Giải sách bài tập Lịch sử và địa lí 4 cánh diều bài 2 Địa phương em (Tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương)

Câu 1. Quan sát hình 1, hãy:

a. Chỉ vị trí của địa phương em trên lược đồ.

b. Cho biết vị địa phương em tiếp giáp với tỉnh / thành phố nào? 

Hướng dẫn trả lời:

a. Hà Nội là thủ đô của Việt Nam và nằm ở phía Bắc đất nước. Địa điểm chính xác của Hà Nội là 21°01' Bắc và 105°51' Đông. 

b. Hà Nội tiếp giáp với một số tỉnh và thành phố sau đây:

• Tỉnh Vĩnh Phúc: Hà Nội giáp với Vĩnh Phúc ở phía Tây Bắc.

• Tỉnh Phú Thọ: Hà Nội giáp với Phú Thọ ở phía Tây Bắc.

• Tỉnh Bắc Ninh: Hà Nội giáp với Bắc Ninh ở phía Đông Bắc.

• Tỉnh Hưng Yên: Hà Nội giáp với Hưng Yên ở phía Đông Bắc.

• Tỉnh Hà Nam: Hà Nội giáp với Hà Nam ở phía Nam Đông.

• Tỉnh Hòa Bình: Hà Nội giáp với Hòa Bình ở phía Tây Tây Bắc.

Ngoài ra, Hà Nội cũng tiếp giáp với một số tỉnh khác như Hải Dương, Hải Phòng và Thái Nguyên.

Câu 2. Tìm hiểu và trình bày về tự nhiên ở địa phương em theo gợi ý dưới đây:

• Tự nhiên ở địa phương em:

• Tên của địa phương em là gì?

• Địa phương em có những dạng địa hình nào? Dạng địa hình nào là chủ yếu?

• Địa phương em có những hồ hoặc sông, suối nào?

• Khí hậu địa phương em có mấy mùa? Mỗi mùa có đặc điểm như thế nào?

• Kể tên các yếu tố tự nhiên khác của địa phương em (đất, rừng, biển, đảo).

Hướng dẫn trả lời:

• Tên địa phương: Hà Nội là thủ đô của Việt Nam và là một đô thị đặc biệt trực thuộc trung ương.

• Dạng địa hình: Hà Nội có một số dạng địa hình khác nhau. Phần lớn diện tích của Hà Nội là đồng bằng, với độ cao trung bình từ 5 đến 20 mét trên mực nước biển. Ngoài ra, vùng núi phía Bắc của Hà Nội cũng có các dãy núi như dãy Ba Vì, dãy Hòa Bình và dãy Sông Đà.

• Hồ, sông, suối: Hà Nội nổi tiếng với các hồ, sông và suối. Một số hồ nổi tiếng ở Hà Nội bao gồm Hồ Hoàn Kiếm, Hồ Tây (Hồ Thủy Lợi), Hồ Trúc Bạch và Hồ Đền Lừ. Sông Hồng là một sông quan trọng chảy qua trung tâm Hà Nội và mang lại sự sống và nguồn nước cho thành phố. Ngoài ra, có nhiều con suối nhỏ và kênh rạch trải dọc khắp thành phố.

• Khí hậu: Hà Nội có khí hậu nhiệt đới ẩm, chịu ảnh hưởng của mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm. Hà Nội có bốn mùa rõ rệt: mùa xuân ấm áp và mát mẻ, mùa hạ nóng và ẩm, mùa thu mát mẻ và trong lành, và mùa đông lạnh và khô.

• Các yếu tố tự nhiên khác: Hà Nội có đất đai phong phú và đa dạng. Đồng bằng Hà Nội có đất đỏ phù sa rất mùn, là một trong những vùng đất nông nghiệp phát triển. Ngoài ra, Hà Nội cũng có các khu rừng và công viên quan trọng như Rừng Cổ Loa, Rừng Sơn Trà, Công viên Thống Nhất và Công viên Hoàng Thành. Hà Nội không có biển và đảo, vì nằm trong nội địa đất liền.

Câu 3. Tìm hiểu và trình bày một số hoạt động kinh tế ở địa phương em theo gợi ý dưới đây:

• Hoạt động kinh tế ở địa phương em:

• Nông nghiệp: Có những cây trồng, vật nuôi nào?

• Lâm nghiệp: Trồng và khai thác tài nguyên rừng thế nào?

• Thuỷ sản: Đánh bắt và nuôi trồng các loại thuỷ sản nào?

• Công nghiệp: Có khu công nghiệp nào?

• Thủ công nghiệp: Một số sản phẩm thủ công ở địa phương em là gì?

• Có những địa điểm du lịch nào?

• Có chợ hoặc trung tâm thương mại nào?

Hướng dẫn trả lời:

• Nông nghiệp: Trong lĩnh vực nông nghiệp, Hà Nội sản xuất và trồng nhiều loại cây trồng như lúa, ngô, đậu, cây ăn quả như lê, mận, đào, cam, bưởi, cà phê, chè, và các loại rau và hoa quả khác. Ngoài ra, nuôi trồng gia súc như heo, gà, vịt và bò cũng là một phần quan trọng của nền nông nghiệp Hà Nội.

• Lâm nghiệp: Hà Nội có các khu vực rừng và cây cối phong phú. Trong lĩnh vực lâm nghiệp, Hà Nội trồng và khai thác các loại cây gỗ quý như gỗ sồi, gỗ thông, gỗ gụ và gỗ bạch đàn. Đồng thời, việc bảo vệ và phát triển các khu rừng và vùng sinh thái cũng được chú trọng.

• Thuỷ sản: Hà Nội có các sông, hồ và suối, tạo điều kiện cho việc đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản. Một số loại thuỷ sản chính bao gồm cá trắm, cá chép, cá rô, tôm và cua.

• Công nghiệp: Hà Nội có nhiều khu công nghiệp và khu chế xuất như Khu công nghiệp Phú Nghĩa, Khu công nghiệp Quang Minh, Khu công nghiệp Thăng Long, Khu chế xuất Yên Mỹ, và Khu chế xuất Nội Bài. Các khu công nghiệp này chủ yếu tập trung vào các ngành công nghiệp như sản xuất, chế biến thực phẩm, điện tử, cơ khí, và may mặc.

• Thủ công nghiệp: Hà Nội nổi tiếng với các sản phẩm thủ công truyền thống như gốm sứ Bát Tràng, nón lá Phù Lãng, đồ thủ công mỹ nghệ và trang sức đá quý.

• Địa điểm du lịch: Hà Nội có nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng bao gồm Hồ Hoàn Kiếm, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Chùa Một Cột, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, và phố cổ Hà Nội. Các khu vực xung quanh như Quần thể di tích Thành Cổ Loa, Vườn quốc gia Ba Vì và Hồ Tây cũng thu hút du khách.

• Chợ và trung tâm thương mại: Hà Nội có nhiều chợ truyền thống như Chợ Đồng Xuân, Chợ Hôm, Chợ Quảng Bá, và Chợ Bưởi. Ngoài ra, thành phố cũng có nhiều trung tâm thương mại hiện đại như Vincom Center, Lotte Center, Tràng Tiền Plaza và Aeon Mall Long Biên.

Câu 4. Mô tả một số nét văn hoá ở địa phương em theo gợi ý dưới đây:

Hướng dẫn trả lời:

• Ẩm thực:

• Tên món ăn: Phở, Bún chả, Bánh cuốn, Nem rán, Chả cá Lã Vọng.

• Nguyên liệu: Gạo, bún, thịt, hải sản, rau, gia vị.

• Cách chế biến: Nhiều món ăn ở Hà Nội được chế biến theo phong cách truyền thống, sử dụng nhiều phương pháp nấu nướng như hấp, xào, nướng, rim, luộc.

• Trang phục:

• Tên trang phục: Áo dài, áo tứ thân, áo giao lĩnh, nón lá.

• Chất liệu: Vải lụa, vải brocade truyền thống.

• Kiểu dáng: Áo dài có đuôi dài, áo giao lĩnh có tà áo rộng.

• Hoa văn: Hoa văn truyền thống Việt Nam như hoa sen, chấm bi, họa tiết dân gian.

• Nhà ở:

• Kiến trúc: Hà Nội có nhiều kiến trúc truyền thống như nhà cổ, nhà sàn, nhà rông, và kiến trúc Pháp thuộc.

• Vật liệu: Gạch, gỗ, đá, xi măng.

• Phong tục, tập quán:

• Cưới hỏi: Lễ cưới truyền thống ở Hà Nội thường có các nghi lễ đặc trưng như đón dâu, rước dâu, lễ hỏi và lễ rước cô dâu về nhà chồng.

• Lễ tết: Hà Nội chào đón nhiều lễ tết quan trọng như Tết Nguyên đán (Tết truyền thống theo lịch Âm) và Tết Trung thu (Lễ hội trăng rằm).

• Lễ hội: 

• Tên lễ hội: Lễ hội Chùa Thầy, Lễ hội Đồng Xuân, Lễ hội Hàng Đào.

• Thời gian: Lễ hội thường diễn ra vào những tháng âm lịch như tháng Giêng, tháng Ba và tháng Chạp.

• Địa điểm: Các địa điểm khác nhau trong thành phố Hà Nội như chùa, đền, công viên thường là nơi tổ chức các lễ hội.

• Hoạt động chính: Diễn hát, múa lân, múa rối, trình diễn âm nhạc, thi văn nghệ, triển lãm nghệ thuật, và các hoạt động văn hóa truyền thống khác.

Câu 5. Giới thiệu về một danh nhân tiêu biểu ở địa phương em theo gợi ý dưới đây:

• Danh nhân tiêu biểu ở địa phương em:

• Tên danh nhân.

• Địa chỉ, quê quán.

• Đóng góp của danh nhân đối với địa phương.

• Địa phương có những hoạt động gì để tưởng nhớ, tri ân danh nhân.

• Em học hỏi được điều gì từ danh nhân.

Hướng dẫn trả lời:

• Tên danh nhân: Chu Văn An (1292-1370)

• Địa chỉ, quê quán: Chu Văn An sinh ra và có quê hương tại làng Phúc Thái, huyện Thanh Trì, tỉnh Hà Nội (nay thuộc quận Hoàng Mai, Hà Nội).

• Đóng góp của danh nhân đối với địa phương: Chu Văn An là một nhà giáo, nhà văn và triết gia nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Ông đã có đóng góp to lớn trong việc giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ. Chu Văn An đã làm việc và giảng dạy tại Đại học Quốc Tử Giám, một trong những trường đại học cổ nhất của Việt Nam. Ông đã truyền đạt tri thức, nâng cao ý thức và đạo đức cho nhiều thế hệ sinh viên. Chu Văn An cũng được biết đến với tác phẩm "Đại Việt sử ký toàn thư" - một tác phẩm lịch sử quan trọng.

• Địa phương có những hoạt động gì để tưởng nhớ, tri ân danh nhân: Hà Nội tưởng nhớ và tri ân danh nhân Chu Văn An bằng việc xây dựng nhiều công trình và di tích nhằm vinh danh ông. Trong số đó, Đền Văn là nơi thờ cúng và tưởng nhớ Chu Văn An. Đền Văn nằm ở phường Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ngoài ra, các cuộc hội thảo, triển lãm và sự kiện văn hóa liên quan đến văn chương và giáo dục cũng được tổ chức để tôn vinh và kỷ niệm công lao của danh nhân này.

• Em học hỏi được điều gì từ danh nhân: Từ danh nhân Chu Văn An, em học hỏi được tầm quan trọng của việc giáo dục và đào tạo. Ông đã đóng góp không chỉ trong việc truyền đạt tri thức, mà còn trong việc xây dựng đạo đức và lòng yêu nước cho thế hệ trẻ. Em học được sự tận tụy, trách nhiệm và lòng yêu ngành giáo dục từ danh nhân này, và thấm nhuần giá trị văn hóa và học tập.

Câu 6. Nêu cảm nghĩ của em về địa phương mình.

Hướng dẫn trả lời:

Hà Nội là một thành phố đặc biệt và đầy sức sống. Em cảm thấy rất tự hào và yêu thương địa phương mình vì nó mang trong mình sự kết hợp tuyệt vời giữa văn hóa truyền thống và sự phát triển đương đại.

Hà Nội có một di sản văn hóa vô cùng đa dạng và phong phú. Phố cổ Hà Nội với những con phố hẹp, những ngôi nhà cổ, và những con hẻm nhỏ mang đậm dấu ấn của quá khứ đã tạo nên một không gian độc đáo và hấp dẫn. Em thích dạo bước trong khu phố cổ, ngắm nhìn kiến trúc truyền thống và thưởng thức các món ăn đặc sản như phở, bún chả hay trà đá.

Hà Nội cũng là một trung tâm văn hóa và giáo dục quan trọng. Đây là nơi em đã có cơ hội tiếp xúc với các di tích lịch sử như Văn Miếu - Quốc Tử Giám và Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các bảo tàng, thư viện, và trường đại học ở Hà Nội mang lại môi trường học tập và trí tuệ sôi nổi.

Em cảm thấy rất hứng thú với nhịp sống sôi động của Hà Nội. Thành phố này luôn đầy sự hối hả, nhưng cũng mang trong mình không khí thư thái và tĩnh lặng. Em thích đi dạo quanh Hồ Gươm và Hồ Tây, hay thư giãn trong các công viên xanh mát như Công viên Thống Nhất và Công viên Hoàn Kiếm.

Ngoài ra, Hà Nội cũng có các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và giải trí đa dạng. Em thích tham gia vào các lễ hội và sự kiện, thưởng thức nghệ thuật biểu diễn và thưởng thức ẩm thực đặc trưng của địa phương.

Em rất tự hào về văn hóa, lịch sử và sự phát triển của Hà Nội, một địa phương tuyệt vời, nơi em có thể khám phá và trải nghiệm nhiều điều thú vị. Em rất tự hào về văn hóa, lịch sử và sự phát triển của địa phương mình.