Ôn tập kiến thức Sinh học 11 CTST bài 8: Dinh dưỡng và tiêu hóa ở động vật

[toc:ul]

I. KHÁI QUÁT VỀ QUÁT TRÌNH DINH DƯỠNG

Dị dưỡng là phương thức sinh vật lấy chất hữu cơ từ sinh vật tự dưỡng hoặc sinh vật dị dưỡng khác để tiến thành trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng. Động vật chỉ có thể tồn tại và phát triển nhờ lấy các chất dinh dưỡng từ môi trường bên ngoài dưới dạng thức ăn nên động vật là sinh vật dị dưỡng.

Quá trình dinh dưỡng ở động vật bao gồm các giai đoạn:

+ Lấy thức ăn: động vật có thể lấy thức ăn từ môi trường theo kiểu lọc, hút và ăn thức ăn rắn.

+ Tiêu hóa thức ăn: là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có kích thước lớn, cấu tạo phức tạp thành các phân tử nhỏ, đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

+ Hấp thu: là quá trình các chất dinh dưỡng từ cơ quan tiêu hóa di chuyển vào cơ thể.

+ Đồng hóa: sau khi được hấp thu, các chất dinh dưỡng được hệ tuần hoàn vận chuyển đến các tế bào trong cơ thể và được đồng hóa thành các chất hữu cơ phức tạp, tạo nên cấu trúc mô, cơ quan của cơ thể, tích lũy năng lượng cần thiết cho các hoạt động sống.

+ Thải chất cặn bã: thức ăn không tiêu hóa được và không hấp thu bị thải ra khỏi cơ thể dưới dạng phân.

Kết luận: Quá trình dinh dưỡng gồm: lấy thức ăn, tiêu hóa, hấp thụ, đồng hóa và đào thải các chất.

II. CÁC HÌNH THỨC TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 

1. Tiêu hóa ở động vật chưa có hệ tiêu hóa.

- Đại diện: ngành động vật hình tấm, thân lỗ,.. quá trình tiêu hóa là tiêu hóa nội bào.

Hệ tiêu hóa nội bào: tế bào cổ áo thực bào vụn thức ăn, tiêu hóa nhờ không bào hoặc chuyển cho tế bảo amip.

2. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa

- Đại diện: ngành ruột khoang, giun dẹp.. quá trình tiêu hóa là tiêu hóa ngoại bào kết hợp nội bào.

- Đại diện: ngành ruột khoang, giun dẹp.. quá trình tiêu hóa là tiêu hóa ngoại bào kết hợp nội bào.

Kết luận: Quá trình tiêu hóa nội bào là quá trình biến đổi thức ăn xảy ra trong tế bào, tiêu hóa ngoại bào là quá trình biến đổi thức ăn xảy ra bên ngoài tế bào.

+ Ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa nội bào.

+ Ở động vật có túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa ngoại bào kết hợp với tiêu hóa nội bào.

+ Ở động vật có ống tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa ngoại bào.

III. CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ HỆ TIÊU HÓA

1. Vai trò của thực phẩm sạch.

Thực phẩm sạch hiểu theo nghĩa đơn giản là thực phẩm không chứa chất độc hại, tạp chất, vi sinh vật gây bệnh, đảm bảo an toàn, tốt cho sức khỏe con người.

2. Xây dựng chế độ ăn hợp lý.

Chế độ ăn hợp lí là một chế độ ăn cân bằng nhằm cung cấp những dưỡng chất cần thiết để có được sức khỏe tốt; có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe cho con người và phòng chống các loại bệnh tật

Kết luận: 

+ Thực phẩm sạch là thực phẩm không chứa chất độc hại, tạp chất, vi sinh vật gây bệnh, đảm bảo an toàn, tốt cho sức khỏe con người. Thực phẩm sạch cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng, cần thiết cho cơ thể, giúp cơ thể phát triển, tăng sức đề kháng, tránh bệnh tật.

+ Nhu cầu dinh dưỡng của từng người không giống nhau, tùy thuộc vào giới tính, lứa tuổi và trạng thái sinh lí của cơ thể. Cần xây dựng chế độ ăn hợp lí để đảm bảo cho cơ thể sinh trưởng, phát triển và hoạt động bình thường.

3. Các bệnh về tiêu hóa và cách phòng tránh.

- Một số nguyên nhân gây bệnh cho hệ tiêu hóa:

+ Vi khuẩn, vi sinh vật có hại

+ Chất độc hại trong thức ăn

+ Ăn uống, chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý.

- Một số biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa và phòng tránh các bệnh về tiêu hóa:

+ Vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn để bảo vệ răng và các cơ quan khác trong khoang miệng.

+ Ăn uống hợp vệ sinh, tránh các tác nhân gây hại cho cơ quan tiêu hóa.

+ Thiết lập khẩu phần ăn hợp lý để đảm bảo đủ dinh dưỡng và tránh cho các cơ quan tiêu hóa phải làm việc quá sức.

+ Ăn chậm, nhai kĩ, ăn đúng giờ, đúng bữa, hợp khẩu vị, tạo bầu không khí vui vẻ, thoải mái khi ăn, sau khi ăn cần có thời gian nghỉ ngơi hợp lí để tiêu hóa hiệu quả.

Kết luận: 

+ Có nhiều nguyên nhân khác nhau như vi sinh vật gây bệnh, các chất độc hại trong thức ăn, đồ uống và ăn không đúng cách là nguyên nhân gây bệnh cho hệ tiêu hóa.

+ Cần phải hình thành thói quen ăn uống hợp vệ sinh, khẩu phần ăn hợp lí, ăn uống đúng cách và vệ sinh răng miệng để phòng các bệnh về đường tiêu hóa.