Giải chi tiết Khoa học 5 CTST bài 26 Phòng tránh bị xâm hại

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Em đã bao giờ có cảm giác lo sợ, không an toàn chưa?

Bài làm chi tiết:

Em đã từng có cảm giác lo sợ, không an toàn khi phải chờ đợi bố mẹ đến đón.  

1. CẢM GIÁC AN TOÀN CỦA TRẺ EM

Hoạt động khám phá

Quan sát các hình từ 1 đến 6 và cho biết các bạn trong những tình huống nào có cảm giác an toàn hoặc không an toàn. Vì sao?

Chia sẻ với bạn một số cảm giác an toàn hoặc không an toàn khác mà em đã trải qua.

Bài làm chi tiết:

- Tình huống có cảm giác an toàn: hình 1, hình 3, hình 4. Tình huống không có cảm giác an toàn: hình 2, hình 5, hình 6. 

- Cảm giác an toàn:

+ Khi ở trong một môi trường quen thuộc và có sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè.

+ Khi làm việc hoặc tham gia vào hoạt động mà bạn đã có kinh nghiệm.

+ Khi đang ở trong một khu vực được coi là an toàn, có hệ thống an ninh đảm bảo.

+ Khi bạn cảm thấy thoải mái, tự tin và biết mình đang làm điều đúng đắn.

- Cảm giác không an toàn:

+ Khi ở trong một tình huống mới mẻ và không quen thuộc, không biết làm thế nào để xử lý.

+ Khi cảm thấy mình đang ở trong một môi trường không an toàn, có nguy cơ bị tai nạn hoặc tấn công.

+ Khi cảm thấy bị đe dọa, hoặc có một nguy cơ tiềm ẩn đang đe dọa đến sự an toàn của bạn.

+ Khi cảm thấy lo lắng, hoặc không có sự hỗ trợ từ người khác trong tình huống khẩn cấp.

2. QUYỀN ĐƯỢC AN TOÀN CỦA TRẺ EM

Hoạt động khám phá

Đọc thông tin dưới đây và cho biết trẻ em có những quyền nào để được an toàn, bảo vệ sự toàn vẹn cá nhân và phản đối mọi sự xâm hại. 

Bài làm chi tiết:

Quyền được an toàn của trẻ em:

- Trẻ em có quyền được bảo vệ tính mạng, bảo đảm các điều kiện sống,...

- Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân,... được pháp luật bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín,...

- Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc,...

- Trẻ em có quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động; không bị xâm hại tình dục; không bị mua bán, bắt cóc, chiếm đoạt....

Luyện tập, thực hành

- Viết hoặc vẽ về một tình huống em cảm thấy an toàn hoặc có quyền được an toàn, bảo vệ sự toàn vẹn của cá nhân, phản đối mọi sự xâm hại trẻ em.

- Giới thiệu sản phẩm của em và chia sẻ với bạn.

Bài làm chi tiết:

Vận dụng

Em cần làm gì trong mỗi tình huống dưới đây? Vì sao

Bài làm chi tiết:

Tình huống 1: Khi chứng kiến một bạn ở gần nhà bị đánh đập và bắt làm các công việc nặng nhọc so với tuổi của bạn, em cần ngay lập tức báo cáo về tình huống này cho người lớn trưởng thành và nhờ họ báo cơ quan chức năng như cảnh sát để bảo vệ bạn bè và ngăn chặn hành vi bạo lực và lạm dụng. 

Tình huống 2: Khi gặp phải người lạ trên mạng xã hội dụ dỗ em nghỉ học để đi chơi, em cần ngay lập tức ngừng giao tiếp và chặn tài khoản của họ. Đồng thời, em cần thông báo cho người lớn trưởng thành trong gia đình hoặc giáo viên trên trường về tình huống này để họ có thể hỗ trợ và bảo vệ em. 

3. MỘT SỐ NGUY CƠ BỊ XÂM HẠI TÌNH DỤC Ở TRẺ EM, CAVHS PHÒNG TRÁNH VÀ ỨNG PHÓ 

Hoạt động khám phá

- Quan sát các hình dưới đây và cho biết bạn nhỏ trong tình huống nào có nguy cơ bị xâm hại tình dục. Vì sao? 

- Kể những tình huống khác có nguy cơ bị xâm hại tình dục.

- Từ những tình huống trên, theo em cần làm gì để phòng tránh và ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại tình dục?

- Lập danh sách những người đáng tin cậy để được giúp đỡ khi có nguy cơ bị xâm hại tình dục.

Bài làm chi tiết:

- Trong tình huống 8, 9, 10, 11, 12, 13 có nguy cơ bị xâm hại tình dục vì trong tất cả các tình huống này người lạ đều có những hành vi dụ dỗ hoặc nhìn lén các bạn nhỏ (hình 13).

- Những tình huống khác có nguy cơ bị xâm hại tình dục:

+ Tham gia vào các buổi tiệc hoặc sự kiện không an toàn.

+ Việc nhận tin nhắn, hình ảnh, hoặc cuộc gọi không mong muốn và không phù hợp từ người khác qua điện thoại di động cũng là một dạng xâm hại tình dục.

+ Khi gặp gỡ người lạ ngoài đời thực, đặc biệt là ở những nơi hoang dã hoặc ít người qua lại, có nguy cơ bị xâm hại tình dục.

- Để phòng tránh, ứng phó nguy cơ bị xâm hại tình dục, chúng ta cần: giữ khoảng cách với người lạ, không đi một mình trong khu vực vắng vẻ, không nhận quà của người lạ, không cho phép người lạ chạm vào vùng riêng tư, hét to để cầu cứu, gọi điện thoại đến số 111 hoặc chia sẻ với người thân,...

-  Danh sách những người đáng tin cậy: Phụ huynh hoặc người giám hộ, cảnh sát, anh chị em, ông bà, hoặc những người thân trong gia đình, bạn bè đáng tin cậy, giáo viên hoặc người hướng dẫn, nhân viên y tế,…

Luyện tập, thực hành

- Em cần làm gì trong mỗi tình huống dưới đây?

- Chọn một trong các tình huống từ hình 8 đến 13 trang 92 để đóng vai thể hiện cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại tình dục.

Bài làm chi tiết:

Tình huống 1: Khi em nhận thấy một người bạn thường xuyên buồn bã và lo lắng nhưng không dám chia sẻ với ai, em nên tạo ra một môi trường thoải mái và an toàn cho họ để họ có thể mở lòng. Em có thể bắt đầu bằng cách lắng nghe và thể hiện sự quan tâm, không đánh giá và không ép buộc họ phải chia sẻ nếu họ không muốn. Đồng thời, em cũng có thể chia sẻ về những trải nghiệm và cảm xúc của chính mình để khích lệ họ cảm thấy thoải mái hơn. Việc này giúp họ cảm thấy được đánh giá và hiểu được rằng họ không đơn độc trong vấn đề của mình.

Tình huống 2: Khi em được nhiều bạn tin cậy và tâm sự những việc riêng tư, em cần giữ bí mật và tôn trọng sự tin tưởng của họ. Em cũng cần lắng nghe và cung cấp sự hỗ trợ và đồng cảm khi cần thiết, mà không đánh giá hay phê phán. Việc này giúp tạo ra một môi trường tin cậy và hỗ trợ, thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp và gắn kết giữa em và bạn bè.

Vận dụng

Tìm hiểu về vấn đề xâm hại tình dục ở trẻ em qua sách, báo, in-tơ-nét và chia sẻ với bạn theo gợi ý:

- Những nguy cơ dẫn đến bị xâm hại tình dục.

- Một số biện pháp phòng tránh, ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại tình dục.

Bài làm chi tiết:

* Nguy cơ bị xâm hại tình dục cần tránh:

• Không đến gần hoặc để cho người lạ đến gần mình.
• Không để người lạ vào nhà, nhất là trong nhà chỉ có một mình.
• Không nói chuyện với người lạ là mình đang ở nhà một mình.
• Không đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ.
• Không ở trong phòng một mình với người lạ.
• Không nhận được tiền, quà có giá trị hoặc sự chăm sóc đặc biệt của người khác mà không rõ lý do.
• Không đi nhờ xe người lạ.

* Một số biện pháp phòng tránh và ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại tình dục:

• Học cách nhận biết và phản ứng đúng đắn trong các tình huống có nguy cơ xâm hại tình dục. Cung cấp cho bản thân kiến thức về đặc điểm và dấu hiệu của sự xâm hại.
• Giữ bí mật thông tin cá nhân trên internet
• Giữ khoảng cách với người lạ
• Xác định những người tin cậy và sẵn lòng chia sẻ với họ về các vấn đề liên quan đến an toàn và xâm hại tình dục.