Giải sách bài tập ngữ văn 8 tập 1 cánh diều bài 3: Sao băng

Câu 1. Xác định những phương án trả lời đúng cho câu hỏi: Vì sao văn bản Sao băng là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên? 

a) Cung cấp cho người đọc thông tin về hiện tượng sao băng 

b) Nêu lên các quy định về cách thức tạo ra sao băng 

c) Giới thiệu cảnh đẹp của bầu trời khi có sao băng 

d) Trả lời các câu hỏi: Sao băng là gì? Tại sao có hiện tượng đó? 

e) Phát biểu những cảm xúc của người viết khi nhìn sao băng

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án D vì văn bản Sao băng được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên vì sao băng là một hiện tượng thiên nhiên và văn bản đã cung cấp một lượng lớn thông tin khoa học, chi tiết về hiện tượng sao băng cho người đọc.

Câu 2. Tóm tắt nội dung chính của văn bản Sao băng bằng 1 - 2 câu ngắn gọn.

Hướng dẫn trả lời:

Văn bản nói về một trong những hiện tượng đẹp và kì thú của tự nhiên – sao băng. Qua đó, văn bản cung cấp đầy đủ các thông tin về nguyên nhân, sự ra đời và hình thành của hiện tượng sao băng. Sao chổi là nguyên nhân chính xuất hiện mưa sao băng. Sao chổi gồm băng, bụi và đá di chuyển quanh Mặt Trời với quỹ đạo hình hyperbol hoặc elip dẹp. Khi chuyển động đến gần Mặt Trời, nó sẽ bị tan ra tạo thành những dải bụi trên quỹ đạo của mình. Khi ngôi sao chổi đi qua gần Trái Đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyển làm xuất hiện nhiều sao băng nhỏ - mưa sao băng.

Câu 3. Sao băng và mưa sao băng khác nhau thế nào? Theo bài viết, vì sao có sao băng và mưa sao băng?

Hướng dẫn trả lời:

Sao băng là những tia lửa thoáng qua trên bầu trời, là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào Trái Đất. Trong khi đó thì mưa sao băng là do sao chổi tạo ra. Nếu một ngôi sao chổi đi qua trái đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyền làm xuất hiện rất nhiều sao băng nhỏ - mưa sao băng.

- Có thể dựa vào chi tiết sau: “Sao băng là những tia lửa thoáng qua trên bầu trời”, nghĩa là chỉ số ít; còn mưa sao băng là trên bầu trời cùng lúc xuất hiện rất nhiều sao băng nhỏ. 

- Có thể dựa vào nội dung mục Tại sao có mưa sao băng? và đoạn văn sau trong văn bản để lí giải: “Sở dĩ, chúng ta nhìn thấy sao băng là vì lượng nhiệt phát sinh do áp suất khi các thiên thạch đi vào khí quyển. Các phân tử không khí trên đường di chuyển của thiên thạch đi vào khí quyển. Các phân tử không khí trên đường di chuyển của thiên thạch bị tăng lên đến hàng ngàn độ. Nó làm cho các vật chất của thiên thạch bị nung đến mức nóng sáng. Nó sẽ để lại một vệt sáng khi sao băng di chuyển.” 

Câu 4. Có nhiều cách nhìn nhận về hiện tượng sao băng. Dựa vào nội dung văn bản, em hãy nêu cách hiểu của em về hiện tượng này.

Hướng dẫn trả lời:

Sao băng là một hiện tượng hiếm gặp, sao băng xuất hiện rất nhanh. Người xưa quan niệm mỗi ngôi sao đại diện cho một sinh mệnh, họ cho rằng sao băng là hiện tượng sao rơi khỏi trời, sẽ mang đến điềm báo xấu. Tuy nhiên, cũng có nhiều người cho rằng, sao băng là một hiện tượng đẹp mang đến may mắn. Nó cũng đại diện cho tình yêu đôi lứa. Nhìn chung có nhiều cách quan niệm của người xưa xoay quanh hiện tượng sao băng nhưng chưa có một cơ sở khoa học nào chứng minh điều đó.

Câu 5. Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước nguyện điều gì? Vì sao lại ước nguyện điều đó?

Hướng dẫn trả lời:

Nếu được thấy sao băng, em sẽ ước mọi người trên thế giới đều được sống hạnh phúc, vì em mong muốn ai cũng có hạnh phúc khi được sống trên đời.

Câu 6. Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: 

(ĐSPL - Ở Việt Nam tuy rất ít vùng có tuyết rơi, chủ yếu chỉ trên Sa Pa mới có tuyết nhưng hiện tượng này không còn xa lạ gì với chúng ta. Tuyết là một dạng kết tủa của các tinh thể nước đá, hình thành dưới áp suất thấp của không khí Trái Đất. Vậy tại sao mùa đông có tuyết rơi? 

Sự hình thành tuyết rơi 

Không khí trên cao, nhiệt độ thấp, điều này khiến hơi nước ở những đám mây kết dính lại với nhau tạo thành những bông tuyết nhỏ. Dần dần, nhiều dẫn đến nặng, không khí không thể lưu thông và kéo mây tiếp, dẫn đến hiện tượng tuyết rơi. 

Các bông tuyết được hình thành ở nơi lạnh nhất của đám mây. Tuyết cơ bản được hình thành từ những hạt nước nhỏ li ti kết tủa thành. Các tinh thể nước đá trên mây kết hợp lại ở nhiệt độ thấp, đóng băng ngay khi nhiệt độ đủ thấp, tạo thành các bông tuyết và rơi khi đủ nặng. 

Nhiệt độ trên máy cũng thấp, hạt bảng kết tủa tại đẩy sẽ cùng đẹp, với các hình dạng như mũi kim, hình trụ, hình tầm và dù có hình dạng nào đi nữa thì bông tuyết cũng luôn có sáu chỉ giác đặc trưng tạo nên vẻ long lanh cho bóng tuyết Khi nghiên cứu sự hình thành của bông tuyết, các nhà khoa học cho biết, sự kết hợp đơn giản giữa các phối nước chưa thể tạo ra những bông tuyết đối xứng mà trong thời gian tuyết rơi, bay trong không trung, bản thân các bông tuyết luôn quay xung quanh trục của chính nó. Bởi vậy, nó luôn rất cân xứng và giữ được hình lục giác trong quá trình vận động khi rơi xuống đất.

Tại sao mùa đông có tuyết rơi?

Nhiều người nhầm tưởng rằng càng lạnh thì tuyết cùng rơi. Điều này không đúng. tuyết chỉ rơi khi trong không khí còn một lượng hơi nước nhất định. Không khí càng lạnh, bầu trời càng giữ được ít hơi nước, nên nhiệt độ tuyết rơi phù hợp là — 10 độ C, nhiệt độ này ở trên các đám mây bắt đầu xuất hiện các tỉnh thể tuyết, kết hợp với nhau tạo thành tuyết rơi xuống đất.

Tuyết rơi vào mùa đông khá có lợi cho sản xuất và cuộc sống ở các nước có nhiệt độ thấp. Bởi lí do là sau khi tuyết rơi, không khí ẩm, có lợi cho sức khỏe con người, có thể làm cho các loại sâu bệnh chết. Tuy nhiên, đối với Việt Nam thì tuyết rơi không hề tốt, bởi Việt Nam thuộc nước nhiệt đới, tuyết rơi ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống con người về sức khỏe, sản xuất,...

Hi vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân tại sao mùa đông có tuyết rơi cũng như hiểu được quá trình hình thành những bông tuyết xinh đẹp. 

(Theo Trang Trịnh, doisongphapluat.com)

a) Văn bản trên nêu lên nội dung gì? Em hãy đặt nhan đề cho văn bản. 

b) Vì sao văn bản trên được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên? 

c) Mục đích của văn bản trên là gì? Mục đích ấy thể hiện ở câu văn hoặc đoạn văn nào trong văn bản? 

Hướng dẫn trả lời:

a, Văn bản trên nêu lên nội dung về: Lý giải tuyết là gì? Tại sao mùa đông lại có tuyết? Sự hình thành của tuyết? 

Nhan đề: Tại sao lại có tuyết? 

b, Văn bản đó được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên vì đáp ứng đầy đủ các đặc điểm của loại văn bản này. Các đặc điểm chính gồm: 

- Đề tài viết về một hiện tượng tự nhiên: tuyết và vì sao có tuyết rơi 

- Nội dung chính: tập trung giải thích “Tuyết là gì? Tuyết hình thành như thế nào? Vì sao có tuyết?”. 

- Các nội dung được giải thích dựa trên cơ sở khoa học, có nhiều kiến thức và số liệu cụ thể,... 

- Hình thức trình bày theo phương thức thuyết minh, văn bản kết hợp kênh chữ và kênh hình (văn bản đa phương thức). 

c, 

- Mục đích của văn bản là giải thích hiện tượng tuyết rơi 

- Mục đích ấy thể hiện ở phần sapô và đoạn kết của văn bản: “Hi vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân tại sao mùa đông có tuyết rơi cũng như hiểu được quá trình hình thành những bông tuyết xinh đẹp”.