Giải sách bài tập Lịch sử 11 cánh diều bài 2 Sự xác lập và phát triển của chủ nghĩa tư bản

Câu 1. Sự kiện nào sau đây gắn liền với sự xác lập của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu và Bắc Mỹ cuối thế kỉ XIX?

A. Đấu tranh thống nhất ở I-ta-li-a, Cải cách nông nô ở Nga.

B. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.

C. Cách mạng tư sản Pháp, Nội chiến ở Mỹ.

D. Cách mạng tư sản Anh, Nội chiến ở Mỹ.

Hướng dẫn trả lời:

A. Đấu tranh thống nhất ở I-ta-li-a, Cải cách nông nô ở Nga.

Câu 2. Sự kiện đánh dấu chủ nghĩa tư bản chính thức được xác lập ở châu Âu và Bắc Mỹ là

A. tất cả các nước đã hoàn thành cách mạng tư sản.

B. giai cấp tư sản giành được thắng lợi, lên cầm quyền ở nhiều nước.

C. nền kinh tế tư bản chủ nghĩa xuất hiện và phát triển mạnh mẽ.

D. chủ nghĩa tư bản đã lan rộng từ châu Âu

Hướng dẫn trả lời:

B. giai cấp tư sản giành được thắng lợi, lên cầm quyền ở nhiều nước.

Câu 3. Một trong những biểu hiện sự phát triển của chủ nghĩa tư bản cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX là

A. nền sản xuất phát triển dẫn đến sự hình thành các tổ chức lũng đoạn.

B. xuất hiện các công trường thủ công sản xuất theo dây chuyền.

C. các nước giành được độc lập đi theo con đường chủ nghĩa tư bản.

D. cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật và công nghệ phát triển mạnh mẽ.

Hướng dẫn trả lời:

A. nền sản xuất phát triển dẫn đến sự hình thành các tổ chức lũng đoạn.

Câu 4. Chủ nghĩa tư bản chuyển từ tự do cạnh tranh sang độc quyền khi

A. bắt đầu xuất hiện các tổ chức độc quyền.

B. giai cấp tư sản lên cầm quyền ở các nước tư bản.

C. các nước tư bản phương Tây hoàn thành xâm lược thuộc địa.

D. các tổ chức độc quyên tăng lên và từng bước chi phối toàn bộ nền kinh tế.

Hướng dẫn trả lời:

D. các tổ chức độc quyên tăng lên và từng bước chi phối toàn bộ nền kinh tế.

Câu 5. “Chủ nghĩa tư bản hiện đại” là thuật ngữ để chỉ chủ nghĩa tư bản sau khi

A. hoàn thành xâm lược các nước thuộc địa.

B. hoàn thành các cuộc cách mạng tư sản.

C. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc (1945)

D. xuất hiện các tổ chức độc quyền.

Hướng dẫn trả lời:

C. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc (1945)

Câu 6. Một trong những đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại là

A. xuất hiện các tổ chức độc quyền.

B. xuất hiện độc quyền nhà nước.

C. tiến hành cách mạng công nghiệp.

D. sản xuất theo dây chuyền.

Hướng dẫn trả lời:

B. xuất hiện độc quyền nhà nước.

Câu 7. Ghép nội dung ở cột B với châu lục/khu vực ở cột A để thể hiện quá trình xâm lược thuộc địa của các nước đế quốc.

Hướng dẫn trả lời:

1 - C, D, E;             2 - B, H;                3 - A, G

Câu 8. Chọn các cụm từ cho sẵn sau đây đặt vào vị trí đánh số trong đoạn tư liệu để thể hiện năm đặc điểm của chủ nghĩa tư bản độc quyền: 

A. tổ chức độc quyền, 

B. chia xong đất đai, 

C. tư bản ngân hàng, 

D. xuất khẩu tư bản, 

E. liên minh độc quyền.

“1. Sự tập trung sản xuất và tư bản đạt tới mức độ phát triển cao khiến nó tạo ra những … (1) có một vai trò quyết định trong sinh hoạt kinh tế.

2. Sự hợp nhất ... (2) với tư bản công nghiệp và trên cơ sở “tư bản tài chính” đó xuất hiện một bọn đầu sỏ tài chính.

3. Việc ... (3), khác với việc xuất khẩu hàng hoá, đã có một ý nghĩa quan trọng đặc biệt.

4. Sự hình thành những .... (4) quốc tế của bọn tư bản chia nhau thế giới.

5. Việc các cường quốc tư bản chủ nghĩa lớn nhất đã ... (5) trên thế giới”.

(Lê-nin, Toàn tập, Tập 27, NXB Sự thật, Hà Nội, 1961, tr.402)

1. Đoạn tư liệu đề cập đến hoạt động gì của chủ nghĩa đế quốc cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX?

2. Vì sao các nước đế quốc lại đẩy mạnh hoạt động đó?

Hướng dẫn trả lời:

(1) - A. tổ chức độc quyền

(2) - C. tư bản ngân hàng

(3) - D. xuất khẩu tư bản

(4) - E. liên minh độc quyền

(5) - B. chia xong đất đai

Câu 9. Đọc đoạn tư liệu sau và trả lời câu hỏi.

“Trong những năm gần đây, trừ Trung Quốc ra thì tất cả những nơi còn trống chỗ trên Trái Đất đều bị các cường quốc ở châu Âu và Bắc Mỹ chiếm cả,... Vì phải hoạt động gấp: nước nào chưa có phần thì có thể chẳng bao giờ có được nữa và có thể không được tham dự vào cuộc bóc lột thế giới theo một quy mô khổng lồ, cuộc bóc lột này sẽ là một trong những sự việc căn bản của thế kỉ sắp đến – thế kỉ XX. Chính vì thế cho nên toàn thể châu Âu và châu Mỹ mới đây đều điên cuồng đi bành trướng thuộc địa và thực hành “chủ nghĩa đế quốc”. Chủ nghĩa này là đặc điểm nổi bật nhất của thời kì cuối thế kỉ XIX.

(J. E. Đờ-ri-ô, Những vấn đề chính trị và xã hội, NXB Na-bu, Pa-ri, 2012, tr.299)

1. Đoạn tư liệu đề cập đến hoạt động gì của chủ nghĩa đế quốc cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX?

2. Vì sao các nước đế quốc lại đẩy mạnh hoạt động đó?

Hướng dẫn trả lời:

1. Đoạn tư liệu đề cập đến hoạt động đẩy mạnh xâm lược thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.

2. Các nước đế quốc đẩy mạnh xâm lược thuộc địa vì thuộc địa là:

• Nơi cung cấp nguyên liệu và nhân công giá rẻ.

• Thị trường đầu tư và tiêu thụ hàng hóa, đem lại nguồn lợi nhuận khổng lồ.

• Cơ sở vững chắc cho các nước đế quốc trong các cuộc tranh chấp, chiến tranh,...

Câu 10. Chọn các từ và cụm từ cho sẵn sau đây đặt vào vị trí đánh số trong sơ đồ để thể hiện đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại: 

A. nhà nước, 

B. sức sản xuất, 

C. tự điều chỉnh, 

D. tính toàn cầu,

E. Lực lượng lao động.

Hình 1. Sơ đồ đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại

Hướng dẫn trả lời:

(1) - A;                     (2) - B;                 (3) - E;                (4) - C;                 (5) - D

Câu 11. Sưu tầm những hình ảnh về tiềm năng, thách thức của chủ nghĩa tư bản hiện đại và giới thiệu với thầy cô, bạn học.

Hướng dẫn trả lời:

• Một số hình ảnh về tiềm năng của CNTB: sự phát triển của các ngành công nghiệp; sản xuất theo dây chuyền hiện đại; quản lí, điều hành thông qua các nền tảng số,...

• Một số hình ảnh phản ánh thách thức của CNTB: sự phân hóa giàu nghèo; chính trị bất ổn; khủng hoảng kinh tế, tài chính; ô nhiễm môi trường;...

Câu 12. Ghép nội dung ở cột B với thông tin ở cột A để thể hiện tiềm năng và thách thức của chủ nghĩa tư bản hiện đại.

Hướng dẫn trả lời:

1. Tiềm năng

B. Trình độ sản xuất phát triển cao

D. Có kinh nghiệm quản lý kinh tế

E. Khả năng điều chỉnh và thích nghi cao

2. Thách thức

A. Bất bình đẳng xã hội ngày càng cao

C. Đối mặt với những vấn đề chính trị, xã hội nan giải

Câu 13. Quan sát Hình 2, hãy:

1. Mô tả hình ảnh.

2. Cho biết hình ảnh phản ánh nội dung gì về chủ nghĩa tư bản? Nêu những nét chính về nội dung đó.

Hướng dẫn trả lời:

1. Gợi ý:

• Con mãng xà khổng lồ có đuôi dài quấn vào Nhà Trắng – nơi ở và làm việc của Tổng thống Mỹ.

• Một người phụ nữ - ám chỉ người dân - đang đứng trước nguy cơ bị con mãng xà nuốt chửng.

2. Hình ảnh phản ánh sự xuất hiện các tổ chức độc quyền của chủ nghĩa tư bản. Những nét chính về các tổ chức độc quyền:

• Các tổ chức độc quyền xuất hiện sau khi diễn ra quá trình chuyển từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang chủ nghĩa tư bản độc quyền.

• Tổ chức độc quyền là sự liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung quyền lực.

• Các tổ chức độc quyền tồn tại dưới những hình thức khác nhau như các-ten, xanh-đi-ca, tờ-rớt.

• Các tổ chức độc quyền có sự liên minh giữa nhiều lĩnh vực, đặc biệt là những tập đoàn tài chính.

Câu 14. Quan sát Hình 3 kết hợp với kiến thức đã được học, hãy:

1. Lý giải tại sao toàn cầu hóa kinh tế là tiềm năng của chủ nghĩa tư bản hiện đại?

1. Theo em, Việt Nam cần làm gì để thích nghi với toàn cầu hóa kinh tế?

Hướng dẫn trả lời:

1. Gợi ý: Toàn cầu hoá kinh tế là tiềm năng của chủ nghĩa tư bản hiện đại vì giúp tạo ra những nguồn lực bên ngoài quan trọng để phát triển kinh tế như thu hút đầu tư, mở rộng quan hệ thương mại,...

2.  Đây là câu hỏi mở, học sinh có thể trả lời theo những cách khác nhau nhưng cần có nội dung phù hợp. Gợi ý:

• Đổi mới sâu rộng nền kinh tế.

• Nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

• Đẩy mạnh chính sách thu hút đầu tư nước ngoài.

• Cải cách hành chính, luật pháp, tạo môi trường đầu tư hiệu quả,...