Soạn siêu ngắn Đạo đức 4 chân trời bài 11: Quyền trẻ em

BÀI 11. QUYỀN TRẺ EM

KHỞI ĐỘNG 

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi: 

Câu hỏi: 

- Em có cảm xúc gì khi xem bức tranh mô tả cuộc sống của Tin và Na?

- Theo em, Tin và Na đã được hưởng những quyền cơ bản nào của trẻ em? 

Trả lời:

- Sau khi xem bức tranh mô tả cuộc sống của Tin và Na, em cảm thấy rất xúc động và hạnh phúc khi thấy các bạn được hưởng thụ đầy đủ những quyền cơ bản của trẻ em.

- Theo em, Tin và Na đã được hưởng những quyền cơ bản của trẻ em đó là: quyền sống; quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng; quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu; quyền được sống chung với cha, mẹ.

KIẾN TẠO TRI THỨC MỚI 

Câu 1: Quan sát tranh và nêu một số quyền cơ bản của trẻ em 

Câu hỏi: Kể thêm một số quyền cơ bản của trẻ em mà em biết. 

Trả lời:

- Sau khi quan sát tranh, em nhận thấy một số quyền cơ bản của trẻ em là: 

Bức tranh 1: Quyền được chăm sóc sức khỏe.

Bức tranh 2: Quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu.

Bức tranh 3: Quyền vui chơi, giải trí.

Bức tranh 4: Quyền được bảo vệ để không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt.

- Một số quyền cơ bản của trẻ em khác mà em được biết là:

• Quyền sống

• Quyền được khai sinh và có quốc tịch

• Quyền được chăm sóc sức khỏe

• Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng

• Quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu

• Quyền vui chơi, giải trí

• Quyền giữ gìn, phát huy bản sắc

• Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

• Quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động

• Quyền được bảo vệ khỏi chất ma túy

Câu 2: Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi

CON MUỐN ĐẾN TRƯỜNG

Chi là chị cả, năm nay học lớp 4. Nhà ChI thuộc hộ nghèo, bố Chi thường đau yếu nên cuộc sống rất khó khăn. Em trai mới 3 tuổi nên Chi phải vừa giúp mẹ chăm em, vừa lo việc nhà. Dù vất vả nhưng Chi luôn ham học hỏi và được thầy cô, bạn bè quý mến.

Thấy gia đình Chi khó khăn, có Hồng hàng xóm bàn với mẹ Chi:

- Hay chị cho cháu nghỉ học để đỡ đần việc nhà.

Mẹ Chi lắc đầu:

- Vợ chồng tôi sẽ cổ gắng lo cho con đi học, chị ạ!

Tình cờ, Chi cũng vừa đi học về. Khi được mẹ hỏi, Chi bày tỏ ngay:

- Con thích đi học lắm! Con muốn đến trường, mẹ ạ!

Câu hỏi: 

- Câu chuyện trên đề cập đến quyền cơ bản nào của trẻ em? Quyền này cần thiết như thế nào đối với cuộc sống của bạn Chi? 

- Theo em, vì sao phải thực hiện quyền của trẻ em? 

Trả lời:

- Câu chuyện đề cập đến quyền được học tập của trẻ em. Quyền này rất cần thiết trong cuộc sống của bạn Chi bởi được đi học, tiếp thu kiến thức chính là nhiệm vụ quan trọng nhất của trẻ em. 

- Theo em, quyền trẻ em là điều cần thiết để những trẻ em được sống và lớn lên cách khỏe mạnh và an toàn. Khi thực hiện quyền trẻ em, tất cả các trẻ em thuộc mọi tầng lớp, mọi dân tộc đều sẽ được bảo vệ trước pháp luật. Ngoài ra, quyền trẻ em còn giúp các em tham gia tích cực vào sự phát triển của bản thân, tạo điều kiện cho các em phát triển một cách tối đa.

Câu 3: Quan sát và cho biết các bạn trong tranh thực hiện quyền của trẻ em như thế nào?

Bức tranh 1: Các bạn đã biết những quyền cơ bản nào của trẻ em? 

Bức tranh 2: Chú ơi, có một em nhỏ cạnh nhà cháu đang bị đánh. 

Bức tranh 3: Các cậu không được trêu chọc bạn ấy!

Bức tranh 4: Chúng mình quyên góp để giúp các bạn có hoàn cảnh khó khăn đến trường. 

Trả lời:

Các bạn trong tranh thực hiện quyền của trẻ em bằng cách:

Bức tranh 1: Các bạn thực hiện quyền được học tập, trao đổi thông qua việc thảo luận kiến thức trên lớp. 

Bức tranh 2: Bạn nam giúp em nhỏ cạnh nhà thực hiện quyền được bảo vệ bằng cách báo công an khi phát hiện em nhỏ bị xâm phạm quyền được bảo vệ.

Bức tranh 3: Bạn nữ giúp bạn nam thực hiện quyền được bảo vệ danh dự khi ngăn cản mọi người không được trêu chọn bạn ấy.

Bức tranh 4: Quyền được giúp đỡ được bạn nữ thực hiện bằng cách kêu gọi mọi người quyên góp để giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh khó khăn. 

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Nhận xét các ý kiến sau:

• Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em. 
• Trẻ em được bình đẳng về cơ hội được học tập và giáo dục, được phát triển tài nắng, năng khiếu, sáng tạo, phát minh.
• Trẻ em có quyền được chăm sóc tốt nhất về sức khỏe, được ưu tiên tiếp cận, sử dụng dịch vụ phòng bệnh và khám bệnh, chữa bệnh. 
• Phải thực hiện quyền trẻ em vì đó là những quyền cơ bản của con người. 
• Thực hiện quyền trẻ em để các em khỏe mạnh, tham gia lao động như người lớn. 
• Phải thực hiện quyền trẻ em vì trẻ em là tương lai của đất nước. 

Trả lời:

1. Ý kiến đúng vì đây là quyền được sống của trẻ em. 

2. Ý kiến đúng vì đây là quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu của trẻ em. 

3. Ý kiến đúng vì đây là quyền được chăm sóc sức khỏe của trẻ em.

4. Ý kiến đúng vì đây là yếu tố cơ bản nhất để giúp trẻ em được phát triển toàn diện.

5. Ý kiến không đúng vì thực hiện quyền trẻ em không phải chỉ để cho các em khỏe mạnh và tham gia lao động như người lớn mà thực hiện quyền trẻ em còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và nhân văn. Trẻ em là những công dân của hiện tại và tương lai, cần được giáo dục về các giá trị và nguyên tắc của nhân quyền, cần được tham gia vào các hoạt động xã hội, văn hoá, khoa học và nghệ thuật.

6. Ý kiến đúng vì việc thực hiện quyền trẻ em không chỉ mang lại lợi ích cho đất nước mà còn mang lại lợi ích cho chính trẻ em và xã hội. Đó là một nghĩa vụ và một quyền của mọi người dân và mọi cơ quan nhà nước.

Câu 2: Em sẽ thực hiện quyền của trẻ em như thế nào trong các trường hợp sau? 

• Em phát hiện có một bạn trong lớp bị các bạn khác xa lánh, không chơi cùng. 
• Một người lạ đến gần cho đồ chơi và rủ em đi theo người ấy. 
• Em bị lạc bố em khi đi tham quan, mua sắm ở trung tâm thương mại. 
• Em gặp một em nhỏ có vết thương trên tay và đang ngồi khóc một mình. 

Trả lời:

1. Em sẽ thực hiện quyền vui chơi, giải trí hoạt động để giúp bạn hòa nhập với lớp.

2. Em sẽ thực hiện quyền được bảo vệ tính mạng bằng cách từ chối đi theo và hô hoán mọi người đến cứu, từ đó em có thể bảo vệ bản thân khỏi người xấu đó.

3. Em sẽ thực hiện quyền được bảo vệ bằng cách đến nơi có chú bảo vệ hoặc nhân viên để họ phát thông báo tìm bố cho em.

4. Em sẽ thực hiện quyền được chăm sóc bằng việc đưa em nhỏ đến trạm y tế gần nhất để băng bó vết thương.

Câu 3: Quan sát tranh và trả lời câu hỏi. 

Câu hỏi: 

Nếu là bạn của Tin và Na, em sẽ giúp bạn thực hiện quyền trẻ em như thế nào? 

Trả lời:

Nếu là bạn của Tin, em sẽ giúp bạn thực hiện quyền được chăm sóc bằng cách bảo bạn nói với cha mẹ là răng mình bị đau, cần đi nha sĩ tham khám và chữa trị.

Nếu là bạn của Na, em sẽ giúp bạn thực hiện quyền được vui chơi, giải trí hoạt động bằng việc nói với bạn về khuyên mẹ rằng đây là quyền cơ bản của trẻ em, mẹ hãy tạo điều kiện cho con phát triển bản thân mình.

Câu 4: Xử lí tình huống 

Tình huống 1: Vì sợ Cốm không tập trung học tập, bố mẹ thường không cho Cốm đi chơi với các bạn. Hôm qua là sinh nhật một bạn trong lớp, nhưng Cốm cũng không được bố mẹ cho tham gia,

Câu hỏi: Nếu là Cốm, em sẽ làm gì để thực hiện quyền trẻ em?

Tình huống 2: Tin đang đi dạo trong công viên thì nhìn thấy Bin bị bắt nạt, thậm chí có một bạn còn lao vào định đánh Bin.

Câu hỏi: Nếu là Tin, em sẽ làm gi để thực hiện quyền trẻ em?

Trả lời:

Tình huống 1: Nếu là Cốm, em sẽ thực hiện quyền được vui chơi, giải trí hoạt động bằng cách nói với bố mẹ rằng đó là quyền cơ bản của con, bố mẹ nên tạo điều kiện cho con hưởng đầy đủ quyền của mình, có như vậy con mới có thể phát triển một cách toàn diện được.

Tình huống 2: Nếu là Tin, em sẽ thực hiện quyền được bảo vệ tính mạng, tôn trọng, thân thể nhân phẩm và danh dự bằng việc ngăn cản mọi người không được xúc phạm và đánh Bin, các bạn làm như vậy là đang xâm phạm quyền cơ bản của Bin, các bạn nên dừng lại việc làm này ngay.

VẬN DỤNG 

Câu 1: Chia sẻ với các bạn những việc em đã làm để thực hiện quyền trẻ em.

Trả lời:

Những việc em đã làm để thực hiện quyền trẻ em: tuyên truyền cho mọi người biết về quyền trẻ em; tham gia tích cực vào quá trình phát triển của chính mình; tham gia vào hoạt động học tập, nghiên cứu và phát triển kỹ năng của mình,.... 

Câu 2: Nhắc nhở, giúp đỡ bạn bè thực hiện quyền trẻ em như: học tập, vui chơi, chăm sóc sức khỏe, được bảo vệ,... 

Trả lời:

Em sẽ giúp đỡ bạn bè thực hiện quyền trẻ em bằng những khẩu hiệu tuyên truyền như: 

• Đừng giới hạn đứa trẻ trong hiểu biết của bản thân bạn, bởi nó được sinh ra vào thời gian khác bạn.

• Một đứa trẻ thường xuyên được khích lệ sẽ trở nên tự tin

• Hãy tôn trọng tất cả những hình thức hoạt động hợp lý của trẻ nhỏ và cố gắng hiểu chúng.

• Đừng ép trẻ học bằng sự bắt buộc hay hà khắc mà hãy hướng trẻ học bằng điều thu hút tâm trí trẻ, để trẻ có thể phát triển tốt nhất.

• …

Câu 3: Viết và trang trí một khẩu hiệu tuyên truyền mọi người xung quanh cùng thực hiện quyền trẻ em. 

Trả lời:

Ví dụ khẩu hiệu tuyên truyền là: đừng ép trẻ học bằng sự bắt buộc hay hà khắc mà hãy hướng trẻ học bằng điều thu hút tâm trí trẻ, để trẻ có thể phát triển tốt nhất.