Soạn SBT Ngữ văn 8 kết nối Bài 7: Đọc hiểu và thực hành tiếng việt (Bài tập 4)

Bài tập 4. Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi:

Đọc bài thơ trong SBT Ngữ văn 8 tập 2 tr.14-15

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ và nếu căn cứ để xác định thể thơ.

Hướng dẫn trả lời:

- Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

- Căn cứ để xác định thể thơ:

+ Số tiếng trong các câu thơ không đều nhau, có câu 2 tiếng, có câu 9 tiếng.

+ Vần, nhịp của bài thơ: tự do, phóng khoáng.

• Vần chân, vần liền (giặc – bắc, mắt – tắt,...), vẫn cách (đâu – dầu – thâu,...). tạo sự kết nối linh hoạt về âm điệu giữa các dòng thơ.

• Nhịp: ngắt nhịp tự do theo cảm xúc. Chẳng hạn: 2/2 (Đi nhanh/ đi nhanh), 2/4 (Trên đường/ ta đi đánh giặc), 3/4 (Ta về nam/ hay ta lên bắc), 3/5 (Những ngọn đèn/ không bao giờ nhắm mắt), 4/5 (Như những tâm hồn/ không bao giờ biết tắt).

Câu 2. Người bộc lộ cảm xúc trong bài thơ là ai? Cảm xúc bộc lộ trong bài thơ là gì và vận động, phát triển như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

- Người bộc lộ cảm xúc trong bài thơ là một người lính trên đường đi đánh giặc. Cảm xúc bộc lộ trong bài thơ là niềm tự hào, xúc động trước tình cảm của nhân dân với những người lính, với miền Nam, với đất nước.

- Cảm xúc vận động, phát triển:

+ 7 dòng thơ đầu: Trên đường đi đánh giặc, người lính bắt gặp hình ảnh những ngọn đèn dầu trong đêm thâu.

+ 16 dòng thơ tiếp theo: Từ hình ảnh ngọn đèn, nhà thơ liên tưởng tới tình cảm của cả nước với miền Nam và tình cảm của miền Nam với cả nước.

+ 4 dòng thơ cuối: Cảm nhận về ý nghĩa của những ngọn đèn – tình yêu đất nước của nhân dân – đối với cuộc kháng chiến.

Câu 3. Hình ảnh xuyên suốt bài thơ là gì? Nêu ý nghĩa của hình ảnh đó.

Hướng dẫn trả lời:

Hình ảnh xuyên suốt bài thơ là ngọn đèn. Đó là ngọn đèn dầu bình dị mà sức sống bền bỉ, tượng trưng cho:

- Tình cảm của nhân dân cả nước với miền Nam.

- Tình cảm của miền Nam đối với cả nước.

- Tình yêu đất nước của nhân dân.

Những tình cảm đó cháy sáng không bao giờ tắt, xua đi bóng đêm tăm tối của chiến tranh và tội ác của kẻ thù.

Câu 4. Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu thơ sau:

Những ngọn đèn không bao giờ nhắm mắt

Như những tâm hồn không bao giờ biết tắt,

Như miền Nam

Hai mươi năm

Không đêm nào ngủ được,

Như cả nước

Với miền Nam

Đêm nào cũng thức.

Hướng dẫn trả lời:

Các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ và tác dụng:

- Biện pháp tu từ nhân hoá. Những ngọn đèn không bao giờ nhóm một Tác dụng: khiến cho những ngọn đèn hiện lên sinh động khơi gợi liên tưởng tới con người luôn thao thức, trăn trở.

- Biện pháp tu từ so sánh: Những ngọn đèn không bao giờ nhắm mắt được So sánh như những tâm hồn không bao giờ biết tắt như miền Nam hai mươi năm không ngủ, như cả nước với miền Nam đêm nào cũng thức. Tác dụng giúp người đọc hình dung cụ thể tình cảm thuỷ chung son sắt của miền Nam đối với cả nước, cả nước đối với miền Nam.

- Biện pháp tu từ điệp ngữ: không bao giờ, đêm nào, miền Nam, như,... nhấn mạnh tình cảm của nhân dân cả nước đối với miền Nam và tình cảm của miền Nam đối với cả nước. Tình cảm ấy luôn thường trực trong trái tim mỗi người như những ngọn đèn luôn cháy sáng.

Câu 5. Em có cảm nhận như thế nào về cảm hứng chủ đạo của bài thơ?

Hướng dẫn trả lời:

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là ca ngợi tình yêu đất nước nồng nàn, cháy bỏng của người dân Việt Nam trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược.