Hướng dẫn giải nhanh hoá học 11 Cánh diều bài 11: Cấu tạo hóa học của hợp chất hữu cơ

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Ethanol và dimethyl ether có cùng công thức phân tử...

Hướng dẫn trả lời:

Do công thức cấu tạo hóa học của chúng khác nhau.

Ethanol: CH₃CH₂OH

Dimethyl ether: CH₃OCH₃

I. THUYẾT CẤU TẠO HOÁ HỌC

Bài 1: Cho các chất dưới đây...

Hướng dẫn trả lời:

a) Mạch hở không phân nhánh: (1)

b) Mạch hở phân nhánh: (2)

c) Mạch vòng: (3)

Bài 2: Acetic acid và methyl formate có cấu tạo hoá học như sau...

Hướng dẫn trả lời:

Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong acetic acid  và methyl fomate là khác nhau

• Acetic acid : 2 nguyên tử C liên kết với nhau (C - C).
• Methyl fomate : 2 nguyên tử C liên kết với nguyên tử O (C - O - C).

II. CÔNG THỨC CẤU TẠO

Bài 1: Có những loại công thức cấu tạo nào thường được dùng...

Hướng dẫn trả lời:

Các loại công thức thường được dùng:

• Công thức cấu tạo đầy đủ.
• Công thức cấu tạo thu gọn.
• Công thức khung phân tử (công thức cấu tạo thu gọn nhất). 

Bài 2: Viết công thức cấu tạo đầy đủ và công thức khung phân...

Hướng dẫn trả lời:

a) Công thức cấu tạo đầy đủ của các hợp chất:      

b) Công thức phân tử và công thức đơn giản nhất ứng với mỗi hợp chất:

III. CHẤT ĐỒNG PHÂN

Bài 1: Acetic acid (CH₃COOH) và methyl formate...

Hướng dẫn trả lời:

Nhiệt độ sôi khác nhau. 

• Acetic acid (CH3COOH) là 118 °C
• Methyl formate (HCOOCH3) là 31,8 °C.

Bài 2: Ethane (C₂H₆) và methanal (CH₂O) đều có phân tử khối là 30...

Hướng dẫn trả lời:

Không là đồng phân của nhau. Vì chúng không có cùng công thức phân tử.

Bài 3: Phân tử các chất (C) và (D) ở Bảng...

Hướng dẫn trả lời:

Chứa nhóm chức -COOR (carboxyl).

Đồng phân về nhóm chức là đồng phân có cùng nhóm chức.

Bài 4: Đánh số vị trí các nguyên tử carbon liên tục từ một đầu...

Hướng dẫn trả lời:

; 

Nhóm –OH gắn với carbon ở vị trí số 1 với (E) và số 3 với (F).

(E) và (F) lại được gọi là các đồng phân về vị trí nhóm chức vì chúng có cùng nhóm chức, chỉ khác nhau về vị trí nhóm chức trên mạch.

IV. ĐỒNG ĐẲNG

Bài 1: Methanol (CH₃OH), ethanol (CH₃CH₂OH)...

Hướng dẫn trả lời:

a) Hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂.

b) Công thức chung: C_nH_2n+1OH.

Bài 2: Cho các chất có công thức cấu tạo...

Hướng dẫn trả lời:

Những chất có tính chất hoá học tương tự nhau: 

• A và D: hơn kém nhau nhóm CH₂, có công thức chung C_nH_2n+1CHO.
• B và F: hơn kém nhau nhóm CH₂, có công thức chung C_nH_2n+1COOH.

BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1: Cho công thức khung phân tử của các chất hữu cơ sau...

Hướng dẫn trả lời:

a) Công thức cấu tạo đầy đủ của các hợp chất:      

b) Công thức phân tử và công thức đơn giản nhất ứng với mỗi hợp chất:

Bài 2: Ethene có công thức cấu tạo là CH₂=CH₂...

Hướng dẫn trả lời:

Công thức cấu tạo của ba chất kế tiếp ethene trong dãy đồng đẳng: CH₂=CH–CH₃; CH₂=CH–CH₂–CH₃; CH₂=CH–CH₂–CH₂–CH₃.

Công thức chung : C_nH_2n.

Bài 3: Các chất hữu cơ eugenol, chavibetol và methyl eugenol được thấy...

Hướng dẫn trả lời:

a) Eugenol và chavibetol là đồng phân vị trí nhóm chức.

b) Eugenol và methyl eugenol cùng dãy đồng đẳng. Vì chúng hơn kém nhau một nhóm CH₂.

Bài 4: Viết công thức cấu tạo mạch hở của các chất có công thức phân tử...

Hướng dẫn trả lời:

a) Công thức cấu tạo đầy đủ của các hợp chất:      

b) Công thức phân tử và công thức đơn giản nhất ứng với mỗi hợp chất:

Bài 5*: a) Carboxylic acid Z là đồng phân cấu tạo của methyl acetate...

Hướng dẫn trả lời:

a) CTCT của Z: CH₃CH₂COOH

b) X: HCOOH và Y: CH₃COOH.

c) Không thể phân biệt vì chúng chứa cùng nhóm chức => Phổ hồng ngoại khó phân biệt được.