Giải lịch sử 10 bài 22: Tình hình kinh tế các thế kỉ XVI – XVIII

Điểm tích cực và hạn chế của sự phát triển  nông nghiệp giai đoạn thế kỉ XVI – XVIII:

• Đương thời, nghề thủ công nghiệp phát triển mạnh, có nhiều sản phẩm phong phú, hấp dẫn. Các sản phẩm được sản xuất với trình độ cao, tiêu biểu đó là lụa là, gấm vóc, đồ gốm…được người tiêu dùng, đặc biệt là thương nhân nước ngoài ưa thích.
• Sự phát triển của làng thủ công đương thời có ý nghĩa:
• Tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu dùng trong nhân dân
• Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân
• Tạo điều kiện cho thương nghiệp phát triển
• Liên hệ thực tế hiện nay:
• Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiêp khiến một số  ngành thủ công nghiệp bị bỏ rơi và lãng quên. Tuy nhiên, cũng có những ngành thủ công nghiệp vẫn tồn tại và phát triển cùng với nhân dân.  Nhiều sản phẩm thủ công nghiệp vẫn được người dân trong nước và nước ngoài ưa chuộng như đồ gốm, hàng tơ lụa…
• Biết được tầm quan trọng của các làng nghề thủ công truyền thống trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nhà nước ta đang có những chủ trương nhằm tái tạo lại các nghề thủ công cũng như các làng nghề thủ công truyền thống.

Tác dụng của sự phát triển buôn bán trong nước:

• Tạo điều kiện cho hàng hóa, nhất là các mặt hàng thủ công có cơ hội được tiếp cận ra bên ngoài, được lưu thông đến người tiêu dùng. Thông qua đó, kích thích người sản xuất các mặt hàng thủ công.
• Bên cạnh đó, nó đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân từ miền xuôi đến miền ngược.

Tác dụng của sự phát triển ngoại thương đối với nền kinh tế nước ta:

• Sự phát triển của ngoại thương tạo điều kiện cho nước ta tiếp cận với nền kinh tế thế giới đang phát triển theo phương thức sản xuất mới.
• Sự phát triển của ngoại thương còn tạo điều kiện cho việc giao lưu buôn bán với nước ngoài, trên cơ sở đó thúc đẩy kinh tế trong nước phát triển.

Từ thế kỉ XVI – XVIII, do sự phát triển các ngành kinh tế nông nghiệp và thủ công nghiệp, các đô thị có điều kiện hình thành và phát triển:Kẻ Chợ, Phố Hiến, Hội An, Thành Hà.

Đô thị hình thành và phát triển tạo điều kiện cho sự phát triển nội thương và ngoại thương. Từ đó thúc đẩy kinh tế hàng hóa phát triển.

Do hạn chế của chế độ phong kiến nên các đô thị đến thế kỉ XIX thì suy tàn dần.

Biểu hiện của sự phát triển thủ công nghiệp, thương nghiệp trong các thế kỉ XVI – XVIII:

Biểu hiện sự phát triển thủ công nghiệp:

• Nghề thủ công truyền thống tiếp tục phát triển và đạt trình độ cao như dệt, gốm…
• Một số nghề mới xuất hiện như: Khắc in trên gỗ, làm đường trắng, làm đồng hồ, làm tranh sơn mài.
• Khai thác mỏ - một ngành quan trọng rất phát triển ở cả Đàng Trong và Đàng Ngoài.
• Các nghề thủ công xuất hiện ngày càng nhiều.
• Ở đô thị, chợ thủ công đã lập phường hội vừa sản xuất vừa bán hàng.

Biểu hiện sự phát triển thương nghiệp: Cả nội thương và ngoại thương đều phát triển.

• Về nội thương:
• Chợ làng, chợ huyện mọc lên khắp nơi và ngày càng đông đúc
• Ở nhiều nơi xuất hiện làng buôn
• Buôn bán lớn, buôn bán giữa các vùng miền phát triển
• Về ngoại thương:
• Thuyền buôn các nước, kể cả các nước châu Âu như Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh đến nước ta buôn bán ngày càng tấp nập.
• Thương nhân nhiều nước đã tụ hội lập phố xã, cửa hàng buôn bán lâu dài.

Ở các thế kỉ XVI – XVIII, kinh tế hàng hóa nước ta rất phát triển.

Nguyên nhân của sự phát triển đó chính là:

• Do chính sách mở cửa của chính quyền Trịnh Nguyễn
• Do các nghề thủ công phát triển mạnh mẽ, sản phẩm sản xuất ra ngày càng nhiều.
• Do cuộc phát kiến địa lý tạo điều kiện giao lưu Đông – Tây thuận lợi.
• Do vị trí địa lí của nước ta thuận lợi cho việc giao thông đi lại ở các vùng miền và thu hút được thương nhân các nước.

Sự hưng khởi của các đô thị thể hiện:

• Vào các thể kỉ XVI – XVIII nhiều đô thị mới hình thành và phát triển hưng thịnh.
• Thăng Long – Kẻ Chợ với 36 phố phường trở thành đô thị lớn của cả nước.
• Những đô thị mới như: Phố Hiến (Hưng Yên), Hội An (Quảng Nam) hay Thành Hà (Phú Xuân – Huế) trở thành những nơi buôn bán sầm uất.

Sự phát triển của đô thị có ý nghĩa là:

• Tạo điều kiện cho việc giao lưu buôn bán trong và ngoài nước phát triển.
• Thể hiện mặt phát triển của xã hội, của đất nước.

Những câu ca dao về nghề thủ công mà em biết:

Đá than thì ở Nông Sơn

Bông Miêu vàng bạc, Quế Sơn có chè

Thanh Châu buôn bán nghề ghe

Thanh Hà vôi ngói, mía che Đa Hoà

Quảng Nam có lụa Phú Bông

Có khoai Trà Đảo, có sông Thu Bồn.

Phú Bông dệt lụa, dệt sa

Kim Bồng thợ mộc, Ô Gia thợ rừng.

Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng

Vải tơ Nam Định, lụa làng Hà Đông

Làng Mái có lịch có lề

Có ao tắm mát, có nghề in tranh

Con gái Kẻ Cót thì đi buôn xề

Con trai làng Nghè dệt cửi kéo hoa

An Phú nấu kẹo mạch nha

Làng Vòng làm cốm để mà tiến vua