[toc:ul]
Sự kiện chứng minh Phan Bội Châu chủ trương giải phóng dân tộc theo khuynh hướng tư sản bằng phương pháp bạo động:
=>Những hoạt động của Phan Bội Châu nhằm mục đích đánh Pháp giành độc lập tuy nhiên, đều thất bại.
Sự kiện chứng minh Phan Bội Châu Trinh chủ trương cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản bằng phương pháp cải cách
Năm 1906, ông cùng một nhóm sĩ phu đất Quảng như Huỳnh Thúc Kháng , Trần Quý Cáp, Ngô Đúc Kế mở cuộc vận động Duy tân ở Trung kỳ:
=>Phong trào đang phát triển mạnh bị thực dân Pháp đàn áp.
Đông Kinh Nghĩa Thục có những đóng góp lớn trong cuộc vận động văn hóa đầu thế kỉ XX vì:
Sau khi phong trào Cần Vương bị thất bại, con đường cứu nước theo khuynh hướng phong kiến khôn còn phù hợp ở Việt Nam.
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp làm cho nền kinh tế- xã hội ở Việt Nam có những chuyển biến sâu sắc. những chuyển biến này có tác động rất lớn đối với các sĩ phu yêu nước.
Cùng với những chuyển biến trong nước, lúc này có những tác động từ bên ngoài: Cuộc Duy Tân ở Nhật Bản, Trung Quốc cách mạng Tân Hợi…đã có ảnh hưởng rất nhiều đến nhận thức và hành động của các nhà cách mạng Việt Nam, tiêu biểu là Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh.
Chính vì vậy, đầu thế kỉ XX, cuộc vận động giải phóng nước ta có hai khuynh hướng: Khuynh hướng bạo động của Phan Bội Châu và khuynh hướng cải cách của Phan Châu Trinh.
Giống nhau: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh đều là những sĩ phu phong kiến chịu ảnh hưởng các tư tưởng tư sản tiến bộ, đều xuất phát từ tấm lòng yêu nước để tìm con đường giải phóng dân tộc. Con đường đó theo khuynh hướng dân chủ tư sản.
Khác nhau:
| Phan Bội Châu | Phan Châu Trinh |
Phương pháp | Bạo động | Cải cách |
Chủ trương | “Nợ máu chỉ có thể trả bằng máu”, kiên trì chủ trương dùng bạo lực giành độc lập. “Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, lập nước Cộng hòa dân quốc Việt Nam. | Đấu tranh ôn hòa, công khai, dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập Kêu gọi dân quyền, dân sinh, dân khí. |
Hoạt động | Tổ chức phong trào Đông Du, đưa học sinh sang Nhật học, chuẩn bị cho công cuộc đánh Pháp cứu nước Bạo động, ám sát. | Cổ động thực nghiệp, lập hội kinh doanh. Mở trường theo lối mới để nâng cao dân trí. Vận động đổi mới “phong hóa”, cải cách lối sống, bài trừ mê tín dị đoan. |