", " anh quay đi"

Tác dụng: truyền tải, thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình. Qua đó khắc họa rõ nét tâm trạng, cảm xúc lưu luyến của nhân vật.

b. Điệp cấu trúc "Đừng bỏ em...."

Tác dụng: Bằng cách sử dụng biện phá tu từ điệp cấu trúc, cảm xúc luyến tiếc, buồn rầu của người con gái khi phải tiễn người con trai ra đi được bộc lỗ rõ nét và chân thực hơn.

c. Điệp cấu trúc "Không lấy được nhau..."

Tác dụng: Giúp khắc hoạ rõ nét hình ảnh và cảm xúc của nhân vật, họ muốn ở bên nhau, dù thời gian có trôi qua bao lâu.

Câu 2: Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp lặp cấu trúc trong các câu thơ, câu văn:

a. Góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

b. Nhằm nhấn mạnh them tình cảm của tác giả với mùa xuân của Hà Nội, của Bắc Việt, thể hiện sự trân trọng, thương nhớ, yêu quý với mùa xuân của tác giả.

c. Tác dụng là tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo nhịp điệu cho câu thơ. Nhấn mạnh mong ước chân thành của con người với khát khao hiến dâng. Bộc lộ tình cảm chân thành, tha thiết, khát khao cống hiến của tác giả.

d. Tác dụng là tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời nói của nhân vật. Nhấn mạnh vào sự tội ác, của người được nói.

Câu 3: 

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã sử dụng một loạt biện pháp tư từ điệp từ (đây, là, của, chúng ta), điệp ngữ (của chúng ta) và điệp cấu trúc (Trời xanh đây là của chúng ta/ Núi rừng đây là của chúng ta). Nhờ việc sử dụng các biện pháp tu từ đoa mà tác giả đã thành công trong việc nhấn mạnh, khẳng định những hình ảnh thiên nhiên của đất nước Việt Nam là của con người Việt Nam. Biện pháp cũng óp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

III. Soạn bài ngắn nhất: Thực hành tiếng việt

Câu 1: 

a. Điệp cấu trúc: "anh quay lại", " anh quay đi"

-> truyền tải, thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình.

b. Điệp cấu trúc "Đừng bỏ em...."

-> bộc lỗ rõ nét và chân thực cảm xúc luyến tiếc, buồn rầu của người con gái khi phải tiễn người con trai ra đi.

c. Điệp cấu trúc "Không lấy được nhau..."

-> giúp khắc hoạ rõ nét hình ảnh và cảm xúc của nhân vật.

Câu 2: 

a. "...đây là của chúng ta"; "những..."-> Góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

b. "mùa xuân..."; "có..." -> Nhằm nhấn mạnh them tình cảm của tác giả với mùa xuân của Hà Nội, của Bắc Việt, thể hiện sự trân trọng, thương nhớ, yêu quý với mùa xuân của tác giả.

c. "nếu là..."; "tôi sẽ..."-> Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo nhịp điệu cho câu thơ. Nhấn mạnh mong ước chân thành của con người với khát khao hiến dâng.

d. "... là vì ông"-> Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời nói của nhân vật. 

Câu 3: 

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã sử dụng một loạt biện pháp tư từ điệp từ (đây, là, của, chúng ta), điệp ngữ (của chúng ta) và điệp cấu trúc (Trời xanh đây là của chúng ta/ Núi rừng đây là của chúng ta). Bằng việc sử dụng các biện pháp tu từ, tác giả đã thành công trong việc nhấn mạnh, khẳng định những hình ảnh thiên nhiên của đất nước Việt Nam. Biện pháp cũng góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

IV. Soạn bài cực ngắn: Thực hành tiếng việt

Câu 1: 

a. Điệp cấu trúc: "anh quay lại", " anh quay đi"-> thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình.

b. Điệp cấu trúc "Đừng bỏ em...."-> bộc lỗ rõ nét và chân thực cảm xúc luyến tiếc, buồn rầu của người con gái.

c. Điệp cấu trúc "Không lấy được nhau..."-> khắc hoạ rõ nét hình ảnh và cảm xúc của nhân vật.

Câu 2: 

a. "...đây là của chúng ta"; "những..."-> thể hiện niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

b. "mùa xuân..."; "có..." -> thể hiện sự trân trọng, thương nhớ, yêu quý với mùa xuân của tác giả.

c. "nếu là..."; "tôi sẽ..."-> nhấn mạnh mong ước chân thành của con người với khát khao hiến dâng.

d. "... là vì ông"-> Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời nói của nhân vật. 

Câu 3: 

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã sử dụng một loạt biện pháp tư từ điệp từ (đây, là, của, chúng ta), điệp ngữ (của chúng ta) và điệp cấu trúc (Trời xanh đây là của chúng ta/ Núi rừng đây là của chúng ta). Bằng việc sử dụng các biện pháp tu từ, tác giả đã thành công trong việc nhấn mạnh, khẳng định những hình ảnh thiên nhiên của đất nước Việt Nam. Biện pháp cũng góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.