Giải SBT HĐTN 8 cánh diều chủ đề 4 Kĩ năng từ chối

Bài tập 1. Nhận biết những tình huống cần từ chối

Lựa chọn biểu tượng x vào tình huống em không từ chối ở cột bên trái hoặc nếu em cần từ chối ở cột bên phải trong các trường hợp sau và giải thích về lựa chọn của em.

Hướng dẫn trả lời:

Bài tập 2. Tìm hiểu cách từ chối

Em hãy gợi ý cho các bạn cách từ chối phù hợp trong các trường hợp sau bằng một thông điệp ngắn gọn.

“Nếu tình huống có thể gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác”

• Bạn hãy

“Nếu tình huống liên quan đến lời mời hoặc lời đề nghị làm những việc sai trái”

• Bạn hãy

“Nếu tình huống vượt quá khả năng thực hiện của bản thân”

• Bạn hãy

“Nếu tình huống bản thân chưa đủ điều kiện thực hiện”

• Bạn hãy

Hướng dẫn trả lời:

1. Tôi rất cảm ơn về lời mời, nhưng tôi phải từ chối vì nó có thể gây nguy hiểm cho tất cả mọi người.

2. Tôi không thể tham gia vào tình huống này, vì nó không phù hợp với giá trị và nguyên tắc của tôi.

3. Tôi xin lỗi, nhưng tôi không thể tham gia vào tình huống này vì nó vượt quá khả năng của tôi."

4. Tôi hiểu và trân trọng cơ hội này, nhưng tôi cảm thấy mình chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tham gia vào tình huống này. Xin lỗi vì sự bất tiện này.

Bài tập 3. Thực hành kĩ năng từ chối

• Chia sẻ những tình huống cần từ chối em từng gặp trong học tập và đời sống

1. Tình huống gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác.

2. Tình huống liên quan đến lời mời / lời đề nghị làm những việc sai trái.

3. Tình huống vượt quá khả năng thực hiện của bản thân.

4. Tình huống bản thân chưa đủ điều kiện thực hiện ngay.

Hướng dẫn trả lời:

1. Tình huống gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác.

Một lần, có bạn đề nghị chúng tôi tham gia vào một cuộc đua xe máy mà còn không đội mũ bảo hiểm. Tôi từ chối vì tôi hiểu rõ rằng điều này có thể gây nguy hiểm lớn cho chúng tôi và người khác trên đường.

2. Tình huống liên quan đến lời mời / lời đề nghị làm những việc sai trái.

Một ngày nọ, có bạn đề nghị tôi tham gia vào việc chép bài làm của người khác để đạt được điểm cao. Tôi ngay lập tức từ chối vì tôi biết rằng việc này là không đúng đạo đức và vi phạm quy tắc học tập.

3. Tình huống vượt quá khả năng thực hiện của bản thân.

Trong một dự án học tập, tôi bị yêu cầu đảm nhận quá nhiều nhiệm vụ cùng một lúc. Tôi phải từ chối một số nhiệm vụ để đảm bảo làm tốt nhiệm vụ quan trọng hơn một cách hiệu quả.

4. Tình huống bản thân chưa đủ điều kiện thực hiện ngay.

Tôi từng được mời tham gia một khóa học tiếng nước ngoài tại một trường đại học nổi tiếng. Tuy nhiên, do lúc đó tôi chưa có đủ điều kiện về tài chính và thời gian, nên tôi phải từ chối và tìm cách tham gia sau này khi điều kiện tốt hơn.

Câu 2. Thực hành các cách từ chối trong những tình huống trên:

+ Từ chối thẳng;

+ Từ chối đàm phán;

+ Từ chối trì hoãn.

Hướng dẫn trả lời:

1. Từ chối thẳng:

• Tình huống gây nguy hiểm: "Xin lỗi, nhưng tôi không thể tham gia vào việc đua xe máy không đội mũ bảo hiểm. Đây là việc quá nguy hiểm cho tất cả chúng ta."

• Tình huống liên quan đến việc làm sai trái: "Cảm ơn về đề nghị của bạn, nhưng tôi không thể tham gia vào việc chép bài làm của người khác. Tôi muốn tự mình học và làm bài tập của mình."

2. Từ chối đàm phán:

• Tình huống vượt quá khả năng thực hiện: "Tôi thấy yêu cầu này khá nặng nề. Có thể chúng ta xem xét lại để phân chia công việc sao cho công bằng hơn không?"

3. Từ chối trì hoãn:

• Tình huống bản thân chưa đủ điều kiện: "Tôi thực sự muốn tham gia khóa học tiếng nước ngoài, nhưng lúc này tôi đang gặp khó khăn về tài chính và thời gian. Có thể tôi sẽ xem xét tham gia sau khi tạo điều kiện tốt hơn."

Câu 3. Nêu những điều em sẽ nói, việc em sẽ làm nếu là nhân vật trong tình huống sau để thực hiện kỹ năng từ chối.

Tình huống 1. Cuối buổi học, thấy An đang tranh thủ ôn bài để ngày mai kiểm tra thì nhóm bạn rủ An ra sân đá bóng. An không muốn đi vì chưa học xong bài nhưng các bạn vẫn nhiệt tình rủ và hứa cho bộ tài liệu để chép bài.

Tình huống 2. Chị Hà rủ Quyên chiều nay đi hội chợ. Ở đó có nhiều trò vui chơi, nhiều món đồ được giảm giá mà Quyên rất thích. Quyên muốn đi nhưng chợt nhớ đến lời hẹn học nhóm với các bạn.

Tình huống 3. Nhóm của Nga được phân công chuẩn bị nội dung thuyết trình trước lớp. Nhóm trưởng không những phản công cho Nga phụ trách việc tìm kiếm tài liệu, soạn nội dung thuyết trình mà còn thay mặt cả nhóm trình bày trước lớp kết quả thảo luận. Nga nhận thấy việc phản công này vượt quá khả năng của mình.

Hướng dẫn trả lời:

Tình huống 1. An có thể nói một cách lịch lãm và thể hiện sự từ chối:

"Tớ cảm ơn các cậu rất nhiều về lời mời, nhưng hiện tại tớ cần tập trung ôn bài cho bài kiểm tra ngày mai. Rất xin lỗi, tớ sẽ không tham gia cùng các bạn được. Hy vọng các bạn sẽ hiểu."

Tình huống 2. Quyên có thể tỏ ra trân trọng lời mời nhưng cũng lý giải lý do của mình:

"Chị Hà ơi, em thật sự rất muốn đi hội chợ với chị, nhưng em đã hứa hẹn với các bạn trong nhóm học nhóm vào chiều nay. Em nghĩ việc học là ưu tiên hàng đầu, và em sẽ ở lại để tham gia học nhóm. Chúc chị có một buổi hội chợ vui vẻ!"

Tình huống 3. Nga có thể trò chuyện với nhóm trưởng và các thành viên khác để đề xuất một sự điều chỉnh:

"Nếu được phép, tớ có một ý kiến. Tớ nghĩ việc phải tìm kiếm tài liệu, soạn nội dung và trình bày thuyết trình trước lớp là một nhiệm vụ khá nặng nề. Tớ có thể tìm tài liệu và soạn nội dung, nhưng việc trình bày trước lớp có lẽ nên được thực hiện bởi một người khác trong nhóm có kỹ năng thuyết trình tốt hơn. Điều này sẽ giúp cả nhóm thuyết trình thành công hơn."

Bài tập 4. Rèn luyện kĩ năng từ chối

Chia sẻ cách em rèn luyện kĩ năng từ chối ở trường và ở nhà.

1. Nhận diện tình huống cần từ chối

2. Xác định phương án từ chối

3. Thực hiện việc từ chối

Hướng dẫn trả lời:

1. Nhận diện tình huống cần từ chối:

• Hãy hiểu rõ bản thân và biết rõ giới hạn của mình. Điều này sẽ giúp bạn nhận biết được những tình huống mà bạn cần phải từ chối.

• Lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của người khác để hiểu tại sao họ đưa ra lời mời hoặc yêu cầu.

2. Xác định phương án từ chối:

• Tìm hiểu các cách từ chối khác nhau và chọn phương án phù hợp với tình huống cụ thể. Các cách từ chối có thể là từ chối thẳng, từ chối đàm phán hoặc từ chối trì hoãn.

• Tìm hiểu các từ ngữ và cách diễn đạt từ chối một cách lịch lãm và tôn trọng.

3. Thực hiện việc từ chối:

• Trong quá trình từ chối, hãy nói một cách lịch sự và thể hiện sự tôn trọng đối với người khác.

• Giải thích lý do của bạn một cách ngắn gọn và thật chân thành, nên có lý do cụ thể.

• Hãy cố gắng thể hiện sự lắng nghe và thông cảm đối với người khác, và nếu có thể, đề xuất một phương án thay thế hoặc giúp đỡ khác mà bạn có thể thực hiện.