Giải chi tiết Khoa học 5 CTST bài 4 Sự biến đổi của chất

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Vì sao cần bảo quản những que kem trong ngăn đá của tủ lạnh?

Bài làm chi tiết:

Cần bảo que kem trong ngăn đá của tủ lạnh bởi que kem dễ tan chảy ở nhiệt độ cao. Để kem trong ngăn đá nhằm giúp giữ cho que kem được giữ ở nhiệt độ thấp hơn, ngăn chặn quá trình tan chảy nhanh chóng. 

1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA CHẤT Ở TRẠNG THÁI RẮN, LỎNG, KHÍ

Hoạt động khám phá

• Đọc thông tin, quan sát các hình từ 1 đến 6 và nêu một số đặc điểm của chất ở trạng thái rắn, lỏng, khí.

Bài làm chi tiết:

• Chất ở trạng thái rắn: Có hình dạng và chiếm khoảng không gian xác định.

• Chất ở trạng thái lỏng: Không có hình dạng xác định và chiếm khoảng gian không xác định.

• Chất ở trạng thái khí: Không có hình dạng xác định, có thể lan ra theo mọi hướng và chiếm đầy không gian của vật chứa.

Luyện tập, thực hành

Xếp mỗi ô chữ dưới đây vào nhóm chất tương ứng (các chất đều ở điều kiện nhiệt độ phòng)

Bài làm chi tiết:

Vận dụng

Vì sao người ta phải giữ chất khí trong bình khí

Bài làm chi tiết:

Phải giữ chất khí trong bình khí bởi vì chất khí không có hình dạng xác định và có thể lan ra theo mọi hướng và chiếm đầy không gian của vật chứa (bình khí).

2. SỰ BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI CỦA CHẤT

Hoạt động khám phá

- Nước, sô-cô-la trong những hình dưới đây đang ở trạng thái nào?

- Kể một số ví dụ về sự biến đổi trạng thái của chất mà em quan sát được trong đời sống hằng ngày.

- Theo em, để chất có thể thay đổi trạng thái cần có điều kiện gì?

Bài làm chi tiết:

- Nước ở trạng thái: rắn (8a), lỏng (8b), khí (8c).

- Sô-cô-la ở trạng thái: rắn (9a), lỏng (9b).

- Ví dụ: 

• Kem: rắn => lỏng; 

• Nước: rắn <= lỏng => khí; 

• Nến: rắn <=> lỏng; 

• Vàng: rắn <=> lỏng; 

• Săt: rắn <=>  lỏng;

- Để chất có thể thay đổi trạng thái thì cần phải có nhiệt độ thích hợp.

Luyện tập, thực hành

Tìm hiểu về sự thay đổi trạng thái của một số chất, viết hoặc vẽ vào vở theo gợi ý và chia sẻ với bạn 

Bài làm chi tiết:

• Kem biến đổi từ rắn thành lỏng khi ở ngoài tủ lạnh.

• Nước biến đổi từ lỏng thành khí khi đun sôi.

• Nến biến đổi từ chất rắn thành lỏng khi bị đốt ở nhiệt độ cao.

3. SỰ BIẾN ĐỔI HÓA HỌC

Hoạt động khám phá

1. Thí nghiệm 01

Sau khi bị đốt cháy, que diêm đã biến đổi như thế nào?

Que diêm còn giữ được màu sắc ban đầu không?

Bài làm chi tiết:

- Sau khi bị đốt cháy, que diêm biến đổi thành chất rắn, màu đen.

- Que diêm không giữ được mùa sắc ban đầu, chuyển thành màu đen.

2. Thí nghiệm 02

- Mô tả hiện tượng xảy ra.

- Dưới tác dụng của nhiệt, đường còn giữ được màu sắc, mùi, vị như ban đầu không?

- Em rút ra được kết luận gì sau hai thí nghiệm trên?

Bài làm chi tiết:

- Sau khi bị đốt đường chảy ra thành chất lỏng màu vàng rồi chuyển thành chất rắn màu đen có mùi khét.

- Đường không còn giữ được màu sắc, mùi, vị như ban đầu dưới tác dụng của nhiệt.

- Kết luận: khi tác động một lượng nhiệt thích hợp một số chất sẽ bị biến đổi và biểu hiện cụ thể qua sự thay đổi về màu sắc, mùi, vị,…

Luyện tập, thực hành

Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào có sự biến đổi hoá học? Vì sao em biết?

Bài làm chi tiết:

- Trường hợp có sự biến đổi hóa học: hình 13, 15, 18.

- Giải thích: vì trong các trường hợp này, các chất ban đầu đều biến đổi thành chất khác và được biểu hiện qua sự thay đổi về màu sắc, mùi, vị, …

Vận dụng

Tìm các ví dụ có sự thay đổi trạng thái và sự biến đổi hoá học của chất mà em thường gặp. Chia sẻ với bạn.

Bài làm chi tiết:

• Ví dụ có sự thay đổi trạng thái: Kem tan, đá tan, nước bay hơi,…

• Ví dụ có sự biến đổi hóa học: Gỗ bị đốt cháy, đinh bị gỉ, …