Giải chi tiết Đạo đức 5 CTST bài 5: Em vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh và chia sẻ cảm nghĩ của em

Bài làm chi tiết:

Em thấy rất ngưỡng mộ và khâm phục các bạn. Các bạn phải đến trường bằng con đường đồi núi, đất đá lầy lội. Hành trình đến trường của các bạn thật gian nan.

KIẾN TẠO TRI THỨC MỚI

1. Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

- Các bạn đã vượt qua khó khăn của bản thân trong học tập và cuộc sống như thế nào? 

- Em đã làm gì để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống? Nêu ví dụ 

Bài làm chi tiết:

* Những cách các bạn đã vượt qua khó khăn của bản thân trong học tập và cuộc sống là:

- Đặt mục tiêu và phân chia giờ giấc rõ ràng

- Nhờ bạn bè, người thân nhắc nhở, hỗ trợ

- Học cách làm chủ bản thân và chú ý học tập 

- Tự động viên và học hỏi thêm từ người khác. 

* Để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống, em đã thực hiện một số biện pháp như sau:

- Em đã học cách lập kế hoạch cho công việc học tập và các hoạt động khác trong cuộc sống hàng ngày.

- Em đã học cách xin ý kiến, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc giáo viên khi gặp khó khăn trong học tập. 

- Em đã thực hiện việc học tập và rèn luyện một cách chăm chỉ và kiên trì. 

- Em đã học cách duy trì tinh thần lạc quan và tích cực, thậm chí khi gặp phải những thách thức lớn.

2. Đọc các thông tin và thực hiện yêu cầu

- Nêu cảm nghĩ của em về hai tấm gương vượt khó nói trên. 

- Theo em, cần thể hiện thái độ như thế nào với những tấm gương vượt khó trong học tập và cuộc sống? 

Bài làm chi tiết:

- Em rất ngưỡng mộ và khâm phục hai tấm gương vượt khó nói trên. Em thấy Mạc Đĩnh Chi và Phạm Ngọc Tiểu Vy đều xuất thân trong gia đình khó khăn, vất vả nhưng họ luôn biết vươn lên, học tập thật tốt. 

- Với những tấm gương vượt khó trong học tập và cuộc sống, em nên thể hiện thái độ đánh giá cao và động viên tích cực. Dưới đây là một số cách em có thể thể hiện thái độ đó:

+ Em nên tôn trọng những tấm gương này vì họ đã vượt qua những thử thách khó khăn trong cuộc sống. Hãy học hỏi từ kinh nghiệm của họ và cố gắng vận dụng vào bản thân.

+ Em sẽ chia sẻ câu chuyện của những người đã vượt qua khó khăn để lan tỏa sự động viên và truyền cảm hứng cho những người khác. Câu chuyện của họ có thể là nguồn động viên lớn cho những ai đang đối mặt với những thách thức tương tự.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Để  vượt qua khó khăn, cần suy nghĩ lạc quan và có niềm tin vào cuộc sống 

- Ý kiến 2: Những tấm gương vượt qua khó khăn sẽ làm học sinh cảm thấy áp lực, thiếu tin tưởng vào bản thân

- Ý kiến 3: Để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống, cần nỗ lực, kiên trì với những việc mình làm, phấn đấu đạt được mục tiêu đã đặt ra. 

- Ý kiến 4: Những tấm gương vượt khó truyền tải và lan toả giá trị tích cực nên cần tôn trọng, yêu quý và nêu gương họ

- Ý kiến 5: Mọi khó khăn trong học tập và cuộc sống đều có thể vượt qua nếu quyết tâm và tìm được cách giải quyết phù hợp 

- Ý kiến 6: Chúng ta cần khích lệ, động viên nhau để cùng vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống 

Bài làm chi tiết:

- Ý kiến 1: Đúng. Tư duy lạc quan và niềm tin vào cuộc sống có thể giúp con người vượt qua khó khăn một cách tích cực và đạt được thành công.

- Ý kiến 2: Không chính xác. Những tấm gương vượt qua khó khăn thường là nguồn động viên và truyền cảm hứng cho người khác. Họ thường được xem là một nguồn động viên tích cực hơn là gây áp lực.

- Ý kiến 3: Đúng. Nỗ lực, kiên trì và phấn đấu là những yếu tố quan trọng để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống.

- Ý kiến 4: Đúng. Việc tôn trọng và nêu gương những người đã vượt qua khó khăn giúp lan tỏa sự tích cực và cảm hứng cho người khác.

- Ý kiến 5: Đúng. Quyết tâm và khả năng tìm cách giải quyết là yếu tố quan trọng giúp vượt qua mọi khó khăn.

- Ý kiến 6: Đúng. Khích lệ và động viên nhau là yếu tố quan trọng trong việc vượt qua khó khăn, tạo ra một môi trường hỗ trợ tích cực.

Câu 2: Bày tỏ ý kiến

Trường hợp 1: 

Sắp đến kiểm tra cuối học kì 1, Na và Cốm đều lo lắng nhưng cách giải quyết của hai bạn lại khác nhau. Na lên kế hoạch ôn bài và tâm sự với bạn để giải tỏa căng thẳng. Cốm thì chơi trò chơi điện tử, đọc truyện tranh 

• Em đồng ý với cách giải quyết khó khăn của bạn nào? Vì sao? 

• Chia sẻ thêm với hai bạn một số cách để vượt qua sự lo lắng trong học tập hay trong cuộc sống. 

Trường hợp 2: 

Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn, Kiên vẫn vươn lên để đạt nhiều thành tích trong học tập và rèn luyện. Thế nhưng, một vài bạn trong lớp vẫn không muốn vui chơi và làm việc cùng nhóm với Kiên. 

• Nhận xét về thái độ của một vài bạn trong lớp với Kiên

• Nếu là bạn cùng lớp với Kiên, em sẽ làm gì ? 

Bài làm chi tiết:

- Trong trường hợp 1, cách giải quyết của Na là phù hợp hơn với việc vượt qua căng thẳng và lo lắng trong học tập. Bằng việc lên kế hoạch ôn bài và tâm sự với bạn, Na đã tìm ra một cách tích cực để giải quyết vấn đề và giảm bớt áp lực. Trong khi đó, việc của Cốm chỉ là tránh khỏi vấn đề mà không giải quyết được nguyên nhân gây ra căng thẳng.

- Để vượt qua sự lo lắng trong học tập hoặc cuộc sống, em có thể gợi ý cho Na và Cốm một số cách sau:

+ Lập kế hoạch hợp lý cho việc học tập, đặt mục tiêu cụ thể và thực hiện từng bước một.

+ Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc giáo viên để tâm sự và nhận được sự động viên.

+ Tìm hoạt động giải trí lành mạnh như thể dục, đọc sách, hoặc nghe nhạc để giải tỏa stress.

- Trong trường hợp 2, thái độ của một số bạn trong lớp không công bằng và thiếu sự đồng cảm với Kiên. Điều này có thể gây ra cảm giác cô đơn và tăng thêm áp lực cho Kiên trong quá trình học tập và rèn luyện.

- Nếu là bạn cùng lớp với Kiên, em có thể:

+ Bày tỏ sự đồng cảm và động viên Kiên về những nỗ lực và thành tựu của bạn ấy.

+ Nêu gương và khuyến khích các bạn khác trong lớp tham gia và hợp tác cùng Kiên, giúp họ nhận ra giá trị của sự đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau.

+ Khuyến khích mọi người trong lớp hiểu và đánh giá đúng về Kiên và không đặt ra các rào cản không cần thiết.

Câu 3: Xử lý tình huống:

Tình huống 1: Tin nghĩ mãi nhưng vẫn chưa hoàn thành bài luyện tập mà cô hướng dẫn. Nếu là Tin, em sẽ làm gì?

Tình huống 2: 

Bố mẹ phải đi công tác xa nhà một tháng nên Cốm sang ở với ông bà. 

• Theo em, Cốm sẽ gặp những khó khăn gì? 

• Nếu là Cốm, em sẽ vượt qua những khó khăn đó như thế nào? 

Tình huống 3: 

Bin bị ốm nên phải nghỉ học nhiều ngày. Khi đi học lại, Bin cảm thấy khó khăn vì không theo kịp bài trên lớp. 

Nếu là Bin, em sẽ làm gì? 

Bài làm chi tiết:

- Tình huống 1: Nếu là Tin, em sẽ: Hỏi bạn bè và nhờ bạn bè giảng hộ nếu vẫn chưa hiểu hoặc có thể hỏi anh, chị, bố mẹ hoặc thầy cô giáo. 

- Tình huống 2: 

Cốm sẽ gặp những khó khăn như cảm thấy xa lạ, thiếu sự quen thuộc, và có thể cảm thấy lạc lõng khi ở xa bố mẹ. Cốm cũng có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi với môi trường mới, lối sống mới, và thói quen mới của ông bà.

Nếu là Cốm, em sẽ vượt qua những khó khăn đó bằng cách:

+ Tìm hiểu và thích nghi với môi trường mới một cách tích cực và linh hoạt.

+ Dành thời gian để tạo sự gần gũi và giao lưu với ông bà.

+ Hỏi ý kiến và nhận sự giúp đỡ từ ông bà trong việc hiểu và thích nghi với các thói quen và lối sống mới.

- Tình huống 3: Nếu là Bin, em sẽ: 

+ Liên hệ với bạn bè hoặc giáo viên để lấy lại thông tin bài học trước đó trong những ngày đã vắng mặt

+ Bin cần dành thời gian bù đắp và tập trung vào việc nắm vững những kiến thức đã bị bỏ lỡ.

+ Bin có thể nhờ giáo viên giải đáp những thắc mắc và cung cấp tài liệu bổ sung để giúp anh ổn định lại trong việc học tập.

+ Đồng thời, Bin cũng cần tạo điều kiện cho bản thân có thời gian nghỉ ngơi đủ và duy trì sức khỏe tốt để phục hồi nhanh chóng.

VẬN DỤNG

Câu 1: Chia sẻ về các tấm gương vượt khó trong học tập, trong cuộc sống mà em biết và rút ra bài học cho bản thân. 

Giải chi tiết:

Nguyễn Ngọc Ký

Những tấm gương về vượt khó học tập chưa bao giờ là thiếu trên cả nước. Và câu chuyện về người thầy Nguyễn Ngọc Ký chính là một điểm sáng hy vọng trong những điều tối tăm ấy. Mọi thứ chỉ thật sự tràn đầy hy vọng khi những năm đầu đời Nguyễn Ngọc Ký là một đứa trẻ khỏe mạnh. Thế nhưng khi lên 4 một cơn bạo bệnh bất ngờ, đã cướp đi cả hai bàn tay của ông, kết quả là ông bị liệt cả hai tay mãi mãi không cầm được bút nữa, và tất nhiên coi như việt học hành sẽ chấm dứt từ đây. Sau ngày hôm đó Nguyễn Ngọc Ký hết sức đau buồn. Thế nhưng nhận ra để thay đổi cuộc sống tồi tệ này không còn cách nào khác là phải học tập. Và sau ngày hôm đó,quyết không đầu hàng số phận Nguyễn Ngọc Ký đã luyện viết bằng bàn chân của chính mình. Lúc đầu thầy tâm sự, viết bằng chân là một chuyện rất khó khăn, vất vả nhiều khi tức tưởi vì không cầm vững được cây viết đã muốn buông xuôi tất cả. Dần dần bình tâm lại đã viết được chữ O, Chữ A và sau đó còn vẽ được thước, xoay được compa, làm được lồng chim và những thứ đồ chơi để chơi. Sau đó quay trở lại học hành và học rất giỏi, từng được Bác Hồ 2 lần tặng huy hiệu cao quý, cùng đạt được nhiều giải thưởng toán học.

=> Bài học em rút ra: em thấy mình cần phải cố gắng nhiều hơn nữa. Em học được từ những gương sáng ấy rất nhiều điều bổ ích và điều thấm thía nhất là: Kiên trì, nhẫn nại sẽ dẫn đến thành công trên đường đời.

Câu 2: Lập kế hoạch khắc phục những khó khăn trong học tập và cuộc sống của em và thực hiện kế hoạch đó. 

Bài làm chi tiết:

Học sinh có thể tham khảo bảng sau: