Soạn chi tiết Ngữ văn 12 KNTT bài 1 Củng cố mở rộng

Câu hỏi 1: Bài học đã bổ sung cho hiểu biết của bạn về truyện nói chung và tiểu thuyết hiện đại nói riêng như thế nào?

Bài làm chi tiết:

Cấu trúc: Tôi hiểu cấu trúc của các tác phẩm chuyện bao gồm các yếu tố cốt truyện, nhân vật, bối cảnh, điểm nhìn, phong cách và chủ đề.

Lịch sử: Tôi biết về lịch sử thông qua tiểu thuyết về lịch sử

Thể loại: Tôi biết đến nhiều thể loại tiểu thuyết khác nhau, bao gồm tiểu thuyết lãng mạn, tiểu thuyết trinh thám, tiểu thuyết giả tưởng, tiểu thuyết khoa học viễn tưởng và tiểu thuyết lịch sử.

Phân tích: Tôi có thể phân tích các tác phẩm tiểu thuyết một cách sâu sắc, xác định các chủ đề, biểu tượng và ý nghĩa.

Câu 2: Nêu nhận thức của bạn về khả năng lớn lao của tiểu thuyết trong việc thể hiện bức tranh đời sống và khám phá những bí mật của con người cá nhân.

Bài làm chi tiết:

1. Hiện thực rộng lớn được phản ánh một cách sâu sắc:

Tiểu thuyết có thể bao hàm gần như mọi khía cạnh của đời sống, từ những vấn đề xã hội rộng lớn như chiến tranh, bất công, phân biệt đối xử, đến những góc khuất tâm hồn tinh tế của mỗi cá nhân. Nhờ khả năng miêu tả sinh động và xây dựng cốt truyện hấp dẫn, tiểu thuyết đưa người đọc đến với những thực tế khác nhau, giúp họ hiểu biết thêm về thế giới xung quanh và vị trí của bản thân trong đó.

2. Nội tâm con người được khai thác đa chiều:

Tiểu thuyết là một công cụ đắc lực để khám phá những bí ẩn sâu thẳm trong tâm hồn con người. Thông qua việc xây dựng nhân vật với những tính cách, suy nghĩ và hành động phức tạp, nhà văn có thể dẫn dắt người đọc đi vào thế giới nội tâm của họ, từ đó thấu hiểu những cảm xúc, mâu thuẫn và cả những khao khát sâu xa nhất của con người.

3. Khơi gợi suy tư và đồng cảm:

Tiểu thuyết không chỉ đơn thuần phản ánh hiện thực hay khám phá tâm hồn con người mà còn khơi gợi những suy tư và đồng cảm chạm đến trái tim người đọc. Những câu chuyện trong tiểu thuyết có thể khiến ta trăn trở về những vấn đề đạo đức, xã hội, hay thậm chí là về chính bản thân mình. Nhờ khả năng khơi gợi đồng cảm, tiểu thuyết giúp ta kết nối với những con người khác, từ đó mở rộng lòng nhân ái và sự thấu hiểu.

4. Phản ánh giá trị nhân văn:

Tiểu thuyết thường đề cao những giá trị nhân văn cao đẹp như tình yêu thương giữa con người với con người, lòng nhân ái, sự hy sinh, hay tinh thần đấu tranh cho công lý đứng lên tố cáo những hành động sai trái của một bộ phận xã hội. Thông qua những câu chuyện giàu tính nhân văn, tiểu thuyết góp phần định hướng giá trị sống cho con người, khuyến khích họ hướng đến những điều tốt đẹp và sống một cuộc sống có ý nghĩa.

Câu 3: Hai văn bản Xuân Tóc Đỏ cứu quốc và Nỗi buồn chiến tranh cho thấy điều gì về những hướng tìm tòi, phát triển của tểu thuyết hiện đại?

Bài làm chi tiết:

1. Nội dung:

Phản ánh hiện thực xã hội một cách sâu sắc và toàn diện: "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" tập trung vào những mâu thuẫn giữa các giai cấp trong xã hội bấy giờ. "Nỗi buồn chiến tranh" khai thác góc nhìn nội tâm của những người lính trong chiến tranh, với những ám ảnh, day dứt và khát vọng đem lại hòa bình cho đất nước.

Khám phá thế giới nội tâm con người: Tiểu thuyết hiện đại Việt Nam đặc biệt chú trọng đến việc khám phá thế giới nội tâm con người.

2. Nghệ thuật:

Sử dụng đa dạng các ngôi kể: Tiểu thuyết hiện đại Việt Nam sử dụng đa dạng các ngôi kể, linh hoạt thay đổi ngôi kể để phù hợp với nội dung và mục đích thể hiện của tác giả. "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" sử dụng ngôi kể thứ ba, "Nỗi buồn chiến tranh" sử dụng ngôi kể thứ nhất, tạo nên sự gần gũi và chân thực cho câu chuyện phù hợp với bối cảnh.

Xây dựng nhân vật đa chiều: Nhân vật trong tiểu thuyết hiện đại Việt Nam được xây dựng đa chiều, nội tâm phức tạp, có tính cách và số phận riêng cho mỗi cuộc đời. "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" với những nhân vật trong thế giới thượng lưu thối nát."Nỗi buồn chiến tranh" với nhân vật Kiên - một người lính trẻ với những suy tư, trăn trở về chiến tranh và cuộc sống.

Sử dụng ngôn ngữ giàu sức biểu cảm: Tiểu thuyết hiện đại Việt Nam sử dụng ngôn ngữ giàu sức biểu cảm, linh hoạt và sáng tạo chạm đến trái tim độc giả. "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" sử dụng nhiều chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ dễ hiểu để phản ánh một mảng lịch sử thời đại. "Nỗi buồn chiến tranh" sử dụng nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, … để tăng sức gợi cảm cho tác phẩm.

Câu 4: Khi tiến hành so sánh hai tác phẩm truyện với nhau, cần phải đảm bảo được những nguyên tắc gì? Bạn hiểu như thế nào về ý nghĩa của việc đánh giá các tác phẩm văn học (trong đó có tác phẩm truyện) dựa trên sự so sánh?

Bài làm chi tiết:

Cần đảm bảo những nguyên tắc sau để so sánh hai tác phẩm truyện một cách hiệu quả và khoa học:

1. Lựa chọn hai tác phẩm có cơ sở so sánh:

Hai tác phẩm phải có điểm chung về thể loại, chủ đề, thời đại, hoặc có mối liên hệ nào đó về mặt nội dung hoặc nghệ thuật.

Tránh so sánh hai tác phẩm khác biệt quá lớn về thể loại, chủ đề, thời đại, ... vì sẽ dẫn đến việc so sánh không cân bằng và thiếu thuyết phục.

2. Xác định những điểm chung và khác biệt giữa hai tác phẩm:

Phân tích kỹ lưỡng nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm để tìm ra những điểm chung và khác biệt về:

Nội dung: Chủ đề, tư tưởng, nhân vật, cốt truyện, bối cảnh,...

Nghệ thuật: Ngôi kể, cách miêu tả, ngôn ngữ, ...

Cần phân tích một cách khách quan, trung thực và có căn cứ trên văn bản tác phẩm.

3. So sánh một cách hợp lý và logic:

So sánh các điểm chung và khác biệt một cách khoa học, logic, tránh lan man, trích dẫn dài dòng.

Sử dụng các từ ngữ so sánh phù hợp như: giống nhau ở điểm..., khác nhau ở điểm..., điểm tương đồng..., điểm khác biệt..., ...

Nêu ra dẫn chứng cụ thể từ văn bản tác phẩm để minh họa cho việc so sánh.

4. Đánh giá và rút ra kết luận:

Dựa trên những điểm chung và khác biệt đã phân tích và so sánh, đánh giá ưu và nhược điểm của mỗi tác phẩm.

Rút ra kết luận về giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm.

Nêu ý nghĩa của việc so sánh hai tác phẩm.

Ý nghĩa của việc đánh giá tác phẩm văn học dựa trên sự so sánh:

Việc đánh giá tác phẩm văn học dựa trên sự so sánh có nhiều ý nghĩa quan trọng:

Giúp người đọc hiểu rõ hơn về hai tác phẩm được so sánh cũng như thông điệp tác giả gửi đến: Thông qua việc so sánh, người đọc có thể nắm bắt được những điểm chung và khác biệt về nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm, từ đó hiểu rõ hơn về giá trị của mỗi tác phẩm.

Giúp người đọc có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về văn học: So sánh hai tác phẩm giúp người đọc nhận ra những điểm tương đồng và khác biệt trong sáng tác của các nhà văn khác nhau, từ đó có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về văn học thời bấy giờ.

Rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện: So sánh hai tác phẩm đòi hỏi người đọc phải có khả năng phân tích, so sánh, đánh giá một cách khoa học, logic. Do đó, việc so sánh giúp rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện cho người đọc.

Phát triển khả năng sáng tạo: So sánh hai tác phẩm giúp người đọc có thêm ý tưởng mới, từ đó phát triển khả năng sáng tạo trong học tập và cuộc sống.