Tải bản chuẩn giáo án chuyên đề vật lí 10 CTST Bài 9: Tác động của việc sử dụng năng lượng ở Việt Nam (P2)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm nội dung đáp ứng các câu hỏi sau đây:

+ Nguồn nhiên liệu của loại năng lượng này tập trung chủ yếu ở đầu của Việt Nam? 

+ Thực trạng sử dụng nguồn năng lượng này tại Việt Nam như thế nào? 

+ Nhu cầu sử dụng nguồn năng lượng này trong tương lai sẽ như thế nào? 

+ Việt Nam có những điều kiện thuận lợi và khó khăn gì để phát triển nguồn năng lượng này?

+ Việc sử dụng nguồn năng lượng này có ảnh hưởng (ảnh hưởng tích cực và tiêu cực) như thế nào đến môi trường?

+ Tìm hiểu và đề xuất các giải pháp khắc phục hoặc giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực của việc sử dụng nguồn năng lượng này đối với môi trường.

+ Trả lời các câu hỏi thảo luận và luyện tập liên quan đến nội dung được phân công. 

* Các dạng năng lượng đang được sử dụng ở Việt Nam

Câu 1. Tìm hiểu và kể tên một số nhà máy nhiệt điện sử dụng than đá tại Việt Nam.

Câu 2. Hãy kể tên 5 mỏ dầu khí lớn tại Việt Nam.

Câu 3. Nêu những ưu điểm và khuyết điểm khi phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Câu 4. Quan sát Hình 9.3 và mô tả cơ cấu tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2021.

Câu 5. Tìm hiểu và trình bày một số thông tin sơ lược về công trình thủy điện đầu tiên ở Việt Nam.

Câu 6. Tìm hiểu các số liệu về ba nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam hiện nay.

Câu 7. Giải thích tại sao dù có tiềm năng rất lớn để phát triển nhưng thực trạng sản lượng điện gió vẫn chưa đạt được tương xứng.

Câu 8. Tìm hiểu và trình bày về công nghệ điện mặt trời trên mái nhà, từ đó so sánh với các dạng năng lượng dự trữ khác.

Câu 9. Kể tên các nguồn năng lượng sinh khối có thể được sử dụng tại Việt Nam.

* Tác động của việc sử dụng năng lượng đến môi trường, kinh tế và khí hậu ở Việt Nam

Câu 10. Tìm hiểu lượng than đá khai thác mỗi năm bởi tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và cho biết tác hại của việc sản xuất lượng than đá này đến môi trường.

Câu 11. Tại sao nước thải mỏ gây ô nhiễm nguồn nước? Em hãy nêu các biện pháp xử lí nước thải mỏ đúng cách.

Câu 12. Trình bày các tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình khai thác dầu khí.

Câu 13. Nhắc lại nguyên tắc hoạt động của nhà máy thủy điện. Theo em, thủy điện có tạo ra khí làm tăng hiệu ứng nhà kính không? Tại sao?

Câu 14. Trình bày tác hại của việc xây dựng đập thủy điện đến diện tích cây xanh.

Câu 15. Quan sát Hình 9.16 và hãy phân tích xem vùng nào có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời ở Việt Nam nhất.

Câu 16. Em hãy nhận xét về tác động của việc phát triển nhà máy điện mặt trời đối với nền kinh tế nước ta.

Câu 17. Em hãy tìm hiểu tại sao việc xây dựng các nhà máy điện gió làm suy giảm sự đa dạng sinh học.

Câu 18. So sánh vai trò của năng lượng sinh khối và năng lượng mặt trời, năng lượng gió trong việc phát triển bền vững kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghiên cứu thông tin, và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS một lên trình bày

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

1. Các dạng năng lượng đang được sử dụng ở Việt Nam

a) Các nguồn năng lượng hóa thạch ở Việt Nam hiện nay

* Năng lượng từ than đá

Trả lời câu hỏi 1.

Một số nhà máy nhiệt điện sử dụng than đá tại Việt Nam: Nhiệt điện An Khánh – Bắc Giang, nhiệt điện Cẩm Phả - Quảng Ninh, nhiệt điện Cao Ngạn – Thái Nguyên, nhiệt điện Công Thanh – Thanh Hóa…

* Năng lượng từ dầu khí

Trả lời câu hỏi 2.

Năm mỏ dầu khí lớn tại Việt Nam: mỏ Kèn Bầu, mỏ Bạch Hổ, mỏ Tê Giác Trắng, mỏ Lan Tây- Lan Đỏ, mỏ Rạng Đông.

b) Các nguồn năng lượng tái tạo ở Việt Nam hiện nay

Trả lời câu hỏi 3.

Trả lời câu hỏi 4.

Cơ cấu tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2021: Trong 6 tháng đầu năm 2021, tại Việt Nam, nhiệt điện than vẫn chiếm tỉ trọng hơn một nửa (51,9%), phần còn lại chủ yếu là thuỷ điện (23,7%), tuabin khí (12,2%), năng lượng tái tạo (11,4%). Nhiệt điện dầu và điện nhập khẩu chiếm tỉ trọng rất thấp dưới 1%.

Trả lời câu hỏi 5.

Nhà máy thuỷ điện đầu tiên tại Việt Nam là nhà máy thuỷ điện Ankroet được khởi công xây dựng năm 1942 và đi vào hoạt động năm 1945. Nhà máy thuỷ điện này nằm sâu trong thung lũng Đankia – Suối Vàng, thuộc rừng núi Lạc Dương, Lâm Đồng, do người Pháp xây dựng.

Trả lời câu hỏi 6.

Ba nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam hiện nay:

Trả lời câu hỏi 7.

Dù có tiềm năng rất lớn để phát triển nhưng thực trạng sản lượng điện gió vẫn chưa đạt được tương xứng vì:

- Thiếu chuyên gia phối hợp kỹ thuật dẫn đến nhiều dự án không kịp tiến độ.

- Mạng lưới truyền tải chưa đáp ứng.

- Nhu cầu đất cho các dự án điện gió rất lớn, mất đất trồng trọt và kế sinh nhai cho người dân là vấn đề đáng quan tâm.

Trả lời câu hỏi 8

* Công nghệ điện mặt trời trên mái nhà.

* So sánh công nghệ điện mặt trời trên mái nhà với các dạng năng lượng dự trữ khác.

- Điện mặt trời có tiềm năng và thời gian khai thác tối ưu hơn so với điện gió, điện sinh khối.

- Có thể khai thác điện mặt trời ở mỗi hộ gia đình bằng cách lắp các tấm pin trên mái nhà không tốn nhiều diện tích như xây đập thủy điện, cánh đồng quạt gió.

- Khai thác năng lượng mặt trời giảm được tác động đến môi trường như ô nhiễm không khí, tiếng ồn, ảnh hưởng đến sinh vật và con người mà các năng lượng từ than đá năng lượng nước năng lượng sinh khối gây ra. Tuy nhiên vẫn cần có quy trình sử dụng và khai thác hợp lý rác thải từ năng lượng mặt trời.

- Chi phí lắp đặt tấm pin mặt trời khá cao, tuy nhiên thời gian sử dụng dài và không cần người vận hành xuyên suốt như các cánh đồng quạt gió hay nhà máy nhiệt điện, thủy điện.

- Tuy nhiên phế thải của năng lượng điện mặt trời là các tấm pin thu năng lượng thải ra môi trường sau khi sử dụng khá nhiều với kích thước lớn so với thủy điện hay điện gió, vì thế cần có biện pháp tái sử dụng và xử lí các tấm pin phù hợp.

Trả lời câu hỏi 9

Các nguồn năng lượng sinh khối có thể được sử dụng tại Việt Nam: bã mía, phế phẩm nông nghiệp như vỏ ngô, vỏ dừa, rơm, rác thải.

2. Tác động của việc sử dụng năng lượng đến môi trường, kinh tế và khí hậu ở Việt Nam

* Tác động của việc sử dụng năng lượng hóa thạch

Trả lời câu hỏi 10

Lượng than đá khai thác mỗi năm bởi tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV): Năm 2021 tính đến thời điểm ngày 18 tháng 12 sản lượng khai thác than của TKV là 1561536 tấn

(Nguồn: http://www.tapchicongsan.org.vn).

Những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường do hoạt động khai thác than để lại:

- Bụi than ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của người dân xung quanh.

- Quá trình sử dụng nước để rửa than gây ô nhiễm nguồn nước.

- Thay đổi cảnh quan, phá hủy hệ thực vật.

Trả lời câu hỏi 11

- Nước thải mỏ gây ô nhiễm nguồn nước vì: nước thải mỏ than hầm lò có tính acid, chứa hàm lượng chất rắn lơ lửng và các chất gây ô nhiễm khác khá cao như các kim loại nặng: chì, thủy ngân, sắt, manganese,…những kim loại này có liên quan trực tiếp đến các biến đổi gen, gây ra bệnh ung thư gan,..

- Các biện pháp xử lí nước thải mỏ đúng cách:

+ Phương pháp chuyển hóa sinh học kết hợp bãi lọc trồng cây nhân tạo.

+ Ứng dụng công nghệ hóa sinh.

Trả lời câu hỏi 12

Các tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình khai thác dầu khí:

- Quá trình lọc dầu thải ra nhiều thành phần hóa học, dư chất, cặn bã, …không hòa tan và lâu phân rã.

- Sự cố tràn dầu tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường biển.

- Sự dâng cao của cột dầu khí làm lượng chất đốt phun ra môi trường với áp suất lớn làm nóng sôi vùng biển nơi khai thác.

- Quá trình đốt dầu phát thải lượng lớn khí CO₂ gây nóng lên toàn cầu.

Trả lời câu hỏi 13

- Nguyên tắc hoạt động của nhà máy thủy điện:

·        Giai đoạn 1: Dòng nước áp lực lớn chảy qua các ống dẫn nước lớn bằng thép tạo ra các cột nước khổng lồ đi vào bên trong nhà máy.

·        Giai đoạn 2: Dòng nước áp lực lớn làm quay tuabin của máy phát điện, năng lượng cơ học được chuyển hóa thành điện năng.

·        Giai đoạn 3: Dòng điện được tạo ra đi qua máy biến áp để tạo ra dòng điện cao áp.

·        Giai đoạn 4: Dòng điện cao áp sẽ được kết nối vào mạng lưới phân phối điện và truyền đến nơi tiêu thụ.

- Thủy điện có tạo ra khí làm tăng hiệu ứng nhà kính vì: Xác động vật và thực vật khi chìm xuống lòng hồ của đập thủy điện trong thời gian dài sẽ phân hủy trong môi trường yếm khí sinh ra một lượng lớn khí CH₄ và CO₂ làm tăng phát thải khí nhà kính.

Trả lời câu hỏi 14

Tác hại của việc xây dựng đập thủy điện đến diện tích cây xanh:

- Quá trình xây đập thủy điện xâm chiếm diện tích rừng, làm giảm diện tích cây xanh.

- Vùng hạ lưu lũ lụt vào mùa mưa, thiếu nước vào mùa khô do việc xả nước và tích nước của đập thủy điện ảnh hưởng đến thảm thực vật xung quanh.

- Xây đập thủy điện làm thay đổi dòng chảy của sông ngòi, hủy hoại cảnh quan môi trường tự nhiên.

Trả lời câu hỏi 15

Ở các tỉnh miền Trung và miền Nam có tiềm năng lớn phát triển năng lượng mặt trời.

Trả lời câu hỏi 16

·        Tác động của việc phát triển nhà máy điện mặt trời đối với nền kinh tế nước ta:

·        Điện mặt trời là nguồn nhiên liệu thiên nhiên vô tận cùng với điều kiện thuận lợi về khí hậu năng lượng mặt trời sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao nếu được khai thác triệt để. Tuy nhiên, các tấm pin năng lượng mặt trời có tuổi thọ chỉ khoảng 15 năm đến 20 năm và giá thành sản xuất còn khá cao cùng với việc xử lí lượng rác thải công nghệ này là vấn đề đáng quan tâm.

Trả lời câu hỏi 17

Việc xây dựng các nhà máy điện gió làm suy giảm đa dạng sinh học vì: tuabin gió quay làm luồng không khí trong khu vực bị nhiễu động mạnh làm thay đổi hệ sinh thái biển.

Trả lời câu hỏi 18

So sánh vai trò của năng lượng sinh khối và năng lượng mặt trời, năng lượng gió trong việc phát triển bền vững kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường:

Năng lượng sinh khối tuy có tiềm năng lớn vì khả năng tận dụng được phế phẩm trong quá trình sản xuất công nghiệp đường và nông nghiệp như bã mía, rơm rạ, vỏ trấu,… cùng với rác thải nhưng tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường rất cao từ việc phát thải khí thải, bụi đốt trong quá trình đốt nhiên liệu. Đặc biệt sản xuất năng lượng sinh khối có thể gây áp lực cho rừng sau này, ảnh hưởng đến thảm thực vật. Như vậy, về mặt phát triển bền vững kinh tế, năng lượng sinh khối ẩn chứa nhiều khuyết điểm hơn so với năng lượng mặt trời, năng lượng gió.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng dạy học hợp tác để tổ chức hoạt động học tập cho HS.

- GV cung cấp kênh liên lạc để HS liên hệ trong trường hợp cần sự hỗ trợ từ GV

- GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm tại nhà hoặc tại lớp xây dựng bài thuyết trình với nội dung chi tiết được thảo luận trong Hoạt động 2, hình thức trình bày tự do (trình chiếu, inforgraphic, video,...).

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận nhóm, hoàn thiện nội dung bài thuyết trình được giao

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS một lên trình bày

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Bài thuyết trình của các nhóm

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng phương pháp thuyết trình để tổ chức hoạt động học tập cho HS.

- GV chỉ định 1 trong 2 nhóm có cùng nhiệm vụ học tập lên thuyết trình. Nhóm còn lại đóng vai trò phản biện: góp ý, bổ sung và đặt câu hỏi (nếu có) cho nhóm bạn

Bước 2 : HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của nhóm

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3 : Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Các nhóm được chỉ định lần lượt thuyết trình phần nhiệm vụ nhóm thực hiện

- Cả lớp chú ý lắng nghe và đặt câu hỏi cho nhóm bạn

Bước 4 : Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Nội dung báo cáo của các nhóm