Soạn địa lý 11 bài 8 tiết 1 trang 61 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu 1: Quan sát hình 8.1, hãy cho biết LB Nga giáp với những quốc gia và đại dương nào?

Câu 2: Tài nguyên khoáng sản của LB Nga thuận lợi để phát triển những ngành công nghiệp nào?

Câu 3: Dựa vào bảng 8.2 và hình 8.3, hãy nhận xét sự thay đổi dân số " của LB Nga và nêu hệ quả của sự thay đổi đó?

Câu 4: Phân tích những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đốì với sự phát triển kinh tế của LB Nga?

Câu 5: Đặc điểm dân cư của LB Nga có những thuận lợi và khó khăn gì cho việc phát triển kinh tế?

Câu 6: Hãy nêu một số tác phẩm văn học, nghệ thuật, những nhà bác học nổi tiếng của LB Nga?

Câu 7: Nêu những trở ngại về mặt tự nhiên ở Liên Bang Nga đối với sự phát triển kinh tế?

Câu 8: Trình bày các đặc điểm về dân cư của Liên bang Nga. Phân tích ảnh hưởng của các đặc điểm đó đến sự phát triển kinh tế – xã hội?

Câu 9: Vì sao số dân của Liên Bang Nga giai đoạn từ 1991 – 2005 lại giảm?

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Câu 1: LB Nga tiếp giáp với các nước: Na Uy, Phần Lan, Ba Lan, Mông cổ, Triều Tiên, A-déc-bai-gian, Ca-dắc-xtan, Gru-di-a, Trung Quốc, E-xtô-ni-a, Lat-vi-a, Lit-va, Bê-lô-rut-xi-a, Ucrai-na. Và đại dương: Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương.

Câu 2: Tài nguyên khoáng sản của LB Nga: Dầu mỏ, khí tự nhiên, than, quặng sắt, kim loại màu… (phía Tây); Than, vàng, kim cương, sắt, dầu khí,... (phía Đông)

=> Phát triển ngành khai khoáng, lọc dầu, hóa chất, luyện kim…và một số ngành công nghiệp khác nữa

Câu 3: Sự thay đổi dân số " của LB Nga (bảng 8.2 và hình 8.3):

• Dân số của LB Nga có xu hướng giảm dần qua từng năm (1991 là 148, 3 triệu người -> 2005 còn 143 triệu người)
• Tỉ lệ nữ chiếm tỉ lệ cao hơn so với nam ở tất cả các nhóm tuổi (năm 2001) và tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên có chỉ số âm.

Câu 4: Những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:

- Thuận lợi: 

• Nhiều đồng bằng rộng lớn để phát triển trồng trọt và chăn nuôi, nhiều loại đất tốt (đất đen) cho phát triển trồng trọt.
• Khí hậu đa dạng, nhiều sông và hồ lớn có giá trị, diện tích rừng lớn nhất thế giới
• Là một trong những quốc gia giàu khoáng sản nhất thế giới.

- Khó khăn: Địa hình núi cao chiếm phần lớn diện tích, khí hậu băng giá hoặc khô hạn, tài nguyên phong phú nhưng lại phân bố chủ yếu ở những nơi có địa hình hiểm trở khó khai thác và tiếp cận.

Câu 5: Đặc điểm dân cư của LB Nga có những thuận lợi và khó khăn:

- Thuận lợi: 

• Dân đông, nguồn lao động dòi dào, trình độ học vấn cao, tiếp thu công nghệ khoa học.
• Dân cư đa dạng (100 dân tộc), tập trung chủ yếu ở thành phố, phát triển mạnh cho các ngành công nghiệp và dịch vụ.

- Khó khăn: dân số có xu hướng giảm, thiếu nguồn nhân lực lao động cùng với sự phát triển của các dân tộc chưa đồng đều nên gây cản trở  trong việc trở lại thành một cường quốc kinh tế.

Câu 6: Một số tác phẩm văn học nghệ thuật nổi tiếng: Sông Đông êm đềm, Chiến tranh và hòa bình, Thép đã tôi thế đấy, Mùa thu vàng (tranh), Người đàn bà xa lạ (tranh),...

Một số nhà bác học nổi tiếng: Lô-mô-nô-xốp, Men-đê-lê-ép…

Câu 7: Trở ngại về mặt tự nhiên ở Liên Bang Nga đối với sự phát triển kinh tế là diện tích đứng đầu thế giới, lãnh thổ kéo dài, địa hình núi và cao nguyên, nhiều vùng băng giá và khô hạn, tài nguyên phân bố chủ yếu ở vùng núi, khó khăn khai thác và vận chuyển.

Câu 8: Đặc điểm dân cư của Liên Bang Nga và ảnh hưởng của đặc điểm đó đến sự phát triển kinh tế - xã hội:

• Dân đông, Trình độ học vấn cao (tỉ lệ biết chữ đạt 99%) tạo ra nguồn lao động dồi dào có chất lượng cao, trình độ khoa học – kĩ thuật và thị trường tiêu thụ rộng lớn.
• Gia tăng dân số tự nhiên chỉ có số âm, tỉ lệ nữ lớn hơn nam, xuất cư nhiều nên thiếu lao động, già hóa dân số, khó phát triển kinh tế.
• Có nhiều dân tộc, tạo nên nền văn hóa đa dạng và giàu bản sắc
• Dân cư phân bố không đều ảnh hưởng đến việc khai thác thế mạnh của miền Đông (vùng giàu tài nguyên nhưng lại thưa thớt dân).
• Qúa trình đô thị hóa phát triển (tỉ lệ dân thành thị > 70%) người dân chủ yếu sống ở các thành phố nhỏ, trung bình và các thành phố vệ tinh làm giảm áp lực về xã hội, môi trường cho các thành phố lớn.

Câu 9: Số dân của Liên Bang Nga giai đoạn từ 1991 – 2005 giảm vì tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên âm, chính trị không ổn định dẫn đến di cư nước ngoài.

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết

Câu 1: Quan sát hình 8.1 ta thấy:

- LB Nga tiếp giáp với 14 nước, bao gồm: 

• Na Uy
• Phần Lan
• Ba Lan
• Mông cổ
• Triều Tiên
• A-déc-bai-gian
• Ca-dắc-xtan
• Gru-di-a
• Trung Quốc
• E-xtô-ni-a
• Lat-vi-a
• Lit-va
• Bê-lô-rut-xi-a
• Ucrai-na.

- LB Nga tiếp giáp với hai đại dương, đó là: 

• Thái Bình Dương 
• Bắc Băng Dương.

Câu 2: Tài nguyên khoáng sản của LB Nga thuận lợi để phát triển những ngành công nghiệp.

- LB Nga là nước có nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng và phong phú. 

• Phía Tây có: Dầu mỏ, khí tự nhiên, than, quặng sắt, kim loại màu…
• Phía Đông lại giàu: Than, vàng, kim cương, sắt, dầu khí,...

=> Chính điều đó sẽ là điều kiện thuận lợi để nước này phát triển các ngành công nghiệp như:

- Công nghiệp khai khoáng

- Công nghiệp lọc dầu

- Công nghiệp hóa chấ

- Công nghiệp luyện kim,…và một số ngành công nghiệp khác nữa.

Câu 3: Dựa vào bảng 8.2 và hình 8.3, ta nhận xét sự thay đổi dân số " của LB Nga như sau:

- Dân số của LB Nga có sự thay đổi, có xu hướng giảm dần qua từng năm. 

=> Năm 1991 là 148, 3 triệu người thì đến năm 2005 chỉ còn 143 triệu người, giảm 5 triệu người.

- Tỉ lệ nam và nữ của LB Nga không đồng đều, nữ chiếm tỉ lệ cao hơn so với nam ở tất cả các nhóm tuổi (năm 2001).

- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên có chỉ số âm.

=> Chính sự thay đổi đó đã dẫn đến việc LB Nga đang ngày càng thiếu nhân công lao động kể cả nguồn lao động bổ sung.

Câu 4: Những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đốì với sự phát triển kinh tế của LB Nga:

* Về thuận lợi:

- Có nhiều đồng bằng rộng lớn như đồng bằng Đông Âu, đồng bằng Tây Xi – bia thuận lợi để phát triển trồng trọt và chăn nuôi.

- Có loại đất tốt như đất đen là loại đất tốt nhất cho phát triển trồng trọt.

- Khí hậu : đa dạng, thuận lợi cho việc phát triển một nền nông nghiệp đa dạng.

- Sông ngòi : có nhiều sông và hồ lớn có giá trị về nhiều mặt : thủy điện, giao thông, cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp,…

- Tài nguyên rừng : có diện tích rừng lớn nhất thế giới, chủ yếu là rừng tai ga.

- Khoáng sản : là một trong những quốc gia giàu khoáng sản nhất thế giới, trong đó có nhiều loại khoáng sản trữ lượng hàng đầu thế giới. Tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp phát triển

* Về khó khăn:

- Địa hình núi cao chiếm phần lớn diện tích,

- Khí hậu băng giá hoặc khô hạn

- Tài nguyên phong phú nhưng lại phân bố chủ yếu ở những nơi có địa hình hiểm trở khó khai thác và tiếp cận.

Câu 5: Đặc điểm dân cư của LB Nga cũng đã tạo nên  những thuận lợi và gây ra những khó khăn nhất định cho việc phát triển kinh tế.

* Về thuận lợi:

- Là nước có số dân đông nên có nguồn lao động dồi dào.

- Dân số có trình độ học vấn cao, tiếp thu nhanh các thiết bị, công nghệ khoa học.

- Dân cư đa dạng (100 dân tộc) nên đa dạng về hoạt động sản xuất trong kinh tế.

- Dân cư tập trung chủ yếu ở thành phố, thành thị nên tạo điều kiện phát triển mạnh cho các ngành công nghiệp và dịch vụ.

* Về khó khăn:

- Dân số LB Nga đang có xu hướng giảm nên trong tương lai gần, đất nước này sẽ thiếu nguồn nhân lực lao động.

- Sự phát triển của các dân tộc chưa đồng đều nên gây cản trở trong việc thúc đẩy Nga trở lại thành một cường quốc kinh tế.

Câu 6: Một số tác phẩm văn học, nghệ thuật, những nhà bác học nổi tiếng của LB Nga:

- Một số tác phẩm văn học nghệ thuật nổi tiếng: 

• Sông Đông êm đềm
• Chiến tranh và hòa bình
• Thép đã tôi thế đấy
• Mùa thu vàng (tranh)
• Người đàn bà xa lạ (tranh)

- Một số nhà bác học nổi tiếng: 

• Lô-mô-nô-xốp
• Men-đê-lê-ép

Câu 7: Những trở ngại về mặt tự nhiên ở Liên Bang Nga đối với sự phát triển kinh tế:

- Liên Bang Nga có diện tích đứng đầu thế giới, lãnh thổ kéo dài phần lớn Đông Âu và Bắc Á

- Địa hình núi và cao nguyên chiếm diện tích lớn

- Có nhiều vùng băng giá và khô hạn dài ngày trong năm

- Tài nguyên phân bố chủ yếu ở vùng núi, khó khăn cho khai thác và vận chuyển.

Câu 8: Đặc điểm dân cư của Liên Bang Nga và ảnh hưởng của đặc điểm đó đến sự phát triển kinh tế - xã hội:

- Số dân đông, năm 2005 là 143 triệu người, là nước có số dân đông thứ 8 trên thế giới. 

=> Tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Gia tăng dân số tự nhiên chỉ có số âm và xuất cư nhiều nên số dân ngày càng giảm. 

=> Thiếu lao động, dân số ngày càng già hóa ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế và nhiều vấn đề khác.

- Cơ cấu dân số già, tỉ lệ nữ lớn hơn nam 

=> Gây ra nhiều mặt khó khăn cho việc phát triển kinh tế và nhiều vấn đề khác.

- Người dân Nga có trình độ học vấn cao, tỉ lệ biết chữ đạt 99%. 

=> Cung cấp nguồn lao động có chất lượn cao cho các ngành kinh tế, đặc biệt là những ngành đòi hỏi cao về trình độ khoa học – kĩ thuật.

- Liên Bang Nga có nhiều dân tộc => tạo nên nền văn hóa đa dạng và giàu bản sắc.

- Dân cư phân bố không đều, dân cư tập trung chủ yếu ở đồng bằng Đông Âu và thưa thớt ở vùng phía Đông. 

=> Ảnh hưởng đến việc khai thác thế mạnh của miền Đông, một vùng giàu tài nguyên nhưng lại thưa thớt dân.

- Quá trình đô thị hóa phát triển, tỉ lệ dân thành thị trên 70%, người dân chủ yếu sống ở các thành phố nhỏ, trung bình và các thành phố vệ tinh. 

=> Làm giảm áp lực về xã hội, môi trường cho các thành phố lớn.

Câu 9: Giai đoạn 1991 – 2005, dân số Liên Bang Nga lại giảm là do 2 nguyên nguyên nhân chính sau:

- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên của Liên Bang Nga có chỉ số âm (chỉ có người mất đi mà không có người được sinh ra)

- Tình hình chính trị không ổn định

=> Nhiều người Nga đã di cư ra nước ngoài sinh sống làm giảm đáng kể số lượng dân.