Giải sách bài tập Lịch sử và địa lí 4 cánh diều bài 8 Sông Hồng và văn minh sông Hồng

Câu 1. Cho hình dưới đây:

a. Ghép tên các con sông vào đúng vị trí được đánh số trong lược đồ.

A. Sông Hồng

B. Sông Lô

C. Sông Đà

b. Cho biết sông Hồng bắt nguồn từ đâu và đổ ra đâu.

c. Đọc tên các sông lớn cung cấp nước cho sông Hồng.

Hướng dẫn trả lời:

a. 1 - B. Sông Lô

2 - A. Sông Hồng

3 - C. Sông Đà

b. Sông Hồng bắt nguồn từ Trung Quốc và đổ ra vịnh Bắc Bộ (Biển Đông).

c. Các sông lớn cung cấp nước cho sông Hồng: Sông Lô, Sông Đà.

Câu 2. Đọc đoạn thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.

Sông Hồng là dòng sông lớn ở miền Bắc Việt Nam. Trải qua hàng vạn năm, phù sa của sông Hồng đã không ngừng bồi tụ, tạo nên vùng Đồng bằng sông Hồng trù phủ. Lưu vực sông Hồng cũng là địa bản chính xuất hiện nền văn minh đầu tiên của người Việt. Tên gọi sông Hồng xuất phát từ thực tế nước sông có màu đỏ phù sa. Ngoài ra, sông Hồng còn có các tên gọi khác như: sông Cái, Hồng Hà, Nhị Hà (hoặc Nhĩ Hà), sông Thao,...

a) Giải thích tên gọi của sông Hồng?

b) Đoạn thông tin trên nói đến vai trò gì của sông Hồng? 

c) Tìm hiểu và giới thiệu về một tên gọi khác của sông Hồng.

Hướng dẫn trả lời:

a) Tên gọi "sông Hồng" xuất phát từ tên gọi nước sông có màu đỏ phù sa. Sông Hồng là một trong những sông lớn ở miền Bắc Việt Nam, và suốt hàng vạn năm, phù sa từ sông đã bồi tụ và tạo thành vùng Đồng bằng sông Hồng. Màu đỏ của phù sa đã ảnh hưởng đến màu sắc nước sông, và do đó, người ta gọi sông này là "sông Hồng".

b) Sông Hồng có vai trò quan trọng đối với miền Bắc Việt Nam. Nó không chỉ là một dòng sông lớn mang lại nước để tưới tiêu cho các vùng đất nông nghiệp, mà còn là nguồn tài nguyên quan trọng cho việc phát triển kinh tế và văn minh trong khu vực. Lưu vực sông Hồng cũng là nơi xuất hiện nền văn minh đầu tiên của người Việt, chứng tỏ vai trò quan trọng của sông Hồng trong việc hình thành và phát triển của xã hội Việt Nam.

c) Một tên gọi khác của sông Hồng là "sông Cái". "Cái" là một từ tiếng Việt cũ, thường được sử dụng để chỉ dòng sông lớn và rộng. Tên gọi này phản ánh tính chất lớn và quan trọng của sông Hồng trong văn minh và đời sống của người dân Việt Nam.

Câu 3. 

a) Ghép các từ cho sẵn vào chỗ chấm (...) đã được đánh số trong đoạn tư liệu dưới đây.

A. Lạc hầu.

B. 15 bộ.

C. Văn Lang. 

D. Lạc tướng.

"Hùng Vương lên ngôi, đặt quốc hiệu là ...(1)..., chia nước làm ...(2)... Đặt tướng văn gọi là ...(3)..., tướng võ gọi là ...(4)...". 

(Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Hậu Lê, Đại Việt sử ký toàn thư,

Tập 1, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998, tr.133)

b) Cho biết đoạn tư liệu trên nói đến thành tựu nào của văn minh sông Hồng.

Hướng dẫn trả lời:

a) Ghép các từ cho sẵn vào chỗ chấm (...) đã được đánh số trong đoạn tư liệu dưới đây:

1. C. Văn Lang.

2. B. 15 bộ.

3. A. Lạc hầu.

4. D. Lạc tướng.

"Hùng Vương lên ngôi, đặt quốc hiệu là Văn Lang, chia nước làm 15 bộ. Đặt tướng văn gọi là Lạc hầu, tướng võ gọi là Lạc tướng".

b) Đoạn tư liệu trên nói đến thành tựu của văn minh sông Hồng là việc Hùng Vương lên ngôi và thành lập quốc hiệu Văn Lang, chia đất nước thành 15 bộ. Điều này cho thấy sự hình thành và phát triển của xã hội Việt Nam trong giai đoạn đầu tiên, được ghi nhận trong các tư liệu lịch sử và văn bản truyền thống.

Câu 4. Hoàn thành bảng theo gợi ý dưới đây về một số thành tựu tiêu biểu, đời sống vật chất và đời sống tinh thần của nền văn minh sông Hồng.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 5. Quan sát các hình dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Sông Hồng hiện nay đang đứng trước những nguy cơ gì?

b. Nêu một số biện pháp để giữ gìn giá trị của sông Hồng.

Hướng dẫn trả lời:

a. Sông Hồng hiện nay đang đứng trước những nguy cơ sau đây:

• Ô nhiễm môi trường: Sông Hồng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ ô nhiễm do các nguồn thải công nghiệp, nông nghiệp, và sinh hoạt của con người. Ô nhiễm gây hại cho sức khỏe con người, hủy hoại đời sống động vật và thực vật trong sông, và ảnh hưởng đến cả hệ sinh thái sông Hồng.

• Sạt lở bờ sông: Sông Hồng gặp nguy cơ sạt lở bờ sông do quá trình đánh cắp cát, đổi mục đích sử dụng đất ven sông, khai thác cát trái phép, và thiếu quản lý bảo vệ bờ sông. Sạt lở gây thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường, nhà cửa, cơ sở hạ tầng và đời sống của người dân ven sông.

b. Một số biện pháp để giữ gìn giá trị của sông Hồng có thể bao gồm:

• Quản lý và giám sát môi trường: Cần thiết phải có các chính sách và quy định nghiêm ngặt để kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ các nguồn thải công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt. Đồng thời, cần tăng cường việc giám sát và xử lý hiệu quả các nguồn ô nhiễm hiện có.

• Quản lý sạt lở bờ sông: Cần triển khai các biện pháp bảo vệ bờ sông, bao gồm trồng cây, xây dựng công trình ngăn sạt lở và quản lý tài nguyên cát bền vững. Ngoài ra, cần tăng cường giám sát và thực hiện các biện pháp hạn chế đánh cắp cát và khai thác cát trái phép.

• Tăng cường nhận thức và giáo dục: Cần tăng cường công tác giáo dục và tạo ra nhận thức sâu rộng về tầm quan trọng của bảo vệ sông Hồng. Việc nâng cao ý thức của cộng đồng về tác động của hoạt động con người lên sông Hồng và cần phải đưa ra các biện pháp bảo vệ là rất quan trọng.

• Hợp tác quốc tế: Cần thiết phải có sự hợp tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và tài trợ để hỗ trợ việc bảo vệ và phục hồi sông Hồng.

Câu 6. Quan sát các hình dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Nêu một số giá trị của sông Hồng.

b. Theo em, cần làm gì để góp phần giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng?

Hướng dẫn trả lời:

a. Một số giá trị của sông Hồng là:

• Nguồn nước: Sông Hồng cung cấp nguồn nước quan trọng cho đời sống con người và hoạt động nông nghiệp. Nước sông Hồng được sử dụng để tưới tiêu cây trồng và cung cấp nước sinh hoạt cho người dân.

• Giao thông: Sông Hồng từ lâu đã là một con đường giao thông quan trọng. Nó cho phép giao thương, vận chuyển hàng hóa và du lịch trên thuyền qua các khu vực và thành phố.

• Môi trường sống: Sông Hồng là một môi trường sống đa dạng với nhiều loài động và thực vật. Nó là nhà của nhiều loài cá và động vật khác, và cung cấp nguồn thức ăn cho các loài sinh vật sống trong sông và ven sông.

b. Để góp phần giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng, chúng ta có thể thực hiện những việc sau đây:

• Bảo vệ môi trường: Chúng ta cần hành động để bảo vệ sông Hồng khỏi ô nhiễm. Hãy không vứt rác vào sông và đảm bảo không xả chất thải công nghiệp hay chất thải hóa học vào sông. Chúng ta cũng nên thực hiện việc phân loại rác và tái chế để giảm lượng rác thải cuối cùng đi vào sông.

• Tiết kiệm nước: Khi sử dụng nước từ sông Hồng, hãy cố gắng tiết kiệm nước. Đóng vòi nước khi không sử dụng, không để nước chảy qua quá nhiều trong khi tắm hay rửa bát đĩa. Điều này giúp bảo vệ nguồn nước và giữ sông Hồng luôn đủ nước trong suốt mùa khô.

• Trồng cây: Hãy tham gia vào các hoạt động trồng cây ven sông Hồng. Cây cối giúp bảo vệ bờ sông khỏi sạt lở và cung cấp môi trường sống cho các loài động và thực vật. Bạn có thể tham gia vào các chương trình trồng cây do cộng đồng hoặc tổ chức tổ chức.

• Tham gia các hoạt động tình nguyện: Bạn có thể tham gia vào các hoạt động tình nguyện như dọn sạch bờ sông Hồng hoặc tham gia vào các cuộc thi về bảo vệ sông Hồng. Điều này giúp bạn hiểu thêm về giá trị của sông và tạo ra sự ý thức bảo vệ cho mọi người.

Những hoạt động này không chỉ giúp giữ gìn giá trị của sông Hồng, mà còn giúp chúng ta sống trong một môi trường lành mạnh và bền vững.