Giải chi tiết Kinh tế pháp luật 12 CTST bài 13 Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy kể tên một số quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa, môi trường và tài nguyên thiên nhiên mà em biết

Bài làm chi tiết:

Một số quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa, môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

- Căn cứ theo quy định tại Điều 14, Luật Di sản văn hóa 2001, sửa đổi, bổ sung 2009, tổ chức, cá nhân có các quyền và nghĩa vụ sau:

+ Sở hữu hợp pháp di sản văn hóa

+ Tham quan, nghiên cứu di sản văn hóa

+ Tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa

+ Thông báo kịp thời địa điểm phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia do mình tìm được cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất;

+ Ngăn chặn hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngăn chặn, xử lí kịp thời những hành vi phá hoại, chiếm đoạt, sử dụng trái phép di sản văn hóa.

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết các trường hợp đề cập đến quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa.

- Cho biết hành vi của bà M trong trường hợp 2 vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa. Hành vi này có thể gây ra hậu quả gì?

Bài làm chi tiết:

- Hành vi của chủ thể:

+ Trường hợp 1: Đề cập đến quy định của pháp luật về quyền được hưởng thụ và tiếp cận các giá trị văn hóa của dân tộc.

+ Trường hợp 2: Đề cập đến quy định của pháp luật về nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết hành vi của chủ thể trong các trường hợp vi phạm quy định nào của pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

- Cho biết hành vi này gây ra hậu quả gì cho người vi phạm và xã hội.

Bài làm chi tiết:

* Hành vi của chủ thể:

Căn cứ theo quy định tại Điều 6, Luật Bảo vệ môi trường 2020:

- Trường hợp 1: Anh T đã có hành vi vi phạm trong hoạt động bảo vệ môi trường: chôn chất thải nguy hại không đúng quy trình kĩ thuật, quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

- Trường hợp 2: Anh A đã có hành vi vi phạm khi gây tiếng ồn, độ rung vượt mức cho phép theo quy chuẩn kĩ thuật môi trường cũng như xả bụi vào không khí.

- Trường hợp 3: Anh A và anh B có hành vi vi phạm khi xả nước thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kĩ thuật môi trường ra môi trường.

* Hậu quả của hành vi:

Các hành vi vi phạm quy định về bảo vệ môi trường trong các trường hợp đã nêu có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với cả người vi phạm và xã hội:

- Hậu quả cho người vi phạm:

+ Pháp luật về bảo vệ môi trường thường áp đặt các biện pháp xử phạt nặng nề đối với những vi phạm liên quan đến môi trường, bao gồm tiền phạt và hình phạt hành chính.

+ Ngoài ra, người vi phạm cũng có thể phải chịu trách nhiệm về việc khắc phục hậu quả của hành vi vi phạm, bao gồm việc xử lý chất thải nguy hại hoặc khắc phục hậu quả gây ra cho môi trường.

+ Hành vi vi phạm có thể dẫn đến danh tiếng xấu và ảnh hưởng đến sự nghiệp hoặc kinh doanh của người vi phạm trong tương lai.

- Hậu quả cho xã hội:

+ Việc xả thải không đúng quy trình hoặc vượt quá mức cho phép có thể gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng xung quanh.

+ Ô nhiễm môi trường cũng có thể gây ra tổn thất kinh tế lớn do phải chi tiền xử lý môi trường, điều trị bệnh tật, hoặc giảm giá trị của tài sản do ảnh hưởng của môi trường ô nhiễm.

+ Nếu vi phạm liên tục xảy ra mà không có biện pháp kiểm soát và xử lý kịp thời, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về môi trường và sức khỏe cộng đồng, ảnh hưởng lâu dài đến phát triển bền vững của xã hội.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Cho biết quan điểm của em đối với các nhận định sau về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa, môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

a. Cá nhân phát hiện di sản văn hoá thì có quyền sở hữu đối với di sản văn hoá đó.

b. Tố cáo các hành vi vi phạm việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên vừa là quyền vừa là nghĩa vụ của công dân.

c. Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá là thực hiện quyền của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá. 

d. Công dân có quyền tiếp cận các thông tin về bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên. 

e. Tham gia giải quyết các vấn đề bảo vệ môi trường là tài nguyên thiên nhiên là quyền của công dân. 

Bài làm chi tiết:

a. Em không đồng ý với nhận định này. Di sản văn hóa thường là một phần của di sản cộng đồng và không thuộc sở hữu cá nhân. Thay vào đó, cá nhân có trách nhiệm bảo vệ và bảo tồn di sản văn hóa cho thế hệ sau.

b. Em đồng ý với nhận định này. Tố cáo các hành vi vi phạm việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên không chỉ là quyền của công dân mà còn là nghĩa vụ đạo đức của họ đối với môi trường và cộng đồng.

c. Em đồng ý với nhận định này. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa là trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ và gìn giữ di sản văn hóa của đất nước, góp phần vào sự phát triển và văn minh của xã hội.

d. Em đồng ý với nhận định này. Công dân có quyền tiếp cận các thông tin về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên để có hiểu biết đầy đủ và tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ môi trường.

e. Em đồng ý với nhận định này. Tham gia giải quyết các vấn đề bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là quyền và trách nhiệm của công dân, đồng thời cũng là cách để họ bảo vệ quyền lợi của chính mình và của cộng đồng.

Câu 2: Hành vi sau đây vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hóa? Vì sao?

a. Anh A buôn bán cổ vật nhằm thu lợi bất chính. 

b. Ông K phát hiện các di vật trong đình làng bị mất nhưng không thông báo cho các cơ quan có thẩm quyền.

c. Anh V, nhân viên khu di tích, không hỗ trợ giới thiệu về khu di tích cho khách

tham quan. 

Bài làm chi tiết:

a. Hành vi của Anh A buôn bán cổ vật nhằm thu lợi bất chính vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa. Việc buôn bán cổ vật mà không có sự cho phép hoặc cấp phép từ cơ quan có thẩm quyền là vi phạm pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa, vì cổ vật thường là một phần của di sản văn hóa và cần được bảo tồn và bảo vệ.

b. Hành vi của Ông K không thông báo về việc mất các di vật trong đình làng cho các cơ quan có thẩm quyền vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa. Việc không thông báo khi phát hiện các di vật bị mất làm giảm khả năng phục hồi và bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời cản trở quá trình điều tra và bảo vệ di sản này.

c. Hành vi của Anh V không hỗ trợ giới thiệu về khu di tích cho khách tham quan cũng vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa. Như một nhân viên của khu di tích, Anh V có trách nhiệm giới thiệu và hỗ trợ khách tham quan hiểu biết về di sản văn hóa, do đó việc không thực hiện nhiệm vụ này là vi phạm pháp luật.

Câu 3: Hành vi sau đây vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?

a. Bà Y thường súc rửa bình phun ở sông sau khi phun thuốc trừ sâu.

b. Chị G kinh doanh quán ăn nhưng không thực hiện phân loại rác thải trước khi đưa đến nơi tập kết.

c. Anh T nhập khẩu vào Việt Nam các vỏ nhựa của thiết bị điện tử đã qua sử dụng.

d. Vợ chồng ông P chặt phá một số cây trong rừng phòng hộ.

Bài làm chi tiết:

a. Hành vi của bà Y vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Việc súc rửa bình phun ở sông sau khi phun thuốc trừ sâu có thể gây ô nhiễm nước và ảnh hưởng đến sinh vật sống trong môi trường nước, làm suy giảm chất lượng nước và đe dọa hệ sinh thái.

b. Hành vi của chị G cũng vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Việc không thực hiện phân loại rác thải trước khi đưa đến nơi tập kết gây ra ô nhiễm môi trường và làm gia tăng lượng rác thải không phân hủy được, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống.

c. Hành vi của anh T cũng vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Việc nhập khẩu các vỏ nhựa của thiết bị điện tử đã qua sử dụng có thể gây ra vấn đề về quản lý chất thải và gây ô nhiễm môi trường do việc xử lý không đúng cách hoặc không có biện pháp xử lý phù hợp.

d. Hành vi của vợ chồng ông P cũng vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Chặt phá cây trong rừng phòng hộ gây thiệt hại đến hệ sinh thái rừng và làm mất đi nguồn tài nguyên quý báu của đất nước.

Câu 4: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

a. Trong quá trình thi công xây nhà cho anh H, anh A dã phát hiện một số hiện vật bằng đồng. Nghi ngờ các hiện vật này có niên đại từ thời Nguyễn, anh dã liên hệ với những người buôn đồ cổ để bán.

Em hãy cho biết hành vi của anh A vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá. Hành vi đó dẫn đến hậu quả nào?

b. Trong quá trình làm nhiệm vụ, Tổ công tác Phòng Cảnh sát môi trường huyện

A đã phát hiện ông Q điều khiển phương tiện múc cát từ dưới sông lên sà lan. Khi cơ quan chức năng yêu cầu xuất trình giấy phép khai thác cát, ông Q đã không cung cấp được.

- Em hãy cho biết hành vi của ông Q vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền và nghĩa vụ nào của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên

- Cho biết hành vị của ông Q phải chịu hậu quả gì?

Bài làm chi tiết:

a. Hành vi của anh A vi phạm quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn hoá. Việc thu mua và bán các hiện vật có niên đại từ thời Nguyễn mà không có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền là vi phạm pháp luật về bảo vệ di sản văn hoá. Hành vi này có thể dẫn đến việc mất mát, thiệt hại cho di sản văn hoá của đất nước do mất đi các hiện vật có giá trị lịch sử, văn hoá.

b. Hành vi của ông Q vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Việc khai thác cát từ dưới sông mà không có giấy phép khai thác là vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Hành vi này gây ra sự suy giảm và phá hoại môi trường sống của các loài sinh vật sống trong sông, ảnh hưởng đến cân bằng sinh thái và làm hại đến nguồn tài nguyên cát của địa phương.

Hậu quả của hành vi này có thể bao gồm vi phạm hành chính hoặc hình phạt hình sự, bồi thường thiệt hại gây ra cho môi trường, cũng như yêu cầu ngừng việc khai thác và phục hồi môi trường theo quy định của pháp luật.

Câu 5: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

a. Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hoá, anh K đã dày công tìm hiểu và số hoá các di sản văn hoá Việt Nam. Dự án của anh K đã góp phần giúp cho công chúng có thể tiếp cận dễ dàng với các di sản bằng việc trải nghiệm qua mô hình 2D và 3D. Nhờ đó, giúp mọi người hiểu rõ và có ý thức hơn trong việc bảo vệ các di sản văn hoá của Việt Nam.

b. Với mong muốn khôi phục lại sự nguyên sơ cho dòng sông ở quê mình, anh H và một nhóm các bạn trẻ đã thành lập dự án Dòng sông xanh. Dự án đã tổ chức các hoạt động nhặt rác xung quanh bờ sông, dưới sông; tuyên truyền nói không với túi ni lông, đồ nhựa dùng một lần.

Em có nhận xét gì về việc làm của anh K, anh H trong các trường hợp trên?

Em cần làm gì để góp phần thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ trong bảo vệ di sản văn hoá, môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

Bài làm chi tiết:

a. Hành động của anh K là một ví dụ tích cực về việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hoá. Việc số hoá các di sản văn hoá giúp tạo điều kiện cho mọi người tiếp cận dễ dàng hơn, từ đó tăng cường ý thức và sự quan tâm của công chúng đối với việc bảo vệ và duy trì các di sản văn hoá của đất nước.

b. Anh H và nhóm bạn trẻ trong dự án Dòng sông xanh thể hiện một tinh thần tích cực trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Việc tổ chức các hoạt động nhặt rác và tuyên truyền về việc giảm sử dụng đồ nhựa một lần là những bước quan trọng trong việc giữ gìn và phục hồi môi trường sống của cộng đồng.

Để góp phần thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ trong bảo vệ di sản văn hoá, môi trường và tài nguyên thiên nhiên, chúng ta có thể thực hiện những hành động như:

- Tham gia các hoạt động tình nguyện như nhặt rác, làm sạch môi trường.

- Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về ý thức bảo vệ di sản văn hoá và môi trường.

- Hạn chế sử dụng các vật liệu gây ô nhiễm môi trường như nhựa một lần sử dụng.

- Hỗ trợ các dự án nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá và tài nguyên thiên nhiên.

Những hành động nhỏ này, khi được thực hiện một cách có tổ chức và liên tục, sẽ mang lại những kết quả tích cực trong việc bảo vệ và phát triển bền vững cho cộng đồng và môi trường.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy cùng các bạn trong nhóm làm một sản phẩm tái chế và thuyết trình về ý nghĩa của sản phẩm đó.

Bài làm chi tiết:

Những ý nghĩa lớn của việc tái chế là:

- Giảm lượng rác thải ra bên ngoài mỗi ngày

- Giảm ô nhiễm môi trường bao gồm môi trường nước, môi trường không khí…

- Giảm năng lượng nguyên chất được tiêu thụ

- Tiết kiệm chi phí mua sắm đồ dùng mới, bảo vệ tài chính cá nhân