[toc:ul]
BÀI 6: THẠCH QUYỂN, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG
1. THẠCH QUYỂN
- Thạch quyền gồm vỏ Trái Đất và một phần cứng mỏng phía trên của manti, có độ dày khoảng 100 km, được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau.
- Phân biệt Vỏ trái Đất và thạch quyển:
- Vỏ Trái Đất là lớp ngoài cùng cấu tạo chủ yếu bởi các lớp đá cứng, độ dày dao động từ 5 – 70 km, chia ra hai kiểu vỏ lục địa và vỏ đại dương. Vỏ Trái Đất cấu tạo bởi tầng đá trầm tích, tầng granit và tầng badan. Giới hạn với manti là mặt Mô-hô.
- Thạch quyền bao gồm cả vỏ Trái Đất và một phần cứng mỏng của manti trên, độ dày khoảng 100 km. Ranh giới dưới tiếp xúc với quyển mềm có tính chất quánh dẻo.
2. THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG
- Bề mặt Trái Đất chia thành 7 mảng kiến tạo lớn: mảng Âu – Á, mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a, mảng Phi, mảng Bắc Mỹ, mảng Nam Mỹ, mảng Nam Cực và mảng Thái Bình Dương, ngoài ra còn có một số mảng nhỏ.
- Thuyết kiến tạo mảng đề cập đến sự chuyển động của các mảng kiến tạo:
Nguyên nhân của các hiện tượng kiến tạo, động đất, núi lửa là do sự chuyển dịch một số mảng kiến tạo của Trái Đất.
- Có 7 mảng kiến tạo lớn và các mảng nhỏ. Mỗi mảng kiến tạo thường bao gồm cả phần lục địa và phần đảy đại dương, nhưng có mảng chỉ có phần đáy đại dương.
- Các mảng không đứng yên mà luôn dịch chuyển trên lớp quánh dẻo của manti. Trong khi di chuyển, các mảng kiến tạo có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau.
- Vùng tiếp xúc giữa các mảng kiến tạo là những nơi không ổn định, thường có những hoạt động kiến tạo xảy ra, kèm theo động đất và núi lửa.