Ôn tập kiến thức Địa lí 11 KNTT bài 30: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Cộng hòa Nam Phi

Điều kiện tự nhiên  

Đặc điểm 

Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội

1. Địa hình và đất đai

Chia làm ba khu vực chính:

- Khu vực nội địa: địa hình cao nguyên tương đối bằng phẳng. Đất ở khu vực này chủ yếu là đất xám hoang mạc, bán hoang mạc, đất xa van khô cằn. 

- Khu vực ven biển và thung lũng các sông có địa hình đồng bằng, đất màu mỡ. 

- Dãy Đrê – ken béc: địa hình núi chia cắt. 

- Khu vực nội địa nhìn chung không thuận lợi cho sản xuất, một phần nhỏ diện tích có thể phát triển đồng cỏ chăn nuôi gia súc. 

- Thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và cư trú. 

- Khu vực này khó khăn trong giao thông và kết nối thị trường trong nước. 

2. Khí hậu

Nằm trong các đới khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt nhưng có sự phân hóa giữa phía bắc với phía nam, giữa ven biển phía tây và ven biển phía đông, giữa vùng biển với vùng nội địa.  

Cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng, đặc biệt là các cây trồng có giá trị xuất khẩu, tuy nhiên khí hậu tương đối khô hạn gây thiếu nước cho sản xuất và đời sống.  

3. Sông, hồ

- Nhiều sông nhưng sông thường ngắn, dốc. Các sông thường bắt nguồn từ vùng cao nguyên nội địa và dãy Đrê – ken – béc, chảy ra Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương, O – ran – gơ và Lim – pô – pô là hai con sống lớn ở Cộng hòa Nam Phi. 

- Ít hồ tự nhiên, chủ yếu là hồ nhân tạo; các hồ lớn là Ga – ri – ép, Blô – em – hốp, Von… 

- Các sông lớn có giá trị thủy điện và cung cấp nước cho ngành công nghiệp khai thác khoáng sản, canh tác nông nghiệp, ít có giá trị về giao thông. 

- Các hồ nhân tạo có ý nghĩa rất lớn đối với việc cung cấp nước tưới tiêu, thủy điện.  

4. Sinh vật

- Tài nguyên sinh vật đa dạng và độc đáo. 

- Xavan là hệ sinh thái điển hình, chiếm 34,1% diện tích đất nước. 

- Hệ động thực vật rất phong phú, đa dạng với nhiều loài đặc hữu.    

Cung cấp nguồn gen và nguyên liệu có giá trị cho sản xuất và đời sống của người dân, tạo lợi thế để phát triển các hoạt động du lịch.    

5. Khoáng sản

- Tài nguyên khoáng sản phong phú, trong đó nhiều loại có giá trị kinh tế cao và trữ lượng lớn: khoáng sản năng lượng, khoáng sản kim loại (kim loại quý như: vàng, bạch kim, u – ra – ni – um).    

Cơ sở để phát triển ngành công nghiệp khai khoáng và phục vụ xuất khẩu.   

6. Biển

- Tài nguyên sinh vật biển phong phú, đặc biệt là vùng biển phía tây nam. 

- Ven biển có điều kiện xây dựng cảng biển (cảng nước sâu Kếp – tao, Po Ê – li da – bét). 

- Một số vùng biển có tiềm năng để phát triển du lịch.   

Phát triển tổng hợp kinh tế biển. 

STT

Đặc điểm

Biểu hiện

Thuận lợi

Khó khăn 

1

Quy mô và gia tăng dân số

- Số dân đông, là một trong 6 quốc gia đông đảo nhất châu Phi.

- Tỉ lệ tăng tự nhiên của dân số còn khá cao nhưng đang có xu hướng giảm, từ 1,6% năm 2010 xuống còn 1,1% năm 2020.

Tạo nên thị trường tiêu thụ lớn và nguồn lao động dồi dào cho đất nước

Việc làm, tình trạng thất nghiệp; tỉ lệ đói nghèo cao; các vấn đề về giáo dục, y tế; văn hóa, xã hội khác. 

2

Thành phần dân tộc

Có thành phần dân tộc, chủng tộc đa dạng, phức tạp nhất thế giới trong đó chủ yếu là người gốc Phi da đen (chiếm 80,9% )

Văn hóa đa dạng, độc đáo

Tiềm ẩn các vấn đề an ninh, xã hội.

3

Cơ cấu dân số

- Nữ nhiều hơn nam. 

- Dân số trẻ: tỉ lệ dân số dưới 15 tuổi là 29%, từ 65 tuổi trở lên chỉ chiếm 6% (năm 2020).

Là điều kiện thuận lợi tăng thêm nguồn lao động.

Thách thức đối với vấn đề giải quyết việc làm tại các thành phố lớn.

4

Phân bố dân cư

- Mật độ dân số thấp (49 người/ km², năm 2020)

- Dân cư phân bố rất không đồng đều.

Vùng đông dân (vùng đông bắc và các vùng duyên hải phía đông, phía nam), kinh tế phát triển cung cấp lao động cho các ngành kinh tế.

Vùng thưa dân, kinh tế kém phát triển, thiếu hụt lực lượng lao động.

5

Đô thị hóa

- Tỉ lệ dân thành thị khá cao (67,4% năm 2020).

- Tốc độ đô thị hóa vào loại nhanh nhất thế giới.

Phát triển một số đô thị đông dân, hiện đại như Đuốc – ban, Giô – han – ne - xbơc

Các thành phố lớn đối mặt với nhiều vấn đề như gaiir quyết việc làm tại các đô thị, nguồn nước sạch, nhà ở, đảm bảo vệ sinh, an ninh lương thực và giáo dục. 

6

Văn hóa, giáo dục, y tế

- Nền văn hóa hết sức đặc sắc, vừa đậm nét truyền thống của châu Phi, vừa có sự giao thoa văn hóa châu Âu, châu Á với sự phong phú về ẩm thực, ngôn ngữ, tôn giáo và các lễ hội. 

- Giáo dục có nhiều tiến bộ, người lao động có trình độ kĩ thuật và kinh nghiệm sản xuất cao, đặc biệt trong các lĩnh vực khai thác khoáng sản.

Thu hút khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới

Các khó khăn như dịch bệnh, tỉ lệ thất nghiệp cao; khoảng cách giàu nghèo lớn; tuổi thọ trung bình thấp.